Τι είναι το “μελωδικό τμήμα” (melody section) και τι το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section);

Λέξεις-κλειδιά

ντίξιλαντ, τρομπέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι, σαξόφωνο, μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο, τουμπα, συγκοπές,

Βοήθεια

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε…

Πλήρης απάντηση

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε ένα “μελωδικό τμήμα” (melody section) που αποτελούνταν από τρομπέτα/κορνέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι και περιστασιακά σαξόφωνο.

Το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section) περιλάμβανε μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο ή τούμπα. Η μουσική είχε συχνά συγκοπτόμενο ρυθμό 4/4 και πολλές φορές έπαιζαν τρίηχα. Το μπάσο έπαιζε συχνά στο πρώτο και το τρίτο μέρος του μέτρου, ενώ το πιάνο έπαιζε συγχορδίες στο δεύτερο και το τέταρτο, όπως περίπου στο ράγκταϊμ. Τα υπόλοιπα όργανα έπαιζαν μελωδίες αντιστικτικά (νότα προς νότα) και εναλλάσσονταν με σολιστικά μέρη.

Τι γνωρίζετε για το Dixieland;

Λέξεις-κλειδιά

ODJB, 1917, ηχογράφηση

Βοήθεια

Η ονομασία του είδους αυτού προέρχεται από την…

Πλήρης απάντηση

Η ονομασία του είδους αυτού προέρχεται από την “Original Dixieland Jazz Band”, ένα συγκρότημα από τη Νέα Ορλεάνη που το 1917 έκανε την πρώτη ηχογράφηση μουσικής τζαζ.

Τι γνωρίζετε για το Ragtime;

Λέξεις-κλειδιά

1890, πιάνο, αρμονία, φόρμες, Αφρική, συγκοπές, 16α, φόρμα, μαρς

Βοήθεια

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ”…

Πλήρης απάντηση

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ” (ragtime). Βασιζόταν στις πιανιστικές φόρμες του 19ου αι., την αρμονία και τις φόρμες της ελαφράς ευρωπαϊκής μουσικής με τη χαρακτηριστική πολυφωνία της Αφρικής. Συνδύαζε μια συγκοπτόμενη μελωδία με δέκατα έκτα, με τη φόρμα και την αίσθηση του ρυθμού μαρς (εμβατήριο).

Στο πιάνο, αυτό γινόταν εφικτό με το αριστερό χέρι του πιανίστα να παίζει ένα σταθερό ρυθμό 2/4 με μπάσο και συγχορδίες εναλλάξ, και το δεξί να παίζει τη συγκοπτόμενη μελωδία (=ragging). Ο πιο διάσημος μουσικός του ράγκταϊμ θεωρείται ο Σκοτ Τζόπλιν.

Τι γνωρίζετε για την δεύτερη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Σικάγο, 1920, λευκοί, πολυφωνία, ρυθμός, σαξόφωνο, φωνή

Βοήθεια

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920…

Πλήρης απάντηση

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920, η λευκή παραλλαγή του στιλ της Ν. Ορλεάνης.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία σε μικρότερο βαθμό, εφόσον η παραλλαγή της μελωδίας βασίζεται τώρα πάνω στην εναλλαγή των συγχορδιών.
  • Ρυθμός. Εναλλαγή των 4/4 με τα 2/4. Γίνεται πιο χορευτικός.
  • Προστίθεται το σαξόφωνο.
  • Απομίμηση της ανθρώπινης φωνής από τα όργανα.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Johnny και Bady Dodds, μπάντες: Creoly Jazz Band, του King Oliver, Nork κ.ά.

Τι γνωρίζετε για την πρώτη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Ορλεάνη, 1910, πολυφωνία, συγκοπές, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910…

Πλήρης απάντηση

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία. Παραλλαγμένες, σε σχέση με τη βασική, μελωδίες, με αυτοσχεδιασμό.
  • Συγκοπτόμενος ρυθμός.
  • Ομαδικός αυτοσχεδιασμός. Το μελωδικό τμήμα του οργανικού συνόλου αποτελούν τα όργανα: κορνέτα, τρομπόνι, κλαρινέτο και το ρυθμικό ντραμς, μπάντζο ή κιθάρα, μπάσο τούμπα, ενώ αργότερα προστέθηκε και το πιάνο.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Jelly Roll Morton, μπάντες: Original Dixieland Jazz Βand & New Orleans Rhythm Kings. όργανα από το στρατό, το τσίρκο, τις μπάντες του δρόμου, από την κλασική ορχήστρα, όλα μαζί συνθέτουν το προσωπικό “άρωμα” της μουσικής τζαζ.

Τι γνωρίζετε για την ιστορία της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

19ος αιώνας, Ν. Ορλεάνη, σκλάβοι, άποικοι, στρατιωτικές μπάντες, εμβατήρια, μετατόπιση τονισμού, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη Νέα Ορλεάνη (ΗΠΑ) και αποτελεί εξέλιξη της μουσικής των Αφρικανών σκλάβων, σε συνδυασμό με τη μουσική των Ευρωπαίων αποίκων (κυρίως αυτή που παίζονταν από τις στρατιωτικές μπάντες).

Τα πρώτα βήματα προς τη διαμόρφωση του μουσικού ιδιώματος της τζαζ έγιναν με την εκτέλεση εμβατηρίων σε αφρικάνικο στυλ (έμφαση στο ρυθμό, μετατόπιση του τονισμού από το ισχυρό μέρος του μέτρου στο ασθενές και αυτοσχεδιαζόμενες μελωδίες στο στυλ των μπλουζ).

Ποια είναι τα μουσικά χαρακτηριστικά της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

κλίμακες, μείζονες, ελάσσονες, ρυθμοί, παραλλαγές, μέτρα, όργανα, φόρμες, μπλουζ, μπαλάντα

Βοήθεια

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο…

Πλήρης απάντηση

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο μείζονες και ελάσσονες. Οι ρυθμοί είναι σύνθετοι και με συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως σε μέτρα 2/4 ή 4/4. Tα όργανα χρησιμοποιούνται όπως η ανθρώπινη φωνή. Οι δύο βασικές φόρμες είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα 12 μέτρων) και η μπαλάντα (συνήθως 32 μέτρων).

Ποιες ιδιομορφίες παρουσιάζει η τζαζ σε σχέση με την δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση;

Λέξεις-κλειδιά

μείζονες, ελάσσονες, άλλες, ευρωπαϊκές αρμονίες

Βοήθεια

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής…

Πλήρης απάντηση

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής, δηλ. μείζονες και ελάσσονες, αλλά και πολλές άλλες κλίμακες που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις ευρωπαϊκές αρμονίες.

Ποια είναι η δομή του στίχου σε ένα δωδεκάμετρο;

Λέξεις-κλειδιά

ΑΑΒ, ιδέα, επανάληψη, παραλλαγή, ανάπτυξη, ανάλυση

Βοήθεια

Οι στίχοι συχνά έχουν τη μορφή…

Πλήρης απάντηση

Οι στίχοι συχνά έχουν τη μορφή A A B. Ο πρώτος στίχος συχνά παρουσιάζει μια ιδέα ή ένα θέμα, ο δεύτερος το επαναλαμβάνει (ίσως με μια μικρή παραλλαγή), και ο τρίτος αναπτύσσει ή αναλύει την ιδέα που παρουσιάστηκε στον πρώτο και το δεύτερο στίχο.

Κλασική δομή blues:

1ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα

2ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα (συνήθως επανάληψη του πρώτου)

3ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα

Συμπληρωματικά

To σύγχρονο blues μπορεί να είναι μόνο οργανικό, με ελεύθερη δομή. Η γλώσσα του blues είναι γοητευτικά απλή, με βαθιά νοήματα. Ο εκτελεστής τραγουδάει ό,τι αισθάνεται και όπως το αισθάνεται. Δεν αφηγείται κάποια ιστορία, όπως ο τραγουδιστής της μπαλάντας. Τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στο blues ήταν αρχικά βιολί και μπάντζο, ενώ αργότερα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία του η κιθάρα, καθώς επίσης και το πιάνο.

Ένας ιδιαίτερος τρόπος παιξίματος πιάνου στο blues είναι το boogie – woogie (μπούγκι-γούγκι). Το αριστερό χέρι παίζει ένα πολύ ρυθμικό επαναλαμβανόμενο μοτίβο (οστινάτο), ενώ το δεξί, κοφτές φράσεις τις οποίες αυτοσχεδιάζει.

Συνθέτες : W.C. Handy “Σεν Λουίς Μπλουζ”, Duke Ellington κ.ά. Ερμηνευτές: Bessie Smith, Mamie Smith κ.ά.

Τι είναι το δωδεκάμετρο;

Λέξεις-κλειδιά

μπλουζ, 4/4, 3 μέρη, 3 συγχορδίες, Ι, ΙV, V

Βοήθεια

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό…

Πλήρης απάντηση

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό των μέτρων του θέματος ενός τυπικού μπλουζ. Συνήθως παίζεται σε μέτρο 4/4. Ένα δωδεκάμετρο μπλουζ διαιρείται σε τρία μέρη των τεσσάρων μέτρων. Μια κλασική μπλουζ ακολουθία αποτελείται από τρεις συγχορδίες: την πρώτη ή τονική (που συμβολίζεται με I), την τέταρτη ή υποδεσπόζουσα (IV), και την πέμπτη ή δεσπόζουσα (V).

Τι γνωρίζετε για το μπλουζ;

Λέξεις-κλειδιά

λαϊκά, χορευτικά, δουλειάς, σπιρίτσουαλς, σύντομες 12μετρες μελωδίες, αμετάβλητη σειρά συγχορδιών, κατέβασμα 3ης, 5ης, 7ης, blue notes, αυτοσχεδιασμός, μελωδία, στίχοι, μπρέικ, αργός ρυθμός, αρμονία

Βοήθεια

Τα μπλουζ είναι λαϊκά, χορευτικά τραγούδια…

Πλήρης απάντηση

Τα μπλουζ είναι λαϊκά, χορευτικά τραγούδια των μαύρων της Αμερικής, εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτουαλς, και αποτελούνται από σύντομες, συνήθως δωδεκάμετρες μελωδίες που βασίζονται σε μια αμετάβλητη σειρά συγχορδιών. Βασικό χαρακτηριστικό της μουσικής μπλουζ είναι το “κατέβασμα” (ύφεση) της τρίτης, της πέμπτης και της έβδομης νότας της μείζονας κλίμακας (οι λεγόμενες blue notes=μπλε νότες). Επίσης, χαρακτηριστικός στα μπλουζ είναι ο έντονος αυτοσχεδιασμός, κυρίως στη μελωδία και τους στίχους.

Άλλα στοιχεία: το ‘μπρέικ’’ (παύση για 2 μέτρα, κατά την οποία ο σολίστας αυτοσχεδιάζει μια μελωδική φράση), ο αργός ρυθμός, η αρμονία των λευκών και ιδίως της θρησκευτικής μουσικής.

Τι είναι τα τραγούδια της δουλειάς;

Λέξεις-κλειδιά

a capella, σωματική εργασία, ρυθμός, συντονισμός, στίχοι

Βοήθεια

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων)…

Πλήρης απάντηση

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων) τραγούδια, εκτελεσμένα από ανθρώπους που κάνουν σωματική – επαναλαμβανόμενη εργασία. Ο ρυθμός χρησιμεύει στο να συντονίζει τους εργαζόμενους την ώρα της δουλειάς. Οι στίχοι συχνά αυτοσχεδιάζονται και κάθε φορά τραγουδιούνται διαφορετικά.

Πού και με ποιον τρόπο χρησιμοποιούνται οι ερωταποκρίσεις στη μουσική των σκλάβων;

Λέξεις-κλειδιά

επικεφαλής, ερώτηση, αυτοσχεδιασμός, χορός, αφρικανική, αφροαμερικανική, κάντρι μπλουζ, διάλογος, κιθάρα, σπιρίτσουαλς, γκόσπελ, κήρυκας, εκκλησίασμα

Βοήθεια

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει…

Πλήρης απάντηση

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει την ερώτηση, αυτοσχεδιάζοντας τις περισσότερες φορές, και ο χορός απαντά. Αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της αφρικάνικης και της αφροαμερικάνικης μουσικής στα “κάντρι μπλουζ”, με διάλογο ανάμεσα στον εκτελεστή και την κιθάρα και στα σπιρίτσουαλς ή τα γκόσπελ με διάλογο ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα.

Τι είναι το γκόσπελ;

Λέξεις-κλειδιά

τραγούδια της δουλειάς, σπιρίτσουαλς, Ευαγγέλιο, ερώτηση-απάντηση, κήρυκας, εκκλησίασμα, κορυφαίοι, ενθουσιασμός, αίθουσες, εκκλησίες, Happy day

Βοήθεια

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς…

Πλήρης απάντηση

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς. Η λέξη gospel σημαίνει “Ευαγγέλιο”. Βασικό χαρακτηριστικό της δομής του είναι η φόρμα ερώτηση-απάντηση ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα. Το χορωδιακό τραγούδι συχνά οδηγείται από έναν ή πολλούς κορυφαίους τραγουδιστές. Πρόκειται για ζωηρή μουσική, γεμάτη ένθερμο ενθουσιασμό. Τραγουδιέται σε αίθουσες συναυλιών – σε διάφορα μέρη – ή σε συγκεντρώσεις μαύρων σε προτεσταντικές εκκλησίες Το πιο γνωστό ίσως είναι το Happy Day.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του σπιρίτσουαλ;

Λέξεις-κλειδιά

συγκοπές, πολυρυθμία, πεντατονικές, αντιχρονισμοί, ερώτηση-απάντηση, επανάληψη, συναισθηματικό, μελαγχολικό, βιβλικά κείμενα

Βοήθεια

Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή…

Πλήρης απάντηση

Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή και μελωδίες σε πεντατονική κλίμακα που βασίζονται έντονα στον αντιχρονισμό, τις ερωταπαντήσεις και την επανάληψη συγκεκριμένων μοτίβων. Είναι έντονα συναισθηματικό και μελαγχολικό τραγούδι. Οι στίχοι του βασίζονται σε βιβλικά κείμενα.

Τι είναι το σπιρίτσουαλ;

Λέξεις-κλειδιά

αφροαμερικανοί, προτεστάντες, Η.Π.Α.

Βοήθεια

Θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι…

Πλήρης απάντηση

Θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, συνδεδεμένο κυρίως με τους Αφροαμερικανούς προτεστάντες των νοτίων Η.Π.Α.

Τι γνωρίζετε για την μουσική στην ελληνική τηλεοπτική διαφήμιση;

Λέξεις-κλειδιά

1970, παζάρι, Λεοντής, τηλεόραση, μεγάλος αριθμός

Βοήθεια

Η τηλεοπτική διαφήμιση εμφανίστηκε αργότερα…

Πλήρης απάντηση

Η τηλεοπτική διαφήμιση εμφανίστηκε αργότερα, περίπου στις αρχές της δεκαετίας του ’70, με την ενορχήστρωση της μουσικής του τραγουδιού “όταν θα πάω κυρά μου στο παζάρι” από το Χρήστο Λεοντή για τις ανάγκες της διαφήμισης μιας μάρκας τηλεόρασης.

Σήμερα, είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των μουσικών και των τραγουδιστών που συμμετέχουν στις διαφημίσεις για την προβολή διαφόρων προϊόντων και υπηρεσιών.

Τι γνωρίζετε για την μουσική στην ελληνική κινηματογραφική και ραδιοφωνική διαφήμιση;

Λέξεις-κλειδιά

20ο αιώνας, κινηματογράφος, ραδιόφωνο, τηλεόραση, Κατσαρός, Πλέσσας, Καπνίσης, Βογιατζής, Μούσχουρη, θεατρικοί συγγραφείς

Βοήθεια

Η ιστορία της ελληνικής διαφήμισης ξεκινά στις αρχές…

Πλήρης απάντηση

Η ιστορία της ελληνικής διαφήμισης ξεκινά στις αρχές του 20ου αι. με την εμφάνιση του κινηματογράφου, και αργότερα του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης. Πρώτα εμφανίστηκαν οι κινηματογραφικές και ραδιοφωνικές διαφημίσεις, με μουσικές του Γ. Κατσαρού, του Μ. Πλέσσα και του Κ. Καπνίση. Σε αυτές συμμετείχαν διάσημοι τραγουδιστές της εποχής όπως: ο Γ. Βογιατζής, η Ν. Μούσχουρη κ.ά. Κείμενα για τις ανάγκες της διαφήμισης έγραφαν θεατρικοί συγγραφείς και σε αυτές συμμετείχαν ηθοποιοί όπως: ο Ν. Σταυρίδης, ο Κ. Χατζηχρήστος κ.ά.

Τι είναι οι ηχοθήκες;

Λέξεις-κλειδιά

βάσεις δεδομένων, ανώνυμοι συνθέτες, μικρό κόστος, διαφήμιση, κοινόχρηστες παρτιτούρες, κλαρινέτα, σαξόφωνα, έγχορδα

Βοήθεια

Η διαφήμιση συχνά χρησιμοποιεί “ηχοθήκες”:…

Πλήρης απάντηση

Η διαφήμιση συχνά χρησιμοποιεί “ηχοθήκες”: βάσεις δεδομένων όπου υπάρχουν μουσικές ανώνυμων συνθετών από διάφορα μέρη του κόσμου και με πολύ μικρό κόστος μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διαφήμιση.

Οι κοινόχρηστες παρτιτούρες για διαφημίσεις χρησιμοποιούν συχνά κλαρινέτα, σαξόφωνα, ή διάφορα έγχορδα (όπως οι ακουστικές/ηλεκτρικές κιθάρες και τα βιολιά), ως κύρια όργανα

Τι είναι το τζινγκλ και πώς χρησιμοποιείται;

Λέξεις-κλειδιά

σλόγκαν, μελωδία, διαφήμιση, εκπομές, τηλεόραση, ραδιόφωνο, 30 δευτερόλεπτα, μνήμη, προϊόν

Βοήθεια

Το τζινγκλ (jingle) είναι ένα σλόγκαν…

Πλήρης απάντηση

Το τζινγκλ (jingle) είναι ένα σλόγκαν που μένει στο μυαλό και μπαίνει πάνω σε μια δεδομένη μελωδία για διαφημιστικούς σκοπούς ή σε εκπομπές, κυρίως για την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Έχει διάρκεια περίπου 30 δευτερόλεπτα και έχει στόχο να ταυτιστεί στην μνήμη του ακροατή με το προϊόν που διαφημίζεται.