Τι σημαίνει ο όρος αμετρική μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

χάνεται η σταθερή αίσθηση του ρυθμού, αφηριμένη αντίληψη διαφορών, αποκλείεται η σωματική κίνηση

Βοήθεια

Μια βαθιά μεταβολή στην ουσία του ρυθμού και στην αντίληψή του…

Πλήρης απάντηση

Μια βαθιά μεταβολή στην ουσία του ρυθμού και στην αντίληψή του: η σταθερή αίσθηση του ρυθμού, που προκαλούσε και ταυτόχρονα στηριζόταν πάνω στις λανθάνουσες κανονικές κινήσεις του σώματος, χάνεται, για να μείνει στη θέση της μια αφηρημένη αντίληψη αγωγικών διαφορών, που αποκλείει τη συνδρομή της σωματικής κίνησης.

Πώς εξελίσσεται ιστορικά η παράμετρος του ρυθμού;

Λέξεις-κλειδιά

ποιητικό μέτρο, μουσικό μέτρο, κατάργηση τονικότητας, κλονισμός ρυθμού

Βοήθεια

Από την αρχή ο ρυθμός ήταν δεμένος με το ποιητικό μέτρο…

Πλήρης απάντηση

Από την αρχή ο ρυθμός ήταν δεμένος με το ποιητικό μέτρο. Με την εξέλιξη της αρμονίας, δημιουργείται το μουσικό μέτρο. Από τον 17ο αιώνα η αρμονία, ο ρυθμός και το μέτρο συνδέονται με μια σχέση άμεσης αλληλοεξάρτησης. Η κατάργηση του τονικού συστήματος κλονίζει και την βάση του ρυθμού.

Τι γνωρίζετε για την νεοκλασική περίοδο του Στραβίνσκι;

Λέξεις-κλειδιά

1910, ασύμμετροι ρυθμοί, πολυτονικότητα, εκκλησιαστικοί τρόποι, σειραϊσμός

Βοήθεια

Από το 1910 αποφασίζει να στραφεί στην αρχαϊκή μορφή…

Πλήρης απάντηση

Από το 1910 αποφασίζει να στραφεί στην αρχαϊκή μορφή, να κάνει όμορφο το έργο του σύμφωνα με τα πρότυπα του κλασικισμού, όχι με τις τυποποιημένες φόρμες αλλά με τους ασύμμετρους ρυθμούς, την πολυτονικότητα, με εκκλησιαστικούς τρόπους κ.ά., που χρησιμοποιούσε ήδη. Πρόκειται για τη νεοκλασική περίοδο της ζωής του, την οποία έκλεισε με μια στροφή στο σειραϊσμό (1950), στον οποίο τόσο είχε εναντιωθεί αρχικά.

Τι είναι το “μελωδικό τμήμα” (melody section) και τι το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section);

Λέξεις-κλειδιά

ντίξιλαντ, τρομπέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι, σαξόφωνο, μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο, τουμπα, συγκοπές,

Βοήθεια

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε…

Πλήρης απάντηση

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε ένα “μελωδικό τμήμα” (melody section) που αποτελούνταν από τρομπέτα/κορνέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι και περιστασιακά σαξόφωνο.

Το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section) περιλάμβανε μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο ή τούμπα. Η μουσική είχε συχνά συγκοπτόμενο ρυθμό 4/4 και πολλές φορές έπαιζαν τρίηχα. Το μπάσο έπαιζε συχνά στο πρώτο και το τρίτο μέρος του μέτρου, ενώ το πιάνο έπαιζε συγχορδίες στο δεύτερο και το τέταρτο, όπως περίπου στο ράγκταϊμ. Τα υπόλοιπα όργανα έπαιζαν μελωδίες αντιστικτικά (νότα προς νότα) και εναλλάσσονταν με σολιστικά μέρη.

Τι γνωρίζετε για την δεύτερη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Σικάγο, 1920, λευκοί, πολυφωνία, ρυθμός, σαξόφωνο, φωνή

Βοήθεια

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920…

Πλήρης απάντηση

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920, η λευκή παραλλαγή του στιλ της Ν. Ορλεάνης.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία σε μικρότερο βαθμό, εφόσον η παραλλαγή της μελωδίας βασίζεται τώρα πάνω στην εναλλαγή των συγχορδιών.
  • Ρυθμός. Εναλλαγή των 4/4 με τα 2/4. Γίνεται πιο χορευτικός.
  • Προστίθεται το σαξόφωνο.
  • Απομίμηση της ανθρώπινης φωνής από τα όργανα.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Johnny και Bady Dodds, μπάντες: Creoly Jazz Band, του King Oliver, Nork κ.ά.

Τι γνωρίζετε για την πρώτη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Ορλεάνη, 1910, πολυφωνία, συγκοπές, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910…

Πλήρης απάντηση

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία. Παραλλαγμένες, σε σχέση με τη βασική, μελωδίες, με αυτοσχεδιασμό.
  • Συγκοπτόμενος ρυθμός.
  • Ομαδικός αυτοσχεδιασμός. Το μελωδικό τμήμα του οργανικού συνόλου αποτελούν τα όργανα: κορνέτα, τρομπόνι, κλαρινέτο και το ρυθμικό ντραμς, μπάντζο ή κιθάρα, μπάσο τούμπα, ενώ αργότερα προστέθηκε και το πιάνο.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Jelly Roll Morton, μπάντες: Original Dixieland Jazz Βand & New Orleans Rhythm Kings. όργανα από το στρατό, το τσίρκο, τις μπάντες του δρόμου, από την κλασική ορχήστρα, όλα μαζί συνθέτουν το προσωπικό “άρωμα” της μουσικής τζαζ.

Ποια είναι τα μουσικά χαρακτηριστικά της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

κλίμακες, μείζονες, ελάσσονες, ρυθμοί, παραλλαγές, μέτρα, όργανα, φόρμες, μπλουζ, μπαλάντα

Βοήθεια

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο…

Πλήρης απάντηση

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο μείζονες και ελάσσονες. Οι ρυθμοί είναι σύνθετοι και με συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως σε μέτρα 2/4 ή 4/4. Tα όργανα χρησιμοποιούνται όπως η ανθρώπινη φωνή. Οι δύο βασικές φόρμες είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα 12 μέτρων) και η μπαλάντα (συνήθως 32 μέτρων).

Τι είναι τα τραγούδια της δουλειάς;

Λέξεις-κλειδιά

a capella, σωματική εργασία, ρυθμός, συντονισμός, στίχοι

Βοήθεια

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων)…

Πλήρης απάντηση

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων) τραγούδια, εκτελεσμένα από ανθρώπους που κάνουν σωματική – επαναλαμβανόμενη εργασία. Ο ρυθμός χρησιμεύει στο να συντονίζει τους εργαζόμενους την ώρα της δουλειάς. Οι στίχοι συχνά αυτοσχεδιάζονται και κάθε φορά τραγουδιούνται διαφορετικά.

Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της μουσικής του 20ου αιώνα;

Λέξεις-κλειδιά

ηχόχρωμα, τονικό σύστημα, κλίμακες, σταθερός παλμός, ρυθμικά σχήματα, μελωδία, φωνή

Βοήθεια

Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο…

Πλήρης απάντηση

  • Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο της μουσικής, γιατί έδινε ποικιλία, συνέχεια και συγκεκριμένη διάθεση στο κάθε έργο.
  • Οι συνθέτες, αποδεσμευμένοι από το τονικό σύστημα μείζονας-ελάσσονας, χρησιμοποίησαν νέες κλίμακες, με αποτέλεσμα τα έργα τους να μοιάζουν φανταστικά, απόμακρα και μυστηριώδη.
  • Ο σταθερός παλμός δεν υπάρχει πια. Πολύπλοκες ρυθμικές οργανώσεις του ήχου και η ταυτόχρονη χρήση διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων κατέχουν εξέχουσα θέση.
  • Η μελωδία δε συνδέεται πλέον με τη χρήση της φωνής. Μερικές φορές μάλιστα, η μελωδία είναι εντελώς ανύπαρκτη, αφού οι συνθέτες δίνουν βάρος σε άλλα στοιχεία της σύνθεσης.

Σχολιάστε το ρυθμό στο παραδοσιακό τραγούδι της Ευρώπης.

Λέξεις-κλειδιά

δομή κειμένου, δεν αλλάζει, στα Βαλκάνια πολύπλοκοι, Δ. Ευρώπη, εναλλαγή, Βαυβαρία

Βοήθεια

Ο ρυθμός τις περισσότερες φορές ακολουθεί…

Πλήρης απάντηση

Ο ρυθμός τις περισσότερες φορές ακολουθεί τη δομή του κειμένου, χωρίς να αλλάζει στην πορεία του τραγουδιού.

Στα Βαλκάνια συχνοί είναι πιο πολύπλοκοι ρυθμοί (π.χ. με μέτρο 9/4: 2+2+2+3 ή μικτά μέτρα με 5, 7, 11 και 13 χτύπους). Στη Δ. Ευρώπη παρατηρείται και εναλλαγή τρίσημων και τετράσημων μέτρων (π.χ. στους βαυαρικούς χορούς).

Τεκμηριώστε τη σύνδεση της λατινοαμερικανικής μουσικής με την αφρικανική παράδοση, σε σχέση με τον ρυθμό και τον χορό.

Λέξεις-κλειδιά

έμφαση στο ρυθμό, συγκοπή, χορός

Βοήθεια

Η έμφαση στον ρυθμό αποτελεί χαρακτηριστικό…

Πλήρης απάντηση

Η έμφαση στον ρυθμό αποτελεί χαρακτηριστικό της αφρικανικής μουσικής παράδοσης που πέρασε στη Λατινική Αμερική και εκφράζεται μέσα από τη χρήση των κρουστών οργάνων. Η συγκοπή, όπου τονίζονται τα ασθενή μέρη του μέτρου αντί για τα ισχυρά, αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της μουσικής αυτής. Η μουσική σε σύνδεση με το χορό αποτελούν σημαντικό κομμάτι έκφρασης, το οποίου συσχετίζεται άμεσα τις αφρικανικές καταβολές.