Τι δείχνει η συνοδεία obligato του Μπετόβεν και τι η δωδεκαφωνία του Σένμπεργκ;

Λέξεις-κλειδιά

obligato προβολή των υποταγμένων, δωδεκαφωνία ισάξιοι όλοι

Βοήθεια

Την προβολή αυτού που ήταν άλλοτε υποταγμένο, δηλαδή της σημασίας…

Πλήρης απάντηση

Την προβολή αυτού που ήταν άλλοτε υποταγμένο, δηλαδή της σημασίας των κάτω φωνών, του παραμερισμού του χαρακτήρα της υποτέλειας που είχαν. Με αυτόν τον τρόπο σφραγίζει ο συνθέτης πάνω στο έργο του την κοινωνική πρόθεση. Η δωδεκαφωνία, η οποία στηρίζεται στην ιδέα του Schönberg για 12 ισάξιους φθόγγους, που αναφέρονται μόνο ο ένας στον άλλο, καθρεφτίζει μια σημερινή κοινωνική κατάσταση.

Τι γνωρίζετε για τον Άλμπαν Μπεργκ;

Λέξεις-κλειδιά

δωδεκαφθογγιστής, Σένμπεργκ, τονικά, Βόιτσεκ, Λούλου

Βοήθεια

Σημαντικός δωδεκαφθογγιστής, μαθητής του Σένμπεργ…

Πλήρης απάντηση

(1885 – 1935) Σημαντικός δωδεκαφθογγιστής, μαθητής του Σένμπεργκ. Στα τελευταία έργα του χρησιμοποιεί και τονικά στοιχεία. Έργα: Βότσεκ, Λούλου όπερες, Λυρική Σουίτα, κοντσέρτα κ.ά.

Τι γνωρίζετε για τον Άντον Βέμπερν;

Λέξεις-κλειδιά

Σένμπερκ, δωδεκάφθογγο, λίηντερ, τριο, κουαρτέτο, κοντσέρτο, παραλλαγές

Βοήθεια

Μαθητής και οπαδός του Σένμπεργκ, ακολουθεί το…

Πλήρης απάντηση

(1883 – 1945) Μαθητής και οπαδός του Σένμπεργκ, ακολουθεί το δωδεκάφθογγο σύστημα του δασκάλου του, προσαρμοσμένο όμως στο δικό του προσωπικό στυλ, που είναι ίσως απρόσιτο για τον απλό ακροατή. Έργα: λίηντερ με συνοδεία πιάνου ή μικρών οργανικών συνόλων, τρίο και κουαρτέτο για έγχορδα, κοντσέρτο για εννέα όργανα, παραλλαγές για πιάνο ή ορχήστρα κ.ά.

Τι γνωρίζετε για τον Άρνολντ Σένμπεργκ;

Λέξεις-κλειδιά

Πέντε κομμάτια για πιάνο, Σερενάτα, δωδεκαφθογγισμός, ΗΠΑ, θεωρητικά, ζωγράφος, Σκαλκώτας

Βοήθεια

Το 1923 παρουσιάζει τα Πέντε κομμάτια για πιάνο

Πλήρης απάντηση

(1874 – 1951) Το 1923 παρουσιάζει τα Πέντε κομμάτια για πιάνο, και ακολουθεί η Σερενάτα έργο 24, που είναι η αρχή του δωδεκαφθογγισμού. Το 1933 μεταναστεύει στις ΗΠΑ, όπου διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Σημαντική είναι η προσφορά του στο θεωρητικό τομέα: έγραψε εγχειρίδια για την αρμονία, την αντίστιξη, καθώς και για τη σύνθεση. Υπήρξε παράλληλα αξιόλογος ζωγράφος και ήταν φίλος και συνεργάτης του Καντίνσκι. Η επίδρασή του στους συνθέτες του 20ου αιώνα είναι μεγάλη. Πολλοί υιοθέτησαν τη μέθοδό του και ανάμεσά τους ο Νίκος Σκαλκώτας. Άλλα έργα: Από το Σήμερα στο Αύριο όπερα, χορικά, λίηντερ για ορχήστρα ή πιάνο, Πελλέας και Μελισσάνθη συμφωνικό ποίημα, Φεγγαρίσιος Πιερότος για φωνή και σολιστικό σύνολο, τρίο, κουαρτέτα, κοντσέρτα, παραλλαγές κ.ά.

Ποιες τεχνικές χρησιμοποίησε Ν. Σκαλκώτας;

Λέξεις-κλειδιά

σειραϊσμό/δωδεκαφθογγισμό, τονικά, λαϊκότροπα, δημοτικά

Βοήθεια

Ο Σκαλκώτας συνέθεσε έργα:…

Πλήρης απάντηση

Ο Σκαλκώτας συνέθεσε έργα:

  • σειραϊκά – δωδεκάφθογγα
  • ατονικά
  • ελεύθερα δωδεκάφθογγα, δηλαδή με περιορισμένη σειραϊκή δομή
  • τονικά, βασισμένα αποκλειστικά στη δημοτική μουσική παράδοση ή εμπνευσμένα από αυτήν
  • δωδεκάφθογγα, στα οποία ενσωματώνονται λαϊκότροπα στοιχεία
  • τονικά, στα οποία λείπουν ή είναι περιορισμένα τα στοιχεία από τη δημοτική παράδοση

Τι είναι σειραϊσμός;

Λέξεις-κλειδιά

εξέλιξη δωδεκαφθογγισμού, ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα, σταθερές σειρές, είδος θέματος, καθοριστικός ρόλος

Βοήθεια

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού)…

Πλήρης απάντηση

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού) τα διάφορα μουσικά στοιχεία, όπως ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα κ.ά., οργανώνονται σε σταθερές σειρές που δεν αλλάζουν. Με αυτόν τον τρόπο η σειρά αποτελεί ένα είδος θέματος, που παίζει καθοριστικό ρόλο σε ολόκληρη την σύνθεση

Τι είναι ο δωδεκαφθογγισμός;

Λέξεις-κλειδιά

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Βοήθεια

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Πλήρης απάντηση

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Συμπληρωματικά

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

  • αρχική,
  • αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
  • οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
  • οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.