Τι είναι η πυθαγόρεια τετρακτύς;

Λέξεις-κλειδιά

1+2+3+4, ντο-ντο, διαπασών, φα, σολ

Βοήθεια

Το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων αριθμών (1+2+3+4)…

Πλήρης απάντηση

Το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων αριθμών (1+2+3+4), δηλαδή το 10. Οι αριθμοί 1 και 2 της τετρακτύος δίνουν το κάτω ντο και το πάνω ντο της μουσικής κλίμακας, την οποία ονομάζουν “διαπασών” (=οκτάβα). Οι αριθμοί 1 και 4 δίνουν τη διπλή οκτάβα. Η σχέση 4:3 δίνει το φθόγγο φα και η σχέση 3:2 το φθόγγο σολ.

Τι είναι η free jazz και ποιοι οι εκπρόσωποι;

Λέξεις-κλειδιά

1960, πειραματική, προκλητική, διαφωνία, νέοι ήχοι, εξω-ευρωπαϊκοί, ομαδικός αυτοσχεδιασμός, οργανωμένο χάος

Βοήθεια

Ο όρος “Φρη τζαζ” (Free jazz) δίνει την εικόνα της νέας…

Πλήρης απάντηση

Ο όρος “Φρη τζαζ” (Free jazz) δίνει την εικόνα της νέας κατεύθυνσης της μουσικής τζαζ στη δεκαετία του 1960. Πειραματική, προκλητική και ενδιαφέρουσα για αρκετούς ακροατές, έχει ως χαρακτηριστικό τον υψηλό βαθμό διαφωνίας. Οι εκτελεστές δοκιμάζουν νέους ήχους εμπνεόμενοι από έξω-ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Ο ομαδικός αυτοσχεδιασμός, όπου όλοι οι εκτελεστές αυτοσχεδιάζουν ταυτόχρονα και ανεξάρτητα από την αρμονική διαδοχή της σύνθεσης, ήταν κάτι το σύνηθες, προσδίδοντας μερικές φορές την αίσθηση του “οργανωμένου χάους”.

Συμπληρωματικά

Απελευθερώνεται από το ρυθμό, τη δομή και την ατονικότητα, (υιοθετεί την τονικότητα της ευρωπαϊκής μουσικής). Και τα όργανα επίσης ακολούθησαν αυτήν την ξέφρενη πορεία. Έτσι τα βιολιά χτυπιούνται, το πιάνο παίζεται με διάφορους παράδοξους τρόπους, ακόμη και στις χορδές, πειραματίζονται με όλα, γενικά, τα όργανα σε νέους τρόπους εκτέλεσης. Η free jazz υπήρξε ίσως η πιο κατάλληλη από τα άλλα στιλ, για να εκφράσει τη διαμαρτυρία για την κατάσταση στην οποία είχε οδηγήσει το φυλετικό πρόβλημα της Αμερικής.

Δημιουργοί: Ορνέτ Κόλμαν, Sun Ra, Ornette Coleman, John Coltrane κ.ά.

Τι γνωρίζετε για τα Πολύτοπα;

Λέξεις-κλειδιά

πολύτεχνα, οπτικά ερεθίσματα, διαμορφωμένοι χώροι, ήχος, φως, προβολείς, ηχητικά σύμπαντα/γαλαξίες, τοποθεσία

Βοήθεια

Τα Πολύτοπα του Ι. Ξενάκη ήταν…

Πλήρης απάντηση

Τα Πολύτοπα του Ι. Ξενάκη ήταν πολύτεχνα έργα, στα οποία η μουσική συνδυαζόταν με οπτικά ερεθίσματα σε συγκεκριμένους, ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Η τοποθεσία ήταν συχνά κάποιος σημαντικός ιστορικός-αρχαιολογικός χώρος. Για την παράσταση επιστρατεύονταν τόσο ο ήχος, όσο και το φως, με προβολείς που κατεύθυναν το φως πάνω στο συγκεντρωμένο πλήθος, ανάλογα με την ανάπτυξη της μουσικής. Στην διάχυση του φωτός στο χώρο αντιστοιχούσε η ανάπτυξη των ηχητικών “συμπάντων” ή “γαλαξιών” του Ξενάκη στο χρόνο. Τα Πολύτοπα έπαιρναν το όνομά τους από την τοποθεσία στην οποία λάμβαναν χώρα.

Τι γνωρίζετε για την ελληνική Εθνική Σχολή;

Λέξεις-κλειδιά

20ος αιώνας, εθνική ταυτότητα, Καλομοίρης, Ελληνικό Ωδείο, Εθνικό ωδείο, παράδοση, ύμνοι, δημοτικό τραγούδι, επτανησιακή σχολή

Βοήθεια

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν…

Πλήρης απάντηση

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν να δημιουργήσουν μουσική που να έχει τη δική της εθνική ταυτότητα και δημιουργούν την Ελληνική Εθνική Σχολή, με κύριο εκπρόσωπο τον Μανώλη Καλομοίρη, ιδρυτή του Ελληνικού Ωδείου και στη συνέχεια του Εθνικού Ωδείου, και σπουδαίο συνθέτη.

Επηρεασμένοι από την ελληνική παράδοση, εμπνέονται αφενός από τους εκκλησιαστικούς ύμνους και το δημοτικό τραγούδι και αφετέρου από την επτανησιακή σχολή.

Συμπληρωματικά

Χαρακτηριστικό της Ελληνικής Εθνικής Σχολής είναι η προσπάθεια συμβιβασμού της ανατολικής μουσικής αφενός, απ’ όπου παίρνει κάποιες μελωδίες και ρυθμούς, και της μουσικής της Δ. Ευρώπης αφετέρου, απ’ όπου δανείζεται τη ρομαντική αρμονική αντίληψη, τις μουσικές φόρμες (φούγκα, συμφωνία, κοντσέρτο κτλ.) και κυρίως τον τρόπο ενορχήστρωσης.

Η μουσική αυτή σχολή είναι υπεύθυνη για την εναρμόνιση των δημοτικών τραγουδιών και του βυζαντινού μέλους, η οποία, εντάσσοντας αυτά τα είδη στο δυτικό τονικό σύστημα (μείζονα και ελάσσονα) οδήγησε στη νόθευση της αυθεντικότητάς τους. Όμως, στους περισσότερους από τους συνθέτες της Εθνικής μας Σχολής πρέπει να αναγνωριστεί η προσφορά τους στην ελληνική μουσική και παιδεία.

Άλλοι συνθέτες της Εθνικής Σχολής: Διονύσιος Λαυράγκας, Μάριος Βάρβογλης, Αιμίλιος Ριάδης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Νεζερίτης, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης.

Τι είναι μινιμαλισμός;

Λέξεις-κλειδιά

1960, Νέα Υόρκη, αντίθεση, επανάληψη λίγων σχημάτων, προοδευτική διαφοροποίηση, τονικότητες, σύντομα σχήματα, εξέλιξη, ελάχιστες λεπτομέρειες, μεγάλη διάρκεια

Βοήθεια

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη…

Πλήρης απάντηση

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη ως αντίδραση στην ατονικότητα και το σειραϊσμό μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα χαρακτηριστικά του μινιμαλισμού είναι:

  • Τονικότητες μείζονες, ελάσσονες και τροπικές
  • Σύντομα επαναλαμβανόμενα ρυθμικά, μελωδικά και αρμονικά σχήματα.
  • Προοδευτική εξέλιξη της πορείας του έργου με αργό τρόπο, ώστε ο ακροατής να επικεντρώνεται στις ελάχιστες λεπτομέρειες.
  • Συχνά μεγάλη διάρκεια (των συνθέσεων).
Συμπληρωματικά

Βασικό χαρακτηριστικό της η επίμονη επανάληψη λίγων μελωδικών και ρυθμικών σχημάτων, με προοδευτική διαφοροποίηση των μελωδικών ή και ρυθμικών στοιχείων.

Εκπρόσωποι: Στιβ Ράιχ, Four Organs, Drumming, Τέρι Ρίλεϊ, A Rainbow in Curved Air, Φίλιπ Γκλας, Akhnaten όπερα (1983-4), Φρέντερικ Ρζέφσκι, Coming Together

Τι γνωρίζετε για τον Μπετόβεν;

Λέξεις-κλειδιά

Γερμανός, Βόννη, Γαλλική Επανάσταση, ηρωική εποχή, μοίρα, πνεύμα των καιρών, ρόλος υπηρέτη, πατρωνία, αυτόνομος, ανεξάρτητος, χειραφέτηση, ατομική έκφραση, βαρηκοΐα, κώφωση, μοναχική στάση, οξύθυμος, 9 συμφωνίες, Φιντέλιο, προσπάθεια να πραγματώσει το τέλειο, Βιέννη, 57 ετών

Βοήθεια

Γερμανός συνθέτης. Γεννήθηκε στη Βόννη…

Πλήρης απάντηση

(1770 – 1827) Γερμανός συνθέτης. Γεννήθηκε στη Βόννη. Ο Μπετόβεν ανήκει στη γενιά που δέχεται όλη την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης. Δημιουργεί τη μουσική μιας ηρωικής εποχής και διακηρύσσει με ήχους την πίστη του στην ικανότητα του ανθρώπου να διαμορφώνει τη μοίρα του. Αντιπροσώπευε το πνεύμα των καιρών αυτών από πολλές απόψεις.

Ήταν ο πρώτος μεγάλος συνθέτης που απέρριψε το ρόλο του υπηρέτη (εκείνη την εποχή οι συνθέτες ζούσαν και εργάζονταν στις αυλές των αριστοκρατών και ουσιαστικά τους υπηρετούσαν) και εναντιωμένος σφοδρά στο σύστημα της πατρωνίας εδραιώθηκε ως αυτόνομος και ανεξάρτητος καλλιτέχνης. Η χειραφέτησή του άνοιξε το δρόμο προς ένα νέο επίπεδο ατομικής έκφρασης, που επηρέασε βαθύτατα όλη τη μουσική και τους συνθέτες που ακολούθησαν.

Στα τριάντα περίπου χρόνια του, παρουσίασε τα πρώτα συμπτώματα βαρηκοΐας, που εξελίχθηκε σε κώφωση (έγραψε την 9η και τελευταία συμφωνία του όντας κουφός, χρησιμοποιώντας το “εσωτερικό” του αυτί). Αυτό το γεγονός τον οδήγησε σε μια μοναχική στάση ζωής και τον έκανε πιο οξύθυμο, με αποτέλεσμα να διαμορφώσει ένα πολύ ιδιότροπο χαρακτήρα.

Έγραψε συνολικά 9 συμφωνίες, μια όπερα με την ονομασία Φιντέλιο ή Λεονώρα (την οποία επεξεργάστηκε ξανά και ξανά αρκετές φορές) και ένα μεγάλο αριθμό άλλων έργων. Η δημιουργική δραστηριότητα του Μπετόβεν κατά τη διάρκεια όλης του της ζωής μαρτυρά την ασταμάτητη προσπάθεια του να πραγματώσει το τέλειο. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Βιέννη και στα περίχωρά της και πέθανε σε ηλικία 57 ετών διάσημος και τιμημένος.

Συμπληρωματικά

Το 1972 καθιερώθηκε στο Στρασβούργο από το ευρωπαϊκό υπουργικό συμβούλιο ως επίσημος ευρωπαϊκός ύμνος η Ωδή στη Χαρά (απόσπασμα από το 4ο μέρος της 9ης Συμφωνίας του), η οποία θεωρείται ότι εκφράζει τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης. Το 1985 όλοι οι ηγέτες της Ε.Ε. υιοθέτησαν το απόσπασμα ως επίσημο εθνικό ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι είναι το ρετσιτατίβο;

Λέξεις-κλειδιά

όπερα, απαγγελία, συνοδεία συγχορδιών

Βοήθεια

Τον όρο ρετσιτατίβο τον συναντάμε…

Πλήρης απάντηση

Τον όρο ρετσιτατίβο τον συναντάμε στην ευρωπαϊκή όπερα και σημαίνει ένα είδος φωνητικής απαγγελίας, με συνοδεία συγχορδιών.

Τι είναι η άρια;

Λέξεις-κλειδιά

λυρικό τραγούδι, μορφολογική διάρθρωση, σόλο φωνή, ορχηστρική συνοδεία, συναίσθημα, όπερα, καντάτα, ορατόριο

Βοήθεια

Λυρικό τραγούδι με συγκεκριμένη…

Πλήρης απάντηση

Λυρικό τραγούδι με συγκεκριμένη μορφολογική διάρθρωση για σόλο φωνή και ορχηστρική συνοδεία που εκφράζει γενικά έντονο συναίσθημα. Απαντάται στην όπερα, την καντάτα και το ορατόριο

Τι είναι το γκαμελάν;

Λέξεις-κλειδιά

Ιάβα, Μπαλί, 25 εκτελεστές, ιδιόφωνα, φλάουτα, βιολιά, τύμπανα

Βοήθεια

Παραδοσιακό μουσικό συγκρότημα της Ιάβας και του Μπαλί…

Πλήρης απάντηση

Παραδοσιακό μουσικό συγκρότημα της Ιάβας και του Μπαλί, είναι μια ορχήστρα 25 και περισσότερων εκτελεστών, που αποτελείται κυρίως από ιδιόφωνα κρουστά, ενώ μερικές φορές περιλαμβάνει και φλάουτα, βιολιά και τύμπανα.

Συμπληρωματικά

Στις επίσημες τελετές, στην ορχήστρα γκαμελάν συμμετέχουν τρεις ομάδες οργάνων, καθεμιά από τις οποίες περιλαμβάνει όργανα από τις τρεις αντίστοιχες κατηγορίες (ιδιόφωνα, κρουστά με καθορισμένο τονικό ύψος, γκονγκ).

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (μέτρο):

μέτρο

Η παράμετρος που μας δείχνει την περιοδική επανάληψη του τονισμένου ανάμεσα στους ρυθμικούς παλμούς

ελλιπές μέτρο

Το πρώτο μέτρο μιας σύνθεσης που αρχίζει με έναν ή περισσότερους άτονους φθόγγους πριν από την εμφάνιση του πρώτου τονισμένου (ισχυρού). Στις κλασσικές συνθέσεις αυτή η χρονική έλλειψη συμπληρώνεται στο τελευταίο μέτρο.

διμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από δύο παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός και ο δεύτερος ασθενής

τριμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από τρεις παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός και οι επόμενοι δύο είναι ασθενείς

τετραμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από τέσσερις παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός, ο τρίτος σχετικά ισχυρός, ενώ ο δεύτερος και ο τέταρτος είναι ασθενείς

πολυρυθμία

Οι διαφορετικοί ρυθμοί που μπορεί να συνυπάρχουν χρονικά (ταυτόχρονα) αλλά μπορεί και να εναλλάσσονται κατά τη ροή ενός κομματιού

συγκοπή

Είναι η μεταβίβαση του τονισμού από το ισχυρό μέρος του μέτρου στο ασθενές

Τι γνωρίζετε για τον Κλωντ Ντεμπυσσύ;

Λέξεις-κλειδιά

Γάλλος, ιμπρεσιονισμός, συνηχήσεις, εικόνες, χρώματα

Βοήθεια

Γάλλος συνθέτης, κύριος εκπρόσωπος του…

Πλήρης απάντηση

(1862 – 1918) Γάλλος συνθέτης, ο κύριος εκπρόσωπος του ιμπρεσιονισμού. Χρησιμοποίησε συνηχήσεις που δεν χρησιμοποίησαν συνθέτες πριν απ’ αυτόν και προσπαθεί να περιγράψει με τη μουσική του εικόνες και χρώματα.

Συμπληρωματικά

Ξεκινά στο Παρίσι τη μουσική του παιδεία από δέκα χρόνων με μαθήματα πιάνου και συνεχίζει με τη σύνθεση.

Έργα: Πελλέας και Μελισσάνθη (του Μ. Μέτερλινγκ) όπερα, χωρίς άριες και σε μεγάλο βαθμό απαγγελία. Θάλασσα συμφωνικό, Εικόνες για πιάνο, Εικόνες για ορχήστρα, Το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού σκηνική μουσική, Πρελούντια για πιάνο, Παιχνίδια μπαλέτο, σονάτες για δύο ή τρία όργανα και πολλά άλλα.