Πώς εμφανίζονται ο εξπρεσιονισμός, ο ιμπρεσιονισμός και η ατονικότητα στην όπερα;

Λέξεις-κλειδιά

Τουραντό, Πουτσίνι, Ντεμπισί, Ραβέλ, Στράους, ψυχολογική έκφραση, Σένμπεργκ, Μπεργκ, νεοκλασικισμός, ατονική

Βοήθεια

Η πρώτη όπερα που ξεπερνά τον φορμαλισμό του παρελθόντος…

Πλήρης απάντηση

Η πρώτη όπερα που ξεπερνά τον φορμαλισμό του παρελθόντος και συντάσσεται σύμφωνα με τις αρχές του εξπρεσιονισμού είναι η Τουραντό (1924) του Πουτσίνι.

Ο γαλλικός Ιμπρεσιονισμός, μετρά τρεις μόνο όπερες: Πελλέας και Μελισσάνθη (1902) του Ντεμπισί και δύο μονόπρακτες (Ισπανική Ώρα και Το Παιδί με τα Μάγια) του Ραβέλ.

Στη Γερμανία την όπερα εκπροσωπούν οι διάδοχοι του Βάγκνερ και κυρίως ο Ρίχαρντ Στράους, ο οποίος δημιουργεί την “ψυχολογική έκφραση” κατά το πρότυπο του Φρόυντ, που συμβάλλει στην εξέλιξη του εξπρεσιονιστικού μουσικού θεάτρου των Σέμπεργκ και Μπέργκ. Παράλληλα οδηγεί στο νεοκλασικισμό.

Η γλώσσα της όπερας του 20ου αιώνα είναι ατονική ή τονική με ατονικές αναφορές.

Ποιους νεοκλασσικούς γνωρίζετε α) από την Αγγλία, β) από την Ιταλία, γ) από τις ΗΠΑ;

Αγγλία

Γουίλιαμ Γουόλτον, Μπέντζαμιν Μπρίτεν

Ιταλία

Φερούτσιο Μπουζόνι: Φαντασία του Κοντραπούντο, Αλφρέντο Καζέλα: Σκαρλατιάνα, Νταλαπίκολα κ.ά..

ΗΠΑ

Τσαρλς Άιβς, Εντγκάρ Βαρέζ, Τζορτζ Γκέρσουιν: Ραψωδία σε Μπλε, Ένας Αμερικανός στο Παρίσι συμφωνική φαντασία για ορχήστρα, που έγινε και ταινία, κ.ά.

Τι γνωρίζετε για τον Πάουλ Χίντεμιτ;

Λέξεις-κλειδιά

διδασκαλία, απαγορεύτηκε από τους Ναζί, ανανέωσε μορφές, νέο σύστημα

Βοήθεια

Στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του ασχολήθηκε…

Πλήρης απάντηση

(1895 – 1963) Γερμανία. Στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της μουσικής (Βερολίνο: Ανώτατη Σχολή Μουσικής, ΗΠΑ: Πανεπιστήμιο Γέιλ, Πανεπιστήμιο Ζυρίχης). Κατά τη ναζιστική περίοδο απαγορεύτηκε το έργο του στη Γερμανία και έφυγε για την Αμερική. Ανανέωσε τις μορφές προηγούμενων εποχών ξεκινώντας από το Μπαρόκ· π.χ. σουίτα για πιάνο με ραγκτάιμ, σύμφωνα με το πνεύμα του νεοκλασικισμού. Δημιούργησε ένα δικό του σύστημα, που βασίζεται στη σειρά των φθόγγων. Έγραψε όπερες, συμφωνίες, κοντσέρτα, σουίτες, χορωδιακά τραγούδια, σχολικά έργα κ.ά.

Τι γνωρίζετε για τον Σεργκέι Προκόφιεφ;

Λέξεις-κλειδιά

Βοήθεια

Νεοκλασικιστής· το ύφος του χαρακτηρίζεται από…

Πλήρης απάντηση

(1891 – 1953) Ρωσία. Νεοκλασικιστής· το ύφος του χαρακτηρίζεται από έναν υγιή λυρισμό και από ρωσικό χρώμα. Έγραψε το εκπληκτικό συμφωνικό παραμύθι Ο Πέτρος και ο Λύκος, όπερες Ο Παίκτης (του Ντοστογιέφσκι), Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια, μπαλέτα Ο Άσωτος Υιός, Ρωμαίος και Ιουλιέτα (για τα μπαλέτα του Ντιαγκίλεφ), συμφωνίες, κονσέρτα, μουσική, δωματίου κ.ά.

Τι γνωρίζετε για την νεοκλασική περίοδο του Στραβίνσκι;

Λέξεις-κλειδιά

1910, ασύμμετροι ρυθμοί, πολυτονικότητα, εκκλησιαστικοί τρόποι, σειραϊσμός

Βοήθεια

Από το 1910 αποφασίζει να στραφεί στην αρχαϊκή μορφή…

Πλήρης απάντηση

Από το 1910 αποφασίζει να στραφεί στην αρχαϊκή μορφή, να κάνει όμορφο το έργο του σύμφωνα με τα πρότυπα του κλασικισμού, όχι με τις τυποποιημένες φόρμες αλλά με τους ασύμμετρους ρυθμούς, την πολυτονικότητα, με εκκλησιαστικούς τρόπους κ.ά., που χρησιμοποιούσε ήδη. Πρόκειται για τη νεοκλασική περίοδο της ζωής του, την οποία έκλεισε με μια στροφή στο σειραϊσμό (1950), στον οποίο τόσο είχε εναντιωθεί αρχικά.

Τι γνωρίζετε για τον Ιγκόρ Στραβίνσκι;

Λέξεις-κλειδιά

φολκλορ Ρωσίας, Εκκλησία, μπαλέτα Πουλί της φωτιάς, Πετρούσκα, Ιεροτελεστία της άνοιξης, σοκάρει, βαλς, ταγκό, ραγκτάιμ

Βοήθεια

Γιος διάσημου μπάσου της όπερας…

Πλήρης απάντηση

(1882 – 1971) Ρωσία – Γαλλία – Αμερική. Γιος διάσημου μπάσου της όπερας. Εκτός από την όπερα, έρχεται σε άμεση επαφή με τη φολκλορική (παραδοσιακή) μουσική της Ρωσίας και τη μουσική της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του ύφους της μουσικής του. Από το πρώτο του μπαλέτο Το Πουλί της Φωτιάς διακρίνεται το ρωσικό χρώμα. Στα επόμενα δύο μπαλέτα του (Πετρούσκα και Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης) προσθέτει διάφωνες τραχείες αρμονίες και ρυθμούς με αποτέλεσμα να σοκάρει το κοινό του Παρισιού. Στο Η Ιστορία του Στρατιώτη για αφηγητή συνυπάρχουν ρωσικά παραμύθια με χορούς βαλς, ταγκό και ραγκτάιμ.

Εξάλλου, σε ολόκληρη τη ζωή του παρέμεινε ένας κοσμοπολίτης συνθέτης.

Άλλα έργα του: Βασιλιάς Οιδίπους, όπερα – ορατόριο σε κείμενο του Κοκτό, Απόλλων Μουσηγέτης, μπαλέτο, Περσεφόνη, όπερα, κοντσέρτο για κλαρινέτα και ορχήστρα, Τζαζ, κ.ά.

Περιγράψτε το στυλ του νεοκλασικισμού;

Λέξεις-κλειδιά

πολυφωνικές φόρμες μπαρόκ, ομοφωνικές κλασικισμού, νέο στιλ, όλες οι εποχές, προσωπικό στίλ, μιούζικαλ, τζαζ, ποπ, φολκ

Βοήθεια

Οι συνθέτες του νεοκλασικισμού χρησιμοποιούν τις παλιές πολυφωνικές φόρμες…

Πλήρης απάντηση

Οι συνθέτες του νεοκλασικισμού χρησιμοποιούν τις παλιές πολυφωνικές φόρμες, κοντσέρτο γκρόσο, σουίτα κ.ά, του Μπαρόκ, και ομοφωνικές, συμφωνία, κοντσέρτο κ.ά. του κλασικισμού, με ένα άλλο, νέο στιλ. Αυτό το άνοιγμα σε όλες τις εποχές και το πλήθος των πηγών οδηγεί κάθε συνθέτη να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο, προσωπικό στιλ. Έτσι, στο κίνημα του νεοκλασικισμού εντάσσονται συνθέτες που το έργο τους βρίσκεται κοντά στον κλασικισμό, συνθέτες που χρησιμοποιούν και στοιχεία μιούζικαλ, τζαζ, ποπ και φολκ, καθώς επίσης και συνθέτες όπως ο Ερίκ Σατί.

Τι είναι ο νεοκλασικισμός;

Λέξεις-κλειδιά

Ευρώπη, Αμερική, 1920, Ντεμπισί, Σένμπεργκ, κλασικές αρχές, απλότητα, γέφυρα, ατονικότητα, νεο-τονικότητα

Βοήθεια

Κίνημα που εμφανίστηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική…

Πλήρης απάντηση

Κίνημα που εμφανίστηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα (γύρω στα 1920) κάτω από την επίδραση του Ιμπρεσιονισμού του Ντεμπισί και του Εξπρεσιονισμού του Σένμπεργκ. Πρόκειται για μια επιστροφή στις κλασικές αρχές σύνθεσης. Με μια αρχαϊκή απλότητα αντιτίθεται στα σύγχρονά του κινήματα αλλά και στο ρομαντισμό. Ο νεοκλασικισμός λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στον 20ο αιώνα και στο παρελθόν. Από την ατονικότητα του Σένμπεργκ, οι συνθέτες επιχειρούν να φτάσουν στην τονικότητα του παρελθόντος με μια νέα αντίληψη (νεο-τονικότητα).