Ετικέτα: φιλοσοφία

δομικά και στιλιστικά στοιχεία αντίστοιχα με τον ρητορικό λόγο

Κατά το 17ο αιώνα η μουσική αντιμετωπιζόταν ως ρητορική τέχνη…

Κατά το 17ο αιώνα η μουσική αντιμετωπιζόταν ως ρητορική τέχνη, με τα δομικά και στιλιστικά στοιχεία της να συγγενεύουν με ανάλογα στοιχεία του ρητορικού λόγου.

ορχηστρική, φωνητική, γλώσσα, μαδριγάλι, όπερα, καντάτα

Γενικά, δεχόμαστε σήμερα ότι η ορχηστρική μουσική είναι η πιο “κατάλληλη” …

Γενικά, δεχόμαστε σήμερα ότι η ορχηστρική μουσική είναι η πιο “κατάλληλη” (“σωστή”) μουσική. Παρόλα αυτά, το 18ο αιώνα η ορχηστρική μουσική εθεωρείτο ακόμα ως ο “φτωχός συγγενής” της φωνητικής μουσικής, γιατί έλειπε το στοιχείο που ουσιαστικά τη χαρακτήριζε, δηλαδή η γλώσσα.

Η αισθητική της μουσικής, από το 16ο ως το 18ο αιώνα, είχε αποκλειστικές σχεδόν αναφορές στο μαδριγάλι, και, αργότερα, στην όπερα και στην καντάτα.

μπαρόκ ενοποιημένη επίδραση, άρια, Διαφωτισμός, φαντασία, συχνή και απότομη διαφοροποίηση

Η “επίδραση” της μουσικής, όπως ήταν κατανοητή κατά την εποχή του Μπαρόκ…

Η “επίδραση” της μουσικής, όπως ήταν κατανοητή κατά την εποχή του Μπαρόκ, έπρεπε να είναι ενοποιημένη και συνεχόμενη μέσα σε ένα ολόκληρο μουσικό κομμάτι ή μέρος κομματιού, όπως σε μια άρια, ενώ το συναίσθημα, που εκφραζόταν την εποχή του Διαφωτισμού από ένα συνθέτη, κυρίως στις “Φαντασίες” και λιγότερο στις σονάτες, μπορούσε να διαφοροποιηθεί συχνά και απότομα.

έκφραση ιδιοσυγκρασιών, παθών, διαθέσεων

Η μουσική στις ποικίλες εκδηλώσεις και μορφές της είναι η έκφραση…

Η μουσική στις ποικίλες εκδηλώσεις και μορφές της είναι η έκφραση των ανθρώπινων ιδιοσυγκρασιών, παθών, διαθέσεων κτλ. Η έκφραση επιδράσεων και συναισθημάτων είναι η ουσία και ο στόχος της μουσικής.

θ΄ρληδη υου κόδμου, Αυτό (Φρόιντ)

Ο Αρθούρος Σοπενχάουερ ορίζει την εσωτερική ουσία του κόσμου ως…

Ο Αρθούρος Σοπενχάουερ ορίζει την εσωτερική ουσία του κόσμου ως “θέληση” την οποία, από όλες τις τέχνες, μόνο η μουσική μπορεί να αντιπροσωπεύσει επαρκώς. Αυτή η “θέληση”, σύμφωνα με το Σοπενχάουερ, δεν κατευθύνεται από τον ορθολογισμό αλλά από μια τυφλή ώθηση και δύναμη παρόμοια με το “Αυτό” του Σίγκμουντ Φρόιντ.

θεοί, άνια, αυτοέκφραση, συνείδηση

Ήταν δώρο των θεών στην ανθρωπότητα, ήταν ένα περιστασιακό…

Ήταν δώρο των θεών στην ανθρωπότητα, ήταν ένα περιστασιακό προϊόν λόγω ανίας, ήταν αποτελέσμα ενός φυσικού πόθου για αυτοέκφραση ή απόδειξη μιας παγκόσμιας μορφής συνείδησης στον άνθρωπο.

συναισθήματα, τρόποι επίδρασης

Αφού η γλώσσα εκφράζει σκέψεις, συνήθως συμφωνούμε ότι…

Αφού η γλώσσα εκφράζει σκέψεις, συνήθως συμφωνούμε ότι η μουσική εκφράζει συναισθήματα και, στη συνέχεια, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε ποια συναισθήματα ποιανού έχουν αυτήν την επίδραση και με ποιους τρόπους: εκφράζει η μουσική κάτι που ήδη το αισθανόμαστε, διεγείρει νέα συναισθήματα, αλλάζει το χαρακτήρα των συναισθημάτων, απομακρύνει την προσοχή μας από κάποιο από αυτά ή ενώνει τους ανθρώπους μέσα σε αυτά;

είδος, κοσμική δύναμη, επικοινωνία

Το μουσικό έργο είναι ένα αντικείμενο…

• Το μουσικό έργο είναι ένα αντικείμενο ενός συγκεκριμένου είδους
• Ή, είναι μια μερική απεικόνιση κάποιας κοσμικής δύναμης ή αρχής
• Ή, είναι ένα δείγμα ενός μέσου επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους

καινοτόμες πρακτικές, φιλοσοφίες και ιστορίες, ανάλυση και κριτική, τυχαία, φιλότεχνοι

από την υπεράσπιση και προώθηση…

• Από την υπεράσπιση και προώθηση ή τις επιθέσεις σε καινοτόμες πρακτικές
• από συστηματικές φιλοσοφίες και ιστορίες τέχνης, εκπαίδευσης και πολιτισμού
• από αναλυτές της μουσικής, κριτικούς και ιστορικούς
• στην τύχη
• από καλλιεργημένους φιλότεχνους

αποφάσεις συνθέτη, αισθητικές ερωτήσεις

Ο τρόπος που ο συνθέτης αποφασίζει να συνδυάσει τις αρμονίες…

Ο τρόπος που ο συνθέτης αποφασίζει να συνδυάσει τις αρμονίες και τις μελωδίες, οι αποφάσεις που παίρνει για τους ρυθμούς, τα ηχοχρώματα, τη μουσική υφή και τη φόρμα του έργου, δεν προσδιορίζονται τόσο από τη συνθετική τεχνική που υιοθετεί, όσο από τις αισθητικές ερωτήσεις που θέτει, όπως: είμαι ευχαριστημένος με τους ήχους της σύνθεσης, οι συνδυασμοί των μουσικών στοιχείων που χρησιμοποιώ δουλεύουν στ’ αλήθεια, λειτουργεί καλά η μουσική που έγραψα, ο τρόπος που συνθέτω με ικανοποιεί ή μήπως έχω την ευκαιρία στη σύνθεση που γράφω να κάνω κάτι καινούριο;

φιλοσοφία, αξία της μουσικής, τι είναι, τι θέση, πώς βοηθάει, αρχές ερμηνείας, μεγαλοφυές, σχέση με άλλες τέχνες, θέση στην πραγματικότητα

Η επιστήμη που αναπτύσσει την φιλοσοφία της σημασίας…

Η επιστήμη που αναπτύσσει την φιλοσοφία της σημασίας και της αξίας της μουσικής. Ερωτήματα: τι είναι και τι δεν είναι μουσική, τι θέση έχει στην ανθρώπινη ζωή και πώς μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε την ανθρώπινη φύση και την ιστορία, τις βασικές αρχές της ερμηνείας και της εκτίμησης της μουσικής, τη φύση και τα θεμέλια του μεγαλοφυούς και του σπουδαίου στη μουσική, τη σχέση της μουσικής με τις υπόλοιπες καλές τέχνες και με άλλες συγγενικές πρακτικές, και τη θέση (ή τις θέσεις) της μουσικής στο σύστημα της πραγματικότητας.

ατονική, χρωματική, σειρά, ύψος, διάρκεια, ένταση, ρυθμός, δυναμική, αναλογίες, Ξενάκης

Από τις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρείται μια τάση επανασύνδεσης…

Από τις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρείται μια τάση επανασύνδεσης της μουσικής με τα μαθηματικά. Στην ατονική μουσική γίνεται χρήση της χρωματικής κλίμακας, της κλίμακας χωρίς τονικά κέντρα. Η σύνθεση στηρίζεται στη συγκρότηση μιας σειράς σύμφωνα με τις παραμέτρους: ύψος (Σένμπεργκ), διάρκεια, ένταση (Μεσιάν) και ρυθμός, δυναμική (Μπουλέζ).

Η οργάνωση του μουσικού υλικού γίνεται με την εφαρμογή των μαθηματικών. Χρησιμοποιούνται αναλογίες αριθμών, για να δημιουργήσουν ομάδες-πρότυπα διαστημάτων, διαρκειών, εντάσεων, δυναμικής κ.ά., που θα χρησιμεύσουν ως υλικό για τη σύνθεση-κατασκευή του μουσικού έργου.

Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ο I. Ξενάκης συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην εξέλιξη της μουσικής μέσω των σύγχρονων μαθηματικών.

νεοπλατονισμός, αδιαχώριστη από την ποίηση, ηθική, αναλογίες, Τζαρλίνο

Γίνεται μια στροφή στην κλασική αρχαιότητα …

Γίνεται μια στροφή στην κλασική αρχαιότητα (“Νεοπλατωνισμός”), και οι μουσικοί αντλούν στοιχεία από την ελληνική μουσική που ανακαλύπτουν στα έργα του Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Πλούταρχου κ.ά. Από αυτά τα στοιχεία προκύπτει η άποψη ότι η μουσική είναι αδιαχώριστη από την ποίηση, καθώς επίσης και η άποψη για την υποχρέωση της μουσικής να διαμορφώνει ηθική.

Παράλληλα με τις απόψεις του Νεοπλατωνισμού επικρατεί και η θέση, σύμφωνα με την οποία η μουσική σύνθεση στηρίζεται σε μαθηματικές αναλογίες. Τα αρμονικά, δηλαδή, διαστήματα υπολογίζονται με μαθηματικές αναλογίες. Κύριος εκφραστής αυτής της άποψης ήταν ο Τζαρλίνο (1517-1590).

Βοήθιος, αναλογίες, Αυγουστίνος, ωραίο, εμπειρική πρακτική

Ο Βοήθιος στο έργο του De Musica παραδέχεται…

Ο Βοήθιος στο έργο του De Musica παραδέχεται τον αριθμό και την αναλογία ως θεμελιώδεις αρχές, με τις οποίες η μουσική μπορεί να αποδώσει το θεϊκό. Ο Αυγουστίνος θεωρεί ως βασικές έννοιες για το ωραίο τον αριθμό, το μέτρο, την αναλογία κ.ά. Βασική αρχή για τη δημιουργία του κόσμου (από το Θεό) θεωρεί τον αριθμό, ως μέρος του όλου, εφόσον όμως όλα μέρη εναρμονίζονται και η αρμονία προκύπτει από την ομοιότητά τους.

Ωστόσο, οι μουσικοί του Μεσαίωνα στηρίχθηκαν στην εμπειρική πρακτική για την οργάνωση της μελωδίας της αρμονίας. Προτιμούσαν τελικά το αποτέλεσμα εκείνο της σύνθεσης, το οποίο ηχούσε καλά και δεν τους απασχολούσε να το αποδείξουν.

γεωμετρική, ευθύγραμμα τμήματα, γράμματα

Η πρόταση του Ευκλείδη για τα διαστήματα είναι γεωμετρική…

Η πρόταση του Ευκλείδη για τα διαστήματα είναι γεωμετρική. Τα μήκη των χορδών που εκφράζουν ευθύγραμμα τμήματα ορίζονται με δύο γράμματα στην αρχή και στο τέλος. Ο “μουσικός” τρόπος ορισμού του διαστήματος στην αριθμητική είναι με ένα γράμμα για ένα ευθύγραμμο τμήμα, αντίθετα με το “γεωμετρικό” που είναι με δύο.

φιλόσοος, θεωρητικός, εμπειρική μέθοδος, αντιπυθαγορικός, αυτί, αίσθηση, ολόκληρος τόνος, μισός τόνος, κλίμακα 1/12 τόνου

Νεότερος του Πυθαγόρα ο Αριστόξενος…

Νεότερος του Πυθαγόρα ο Αριστόξενος (375 με 360 π.Χ.) υπήρξε φιλόσοφος και σημαντικότατος θεωρητικός της μουσικής, γνωστός ως “ο Μουσικός”. Η μέθοδός του ήταν κυρίως εμπειρική. Το σύστημα της διδασκαλίας του είναι αντιπυθαγορικό και βασίζεται στην ικανότητα του αυτιού (της αίσθησης) να αντιλαμβάνεται τους τόνους και την αρμονική σχέση μεταξύ τους. Δεν ερευνά τις αριθμητικές σχέσεις του τετράτονου και του πεντάτονου. Ωστόσο, καθορίζει τον ολόκληρο τόνο και τον μισό, κατασκευάζοντας παράλληλα και μια κλίμακα με βάση το ένα δωδέκατο του τόνου.