Ποια είναι η κλίμακα του Πυθαγόρα;

Λέξεις-κλειδιά

μονόχορδο, υπάτη, μέση, παραμέση, νήτη

Βοήθεια

Ο Πυθαγόρας βρήκε τις μαθηματικές σχέσεις των φθόγγων…

Πλήρης απάντηση

Ο Πυθαγόρας βρήκε τις μαθηματικές σχέσεις των φθόγγων της κλίμακας με πειράματα που έκανε με το μονόχορδο 1ος φθόγγος, υπάτη, συχνότητα 1 (παράδειγμα: ντο) 2ος φθόγγος, μέση, συχνότητα 4/3 (φα) 3ος φθόγγος, παραμέση, συχνότητα 3/2 (σολ) 4ος φθόγγος, νήτη, συχνότητα 2 (ντο)

Η κλίμακα κατασκευάζεται με τον φθόγγο που έχει συχνότητα 9/8. [Σημείωση: τα παραπάνω είναι απλώς αντιγραφή από το βιβλίο.]

Τι γνωρίζετε για το ρεμπέτικο της περιόδου 1945 – 1960;

Λέξεις-κλειδιά

αρχοντορεμπέτικα, μεγάλη ορχήστρα, χάμοντι, ντραμς, μείζονες/ελάσσονες

Βοήθεια

Τα τραγούδια της περιόδου 1945 – 1960 ονομάζονται “αρχοντορεμπέτικα”…

Πλήρης απάντηση

Τα τραγούδια της περιόδου 1945 – 1960 ονομάζονται “αρχοντορεμπέτικα”, με την ορχήστρα να μεγαλώνει, καθώς προστίθενται 8 ή 10 μπουζούκια, χάμοντ και για ρυθμική συνοδεία ντραμς. Οι κλίμακες μοιάζουν περισσότερο με τις μείζονες και ελάσσονες, παρά με τους βυζαντινούς ήχους και το ρεφραίν εμφανίζεται επηρεασμένο από τη δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση.

Τι είναι το ψυχεδελικό ροκ;

Λέξεις-κλειδιά

1966, τροπικές κλίμακες, στίχοι, διάρκεια, σόλο, παραγωγές, ρυθμοί, εξώφυλλα, ινδική μουσική

Βοήθεια

Είδος που εμφανίστηκε το 1966-67 και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:…

Πλήρης απάντηση

Είδος που εμφανίστηκε το 1966-67 και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

  • Μελωδίες σε τροπικές κλίμακες (όχι μείζονες και ελάσσονες).
  • Στίχοι που περιγράφουν όνειρα ή οράματα.
  • Μεγαλύτερα σε διάρκεια τραγούδια και μεγάλα ορχηστρικά σόλο.
  • Πολύπλοκες παραγωγές που χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και δύσκολα ηλεκτρονικά εφέ όπως παραμόρφωση, αντήχηση κ.ά.
  • Ποικιλία ρυθμών (διαφορετικοί από αυτούς της κοινής χορευτικής μουσικής).
  • Εξώφυλλα δίσκων με καλλιτεχνικές απεικονίσεις.
  • Έντονες επιδράσεις από την ινδική μουσική και τον αυτοσχεδιασμό.

Πώς χρησιμοποιείται η τροπικότητα στην τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

ήχος, σχέση με τονικότητα, απουσία τονικότητας

Βοήθεια

Στην τροπικότητα, οι συγχορδίες επιλέγονται…

Πλήρης απάντηση

Στην τροπικότητα, οι συγχορδίες επιλέγονται πρώτα για τον ήχο τους και δευτερευόντως για τη σχέση τους με την τονικότητα του τραγουδιού. Κάθε συγχορδία σημαίνει και διαφορετική τονικότητα, ίσως και την απουσία τονικότητας.

Ποια είναι τα μουσικά χαρακτηριστικά της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

κλίμακες, μείζονες, ελάσσονες, ρυθμοί, παραλλαγές, μέτρα, όργανα, φόρμες, μπλουζ, μπαλάντα

Βοήθεια

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο…

Πλήρης απάντηση

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο μείζονες και ελάσσονες. Οι ρυθμοί είναι σύνθετοι και με συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως σε μέτρα 2/4 ή 4/4. Tα όργανα χρησιμοποιούνται όπως η ανθρώπινη φωνή. Οι δύο βασικές φόρμες είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα 12 μέτρων) και η μπαλάντα (συνήθως 32 μέτρων).

Ποιες ιδιομορφίες παρουσιάζει η τζαζ σε σχέση με την δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση;

Λέξεις-κλειδιά

μείζονες, ελάσσονες, άλλες, ευρωπαϊκές αρμονίες

Βοήθεια

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής…

Πλήρης απάντηση

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής, δηλ. μείζονες και ελάσσονες, αλλά και πολλές άλλες κλίμακες που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις ευρωπαϊκές αρμονίες.

Τι είναι ο δωδεκαφθογγισμός;

Λέξεις-κλειδιά

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Βοήθεια

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Πλήρης απάντηση

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Συμπληρωματικά

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

  • αρχική,
  • αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
  • οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
  • οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.

Τι είναι το χρωματικό ύφος;

Λέξεις-κλειδιά

χρωματική κλίμακα, αρμονική, μελωδική δομή

Βοήθεια

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της…

Πλήρης απάντηση

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της χρωματικής κλίμακας, για την αρμονική ή τη μελωδική δομή μιας σύνθεσης.

Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της μουσικής του 20ου αιώνα;

Λέξεις-κλειδιά

ηχόχρωμα, τονικό σύστημα, κλίμακες, σταθερός παλμός, ρυθμικά σχήματα, μελωδία, φωνή

Βοήθεια

Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο…

Πλήρης απάντηση

  • Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο της μουσικής, γιατί έδινε ποικιλία, συνέχεια και συγκεκριμένη διάθεση στο κάθε έργο.
  • Οι συνθέτες, αποδεσμευμένοι από το τονικό σύστημα μείζονας-ελάσσονας, χρησιμοποίησαν νέες κλίμακες, με αποτέλεσμα τα έργα τους να μοιάζουν φανταστικά, απόμακρα και μυστηριώδη.
  • Ο σταθερός παλμός δεν υπάρχει πια. Πολύπλοκες ρυθμικές οργανώσεις του ήχου και η ταυτόχρονη χρήση διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων κατέχουν εξέχουσα θέση.
  • Η μελωδία δε συνδέεται πλέον με τη χρήση της φωνής. Μερικές φορές μάλιστα, η μελωδία είναι εντελώς ανύπαρκτη, αφού οι συνθέτες δίνουν βάρος σε άλλα στοιχεία της σύνθεσης.

Τι είναι οι ανημιτονικές κλίμακες;

Βοήθεια

Ανημιτονικές ή ανημίτονες λέγονται οι κλίμακες που…

Πλήρης απάντηση

Ανημιτονικές ή ανημίτονες λέγονται οι κλίμακες που δεν έχουν ημιτόνια κατά τη διαδοχή των φθόγγων τους.

Ποιες κλίμακες χρησιμοποιεί η ευρωπαϊκή μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

επτάφθογγες, τρόποι, πεντατονικές, με 2-3 φθόγγους, μετατόνιση

Βοήθεια

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο…

Πλήρης απάντηση

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής παραδοσιακής μουσικής. Χρησιμοποιούνται επίσης τρόποι, όπως αυτοί της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησιαστικής μουσικής (π.χ. ο Δώριος και ο Μιξολύδιος συναντιούνται συχνά στην αγγλική, ο Φρύγιος στην ισπανική). Συχνές είναι και οι πεντατονικές κλίμακες καθώς και οι κλίμακες με δύο ή τρεις φθόγγους (συνήθως στα παιδικά τραγούδια). Τέλος, πολλές φορές παρατηρείται η μετατόνιση στην Ανατολική Ευρώπη.

Περιγράψτε τις κατηγορίες της παραδοσιακής μουσικής της Ιαπωνίας.

Λέξεις-κλειδιά

Γκαγκάου, θέατρο Νο, οργανική μουσική, καμπούκι, τάικο

Πλήρης απάντηση

α) Τρεις κατηγορίες παραδοσιακής μουσικής:

  • Μουσική για το θέατρο Γκαγκάκου: “Ευγενική μουσική”, αναφέρεται στην αυλική μουσική της Ιαπωνίας. Το τονικό σύστημα και οι κλίμακές του προέρχονται από την κινεζική θεωρία. Τα όργανα παίζουν με λιτό τρόπο. Το τραγούδι eίναι ουσιαστικά ένας τρόπος απαγγελίας (ρετσιτατίβο) που χρησιμοποιεί τονικες διακυμάνσεις. Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιείται το βιμπράτο και το μέλισμα.
  • Μουσική για το θέατρο Νο: Εμφανίζεται τον 14ο αιώνα και θεωρείται ύψιστη μορφή σύνθεσης, λογοτεχνίας, θεάτρου και μουσικής. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της μουσικής είναι ο ρυθμός της που βασίζεται σε μέτρα οκτώ χτυπων. Το τραγούδι βασίζεται σε 12σύλλαβους στίχους (7+5)
  • Οργανική μουσική για το κότο, το σαμιζέν και το σακουχάτσι.
  • β) άλλες μορφές: Καμπούκι, Τύμπανα Τάικο.

Τι γνωρίζετε για τη ράγκα;

Λέξεις-κλειδιά

δομή ινδικής, μελωδικά στοιχεία, ανιούσα/κατιούσα μορφή, μελίσματα, φράσεις, ώρα, διάθεση, βασικές νότες

Βοήθεια

Η ράγκα είναι το σημαντικότερο στοιχείο στη…

Πλήρης απάντηση

Η ράγκα είναι το σημαντικότερο στοιχείο στη δομή της ινδικής μουσικής. Με τη λέξη αυτή εννοείται το σύστημα που περιλαμβάνει όλα τα μελωδικά στοιχεία μιας σύνθεσης. Κάθε ράγκα έχει ανιούσα και κατιούσα μορφή (που μπορεί να διαφέρει), καθορισμένα μελίσματα, χαρακτηριστικές μελωδικές φράσεις και συγκεκριμένη ώρα της μέρας για εκτέλεση. Τέλος, έχει μια κυρίαρχη διάθεση (rasa) και δύο βασικές νότες, μια κύρια που συνοδεύει τη μελωδική κίνηση και μια δευτερεύουσα συνήθως μια 4η ή μια 5η ψηλότερα.

Συμπληρωματικά

Στα θεωρητικά περιγράφονται χιλιάδες ράγκα αλλά στην πράξη μόνο πενήντα περίπου χρησιμοποιούνται στην Ινδουστανική και πενήντα στην Καρνατική μουσική. Είναι δύσκολο να οριστεί τι είναι ράγκα αφενός επειδή περιγράφει εκτός από μια σειρά φθόγγων και διάφορα εξωμουσικά στοιχεία και αφετέρου επειδή δεν υπάρχει όρος αντίστοιχος στη δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση. Οι αρχαίοι Ινδοί πίστευαν ότι κάθε ράγκα ζωντανεύει μια συγκεκριμένη εικόνα η χρώμα και επικαλείται μια συγκεκριμένη θεότητα. Μοιάζει αρκετά με την έννοια του δρόμου στην ελληνική λαϊκή μουσική και με την έννοια του ήχου στη βυζαντινή.

Συμπληρώστε τις προτάσεις. Η αφρικανική μουσική:

επηρεάζει…

το ανθρώπινο πνεύμα

έχει κλίμακες…

πεντάφθογγες, εξάφθογγες, επτάφθογγες

έχει μουσικά όργανα…

μεμβρανόφωνα ιδιόφωνα, χορδόφωνα, αερόφωνα

συνοδεύεται από…

χορό

συνοδεύει…

τελετουργίες

χαρακτηρίζεται από…

ερώτηση-απάντηση, συνεχή παραλλαγή, ρυθμική βάση

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (διαστήματα και κλίμακες):

ημιτόνιο

Το μικρότερο διάστημα στη συγκερασμένη κλίμακα μεταξύ δύο συνεχών βαθμίδων

τόνος

Το διάστημα μεταξύ δύο συνεχόμενων βαθμίδων σε μια κλίμακα, που περιέχει δύο ημιτόνια, π.χ. ΝΤΟ–ΡΕ

αλλοιώσεις

Η δίεση πριν από ένα φθογγόσημο το οξύνει κατά ένα ημιτόνιο, η ύφεση το βαρύνει, ενώ η αναίρεση ακυρώνει την προηγούμενη αλλοίωση. Οι τυχαίες αλλοιώσεις ισχύουν για το μέτρο που μπαίνουν, ενώ ο οπλισμός μπαίνει στην αρχή του πενταγράμμου και ισχύει για όλο το κομμάτι.

χρωματική κλίμακα

Είναι η κλίμακα που αποτελείται από 12 νότες που έχουν μεταξύ τους η μία από την άλλη απόσταση ημιτονίου

πεντατονική κλίμακα

Είναι ένα είδος κλίμακας που έχει πέντε φθόγγους, μεταξύ των οποίων σχηματίζονται διαστήματα 2Μ ή 3μ

bouche fermée

Τραγούδι με κλειστό το στόμα

Πώς βρίσκουμε την τονικότητα ενός μουσικού κομματιού;

Λέξεις-κλειδιά

μείζονα, ελάσσονα, οπλισμός

Αν είναι σε μείζονα κλίμακα:

Ο οπλισμός μας βοηθάει να βρούμε την κλίμακα στην οποία είναι γραμμένο ένα κομμάτι. Όταν δεν υπάρχει οπλισμός στο πεντάγραμμο το κομμάτι είναι γραμμένο στην κλίμακα της Ντο μείζονας. Όταν έχουμε διέσεις στον οπλισμό, η αμέσως ψηλότερη νότα που ακολουθεί την τελευταία δίεση του οπλισμού δίνει το όνομά της στην κλίμακα. Όταν έχουμε υφέσεις στον οπλισμό, η νότα που βρίσκεται 4 νότες πιο κάτω από την τελευταία ύφεση του οπλισμού δίνει το όνομά της στην κλίμακα.

Αν είναι σε ελάσσονα κλίμακα:

Όταν σε μια μελωδία η 7η βαθμίδα είναι ψηλότερη κατά μισό τόνο της αντίστοιχης βαθμίδας στη σχετική μείζονα, τότε η μελωδία είναι γραμμένη στον ελάσσονα τρόπο.

Τι γνωρίζετε για το τριημιτόνιο;

Λέξεις-κλειδιά

απόσταση, χαρακτηριστικό διάστημα

Βοήθεια

Τριημιτόνιο είναι η απόσταση…

Πλήρης απάντηση

Τριημιτόνιο είναι η απόσταση τριών ημιτονίων μεταξύ δύο διαδοχικών φθόγγων της κλίμακας. Το τριημιτόνιο είναι χαρακτηριστικό διάστημα σε ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, καθώς και σε δημοτικά τραγούδια των Βαλκανίων και στη Βυζαντινή Μουσική.

Τι είναι η ελάσσονα αρμονική κλίμακα;

Βοήθεια

Αρμονική ελάσσονα είναι η κλίμακα που…

Πλήρης απάντηση

Αρμονική ελάσσονα είναι η κλίμακα που έχει τα διαστήματα: Τόνος – Ημιτόνιο – Τόνος – Τόνος – Ημιτόνιο – Τριημιτόνιο – Ημιτόνιο

Τι είναι και πώς συμβολίζονται οι βαθμίδες;

Βοήθεια

Σε μια κλίμακα, κάθε νότα που ανεβαίνει ή κατεβαίνει…

Πλήρης απάντηση

Σε μια κλίμακα, κάθε νότα που ανεβαίνει ή κατεβαίνει τη λέμε βαθμίδα. Τα ονόματα των βαθμίδων μιας κλίμακας είναι με τη σειρά: 1η: τονική, 2η: επιτονική, 3η: μέση, 4η: υποδεσπόζουσα, 5η: δεσπόζουσα, 6η: επιδεσπόζουσα, 7η: προσαγωγέας.

Οι συγχορδίες της κλίμακας συμβολίζονται με τους λατινικούς αριθμούς Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV, V, VI και VII.

Πώς ορίζεται η μείζονα κλίμακα και σε ποιές θέσεις βρίσκονται τα ημιτόνια;

Λέξεις-κλειδιά

διαδοχή, 8 φθόγγοι, σειρά, Τ-Τ-Η…

Βοήθεια

Μείζονα κλίμακα είναι η διαδοχή…

Πλήρης απάντηση

Μείζονα κλίμακα είναι η διαδοχή οκτώ φθόγγων σε ανιούσα ή κατιούσα κίνηση, με την διάταξη: Τόνος – Τόνος – Ημιτόνιο – Τόνος – Τόνος – Τόνος – Ημιτόνιο.

Τα ημιτόνια σχηματίζονται ανάμεσα στην 3η και 4η και στην 7η και 8η νότα της μείζονας κλίμακας.