Κατηγορία: Γ΄ Γυμνασίου

20ος αιώνας, εθνική ταυτότητα, Καλομοίρης, Ελληνικό Ωδείο, Εθνικό ωδείο, παράδοση, ύμνοι, δημοτικό τραγούδι, επτανησιακή σχολή

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν…

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν να δημιουργήσουν μουσική που να έχει τη δική της εθνική ταυτότητα και δημιουργούν την Ελληνική Εθνική Σχολή, με κύριο εκπρόσωπο τον Μανώλη Καλομοίρη, ιδρυτή του Ελληνικού Ωδείου και στη συνέχεια του Εθνικού Ωδείου, και σπουδαίο συνθέτη.

Επηρεασμένοι από την ελληνική παράδοση, εμπνέονται αφενός από τους εκκλησιαστικούς ύμνους και το δημοτικό τραγούδι και αφετέρου από την επτανησιακή σχολή.

Χαρακτηριστικό της Ελληνικής Εθνικής Σχολής είναι η προσπάθεια συμβιβασμού της ανατολικής μουσικής αφενός, απ’ όπου παίρνει κάποιες μελωδίες και ρυθμούς, και της μουσικής της Δ. Ευρώπης αφετέρου, απ’ όπου δανείζεται τη ρομαντική αρμονική αντίληψη, τις μουσικές φόρμες (φούγκα, συμφωνία, κοντσέρτο κτλ.) και κυρίως τον τρόπο ενορχήστρωσης.

Η μουσική αυτή σχολή είναι υπεύθυνη για την εναρμόνιση των δημοτικών τραγουδιών και του βυζαντινού μέλους, η οποία, εντάσσοντας αυτά τα είδη στο δυτικό τονικό σύστημα (μείζονα και ελάσσονα) οδήγησε στη νόθευση της αυθεντικότητάς τους. Όμως, στους περισσότερους από τους συνθέτες της Εθνικής μας Σχολής πρέπει να αναγνωριστεί η προσφορά τους στην ελληνική μουσική και παιδεία.

Άλλοι συνθέτες της Εθνικής Σχολής: Διονύσιος Λαυράγκας, Μάριος Βάρβογλης, Αιμίλιος Ριάδης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Νεζερίτης, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης.

Κέητζ, 10 σελίδες, 6 γραμμές, 10 σελίδες, τυχαία σημάδια

Μουσική σύνθεση του Τζων…

Μουσική σύνθεση του Τζων Κέητζ που αποτελείται από 10 σελίδες με έξι χαραγμένες γραμμές η καθεμιά και 10 σελίδες από διαφανές φιλμ, καλυμμένο με σημάδια σε τυχαία σημεία. Ο εκτελεστής πλέον δεν συναντά μια παρτιτούρα με την κοινή έννοια αλλά ένα μοντέλο που μπορεί να διαχειριστεί με τον δικό του ελεύθερο τρόπο.

Χρησιμοποιώντας τα επικαλυπτόμενα σημεία μιας περιοχής προβολής, οι δύο σελίδες (μία από τις χαραγμένες με γραμμές και μία με τα τυχαία σημεία) παράγουν συνδεόμενες γραμμές και μετρήσεις που μπορούν αν αφορούν ιδιότητες του ήχου όπως, τονικό ύψος, ένταση κ.α.

Τζων Κέητς

Ιγκόρ Στραβίνσκι

Ιγκόρ Στραβίνσκι

Φίλιπ Γκλας

1960, Νέα Υόρκη, αντίθεση, επανάληψη λίγων σχημάτων, προοδευτική διαφοροποίηση, τονικότητες, σύντομα σχήματα, εξέλιξη, ελάχιστες λεπτομέρειες, μεγάλη διάρκεια

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη…

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη ως αντίδραση στην ατονικότητα και το σειραϊσμό μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα χαρακτηριστικά του μινιμαλισμού είναι:

• Τονικότητες μείζονες, ελάσσονες και τροπικές
• Σύντομα επαναλαμβανόμενα ρυθμικά, μελωδικά και αρμονικά σχήματα.
• Προοδευτική εξέλιξη της πορείας του έργου με αργό τρόπο, ώστε ο ακροατής να επικεντρώνεται στις ελάχιστες λεπτομέρειες.
• Συχνά μεγάλη διάρκεια (των συνθέσεων).

Βασικό χαρακτηριστικό της η επίμονη επανάληψη λίγων μελωδικών και ρυθμικών σχημάτων, με προοδευτική διαφοροποίηση των μελωδικών ή και ρυθμικών στοιχείων.

Εκπρόσωποι: Στιβ Ράιχ, Four Organs, Drumming, Τέρι Ρίλεϊ, A Rainbow in Curved Air, Φίλιπ Γκλας, Akhnaten όπερα (1983-4), Φρέντερικ Ρζέφσκι, Coming Together

τυχαίο, αυτοσχεδιασμός, ελευθερία, σύνθεση, εκτέλεση, ρυθμός, ενορχήστρωση, αριθμός εκτελεστών, accesskey=”τονικό ύψος”

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”…

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”, με τη μορφή του αυτοσχεδιασμού, την ελευθερία στη μορφή και διαφορετικούς τρόπους μουσικής γραφής. Η μουσική μπορεί να είναι τυχαία σε ό,τι αφορά την σύνθεση, την εκτέλεση ή και τα δύο. Το τυχαίο επίσης μπορεί να παρουσιάζεται σε ό,τι αφορά τον ρυθμό, την ενορχήστρωση, τον αριθμό των εκτελεστών, το τονικό ύψος, το μέτρο, τη χροιά κ.α.

Ένα έργο μπορεί να έχει τόσες εκτελέσεις όσες θα είναι και οι φορές που θα εκτελεστεί. Ο νέος τρόπος εκτέλεσης προϋποθέτει και νέα σημειογραφία, τη συμβολική γραφή (σύμβολα, γραφικές απεικονίσεις κ.ά.). Τον αλεατορισμό τον συναντάμε τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στη σειραϊκή μουσική. Εκπρόσωποι: Τζον Κέιτζ, Καρλχάιντς Στοκχάουζεν, Πιέρ Μπουλέζ κ.ά.

εξέλιξη δωδεκαφθογγισμού, ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα, σταθερές σειρές, είδος θέματος, καθοριστικός ρόλος

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού)…

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού) τα διάφορα μουσικά στοιχεία, όπως ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα κ.ά., οργανώνονται σε σταθερές σειρές που δεν αλλάζουν. Με αυτόν τον τρόπο η σειρά αποτελεί ένα είδος θέματος, που παίζει καθοριστικό ρόλο σε ολόκληρη την σύνθεση

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

• αρχική,
• αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
• οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
• οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.

έλλειψη τονικού κέντρου, επανάληψη νότας, διαφορετικές νότες, χρωματική κλίμακα, δωδεκάφθογγη μουσική, Σένμπεργκ

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την…

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την έλλειψη ενός συγκεκριμένου τονικού κέντρου. Διάφορες συγχορδίες κινούνται ελεύθερα, έτσι όπως τις καθορίζει ο συνθέτης, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί το διάφωνο άκουσμα.

Αποφεύγει κάθε σχέση με τονικά κέντρα καθώς επίσης και τη συχνή επανάληψη μιας νότας, επειδή αυτό δημιουργεί την εντύπωση τονικού κέντρου. Το αποτέλεσμα είναι να απαιτούνται όλο και περισσότερες “διαφορετικές” νότες, έτσι που βαθμιαία να απαιτούνται όλες οι νότες της χρωματικής κλίμακας. Η καθιέρωση της δωδεκάφθογγης χρωματικής κλίμακας προαναγγέλει τη δωδεκάφθογγη μουσική. Τα πρώτα ατονικά στο σύνολό τους έργα είναι του A. Σένμπεργκ.

Ατονική μουσική, δωδεκαφθογγισμός…

Ατονική μουσική, δωδεκαφθογγισμός, σειραϊσμός, αλεατορική μουσική, μινιμαλισμός.

ηχόχρωμα, τονικό σύστημα, κλίμακες, σταθερός παλμός, ρυθμικά σχήματα, μελωδία, φωνή

Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο…

• Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο της μουσικής, γιατί έδινε ποικιλία, συνέχεια και συγκεκριμένη διάθεση στο κάθε έργο.
• Οι συνθέτες, αποδεσμευμένοι από το τονικό σύστημα μείζονας-ελάσσονας, χρησιμοποίησαν νέες κλίμακες, με αποτέλεσμα τα έργα τους να μοιάζουν φανταστικά, απόμακρα και μυστηριώδη.
• Ο σταθερός παλμός δεν υπάρχει πια. Πολύπλοκες ρυθμικές οργανώσεις του ήχου και η ταυτόχρονη χρήση διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων κατέχουν εξέχουσα θέση.
• Η μελωδία δε συνδέεται πλέον με τη χρήση της φωνής. Μερικές φορές μάλιστα, η μελωδία είναι εντελώς ανύπαρκτη, αφού οι συνθέτες δίνουν βάρος σε άλλα στοιχεία της σύνθεσης.

Κλωντ Ντεμπισύ, Ιγκόρ Στραβίνσκι…

Κλωντ Ντεμπισύ, Ιγκόρ Στραβίνσκι, Άρνολντ Σαίνμπεργκ, Άλμπαν Μπεργκ, Άντον Βέμπερν, Μπέλα Μπάρτοκ, Τζωρτζ Γκέρσουιν, Τζων Κέητζ, Άαρον Κόπλαντ.

Οι συνθέτες αυτοί εξερευνούσαν τους νέους μουσικούς κόσμους που τους ανοίγονταν. Αλλαγές δεν παρατηρούνταν μόνο από συνθέτη σε συνθέτη αλλά και στο ίδιο το έργο αυτών.