Τι γνωρίζετε για την ελληνική Εθνική Σχολή;

Λέξεις-κλειδιά

20ος αιώνας, εθνική ταυτότητα, Καλομοίρης, Ελληνικό Ωδείο, Εθνικό ωδείο, παράδοση, ύμνοι, δημοτικό τραγούδι, επτανησιακή σχολή

Βοήθεια

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν…

Πλήρης απάντηση

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν να δημιουργήσουν μουσική που να έχει τη δική της εθνική ταυτότητα και δημιουργούν την Ελληνική Εθνική Σχολή, με κύριο εκπρόσωπο τον Μανώλη Καλομοίρη, ιδρυτή του Ελληνικού Ωδείου και στη συνέχεια του Εθνικού Ωδείου, και σπουδαίο συνθέτη.

Επηρεασμένοι από την ελληνική παράδοση, εμπνέονται αφενός από τους εκκλησιαστικούς ύμνους και το δημοτικό τραγούδι και αφετέρου από την επτανησιακή σχολή.

Συμπληρωματικά

Χαρακτηριστικό της Ελληνικής Εθνικής Σχολής είναι η προσπάθεια συμβιβασμού της ανατολικής μουσικής αφενός, απ’ όπου παίρνει κάποιες μελωδίες και ρυθμούς, και της μουσικής της Δ. Ευρώπης αφετέρου, απ’ όπου δανείζεται τη ρομαντική αρμονική αντίληψη, τις μουσικές φόρμες (φούγκα, συμφωνία, κοντσέρτο κτλ.) και κυρίως τον τρόπο ενορχήστρωσης.

Η μουσική αυτή σχολή είναι υπεύθυνη για την εναρμόνιση των δημοτικών τραγουδιών και του βυζαντινού μέλους, η οποία, εντάσσοντας αυτά τα είδη στο δυτικό τονικό σύστημα (μείζονα και ελάσσονα) οδήγησε στη νόθευση της αυθεντικότητάς τους. Όμως, στους περισσότερους από τους συνθέτες της Εθνικής μας Σχολής πρέπει να αναγνωριστεί η προσφορά τους στην ελληνική μουσική και παιδεία.

Άλλοι συνθέτες της Εθνικής Σχολής: Διονύσιος Λαυράγκας, Μάριος Βάρβογλης, Αιμίλιος Ριάδης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Νεζερίτης, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης.

Τι γνωρίζετε για την σύνθεση του Ύμνου εις την Ελευθερίαν;

Λέξεις-κλειδιά

Μάντζαρος, τρεις φορές, 1865, Γεώργιος, Εθνικός Ύμνος

Βοήθεια

Η σύνθεση του Ύμνου εις την Ελευθερίαν

Πλήρης απάντηση

Η σύνθεση του Ύμνου εις την Ελευθερίαν χρειάστηκε να μελοποιηθεί από τον συνθέτη τρεις φορές ολόκληρη και δύο φορές αποσπασματικά.

Από το 1865, μετά από αίτημα του βασιλιά Γεωργίου Α΄, οι δύο πρώτες στροφές καθιερώθηκαν ως ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.

Συμπληρωματικά

Στις 5/12/1844 έστειλε την μελοποίηση στην Αθήνα αφιερωμένη στον όθωνα, ο οποίος από την πλευρά του την έστειλε στο Μόναχο για να εκτιμήσουν ειδικοί την αξία της. Η απάντηση ήταν: αξιόλογο. Αυτή η κρίση είχε ως αποτέλεσμα, να απονεμηθεί στον συνθέτη ο ασημένιος σταυρός του Σωτήρα.

Τι γνωρίζετε για τον Νικόλαο Χαλκιόπουλο-Μάντζαρο;

Λέξεις-κλειδιά

Κέρκυρα, Νάπολη, Σολωμός, δίδαξε, Φιλαρμονική, πρόεδρος, συμφωνίες, εμβατήρια, τραγούδια, θρησκευτικά

Βοήθεια

(1795 – 1852): Σπούδασε μουσική στην Κέρκυρα και στη Νάπολι…

Πλήρης απάντηση

(1795 – 1852): Σπούδασε μουσική στην Κέρκυρα και στη Νάπολι. Ήταν φίλος με τον Δ. Σολωμό και μελοποίησε διάφορα ποιήματά του. Δίδαξε για πολλά χρόνια μουσική και ανάμεσά στους μαθητές του είχε πολλούς από τους μεταγενέστερους μεγάλους συνθέτες. Το 1840 ιδρύθηκε η “Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας”, στην οποία ο συνθέτης ανακηρύχθηκε ισόβια επίτιμος πρόεδρος. Έχει συνθέσει συμφωνίες, εμβατήρια, τραγούδια και διάφορα θρησκευτικά έργα.

Τι γνωρίζετε για την Επτανησιακή σχολή;

Λέξεις-κλειδιά

ιταλική μουσική, Μάντζαρος, Σαμάρας, Καρέρ, Λαμπελέτ

Βοήθεια

Η μουσική της Επτανησιακής σχολής είναι επηρεασμένη…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική της Επτανησιακής σχολής είναι επηρεασμένη από την ιταλική μουσική του 19ου αι. και αποτελείται κυρίως από όπερες και τραγούδια. Σημαντικοί εκπρόσωποι: Ν. Μάντζαρος (Εθνικός Ύμνος) και Σπυρίδων Σαμάρας (Ολυμπιακός Ύμνος). Άλλοι εκπρόσωποι: Σπύρος Ξύνδας (όπερα Ο υποψήφιος βουλευτής, Παύλος Καρέρ (όπερα Μάρκος Μπότσαρης), Γεώργιος Λαμπελέτ, Ναπολέων Λαμπελέτ

Πώς ξεκινά η ιστορία της νεοελληνικής σύνθεσης από επώνυμους συνθέτες;

Λέξεις-κλειδιά

19ος αιώνας, Επτάνησα, ιταλική μουσική, όπερες, τραγούδια

Βοήθεια

Τα πρώτα γνωστά δείγματα μουσικής της νεοελληνικής ιστορίας…

Πλήρης απάντηση

Τα πρώτα γνωστά δείγματα μουσικής της νεοελληνικής ιστορίας από επώνυμους συνθέτες προέρχονται, στα τέλη του 19ου αι., από τα Επτάνησα και ανήκουν στη λεγόμενη Επτανησιακή σχολή. Η μουσική τους είναι επηρεασμένη από την ιταλική μουσική του 19ου αι. και αποτελείται κυρίως από όπερες και τραγούδια.

Τι γνωρίζετε για το έργο Fontana Mix;

Τι γνωρίζετε για το έργο Fontana Mix;
Λέξεις-κλειδιά

Κέητζ, 10 σελίδες, 6 γραμμές, 10 σελίδες, τυχαία σημάδια

Βοήθεια

Μουσική σύνθεση του Τζων…

Πλήρης απάντηση

Μουσική σύνθεση του Τζων Κέητζ που αποτελείται από 10 σελίδες με έξι χαραγμένες γραμμές η καθεμιά και 10 σελίδες από διαφανές φιλμ, καλυμμένο με σημάδια σε τυχαία σημεία. Ο εκτελεστής πλέον δεν συναντά μια παρτιτούρα με την κοινή έννοια αλλά ένα μοντέλο που μπορεί να διαχειριστεί με τον δικό του ελεύθερο τρόπο.

Συμπληρωματικά

Χρησιμοποιώντας τα επικαλυπτόμενα σημεία μιας περιοχής προβολής, οι δύο σελίδες (μία από τις χαραγμένες με γραμμές και μία με τα τυχαία σημεία) παράγουν συνδεόμενες γραμμές και μετρήσεις που μπορούν αν αφορούν ιδιότητες του ήχου όπως, τονικό ύψος, ένταση κ.α.

Τι είναι μινιμαλισμός;

Λέξεις-κλειδιά

1960, Νέα Υόρκη, αντίθεση, επανάληψη λίγων σχημάτων, προοδευτική διαφοροποίηση, τονικότητες, σύντομα σχήματα, εξέλιξη, ελάχιστες λεπτομέρειες, μεγάλη διάρκεια

Βοήθεια

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη…

Πλήρης απάντηση

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη ως αντίδραση στην ατονικότητα και το σειραϊσμό μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα χαρακτηριστικά του μινιμαλισμού είναι:

  • Τονικότητες μείζονες, ελάσσονες και τροπικές
  • Σύντομα επαναλαμβανόμενα ρυθμικά, μελωδικά και αρμονικά σχήματα.
  • Προοδευτική εξέλιξη της πορείας του έργου με αργό τρόπο, ώστε ο ακροατής να επικεντρώνεται στις ελάχιστες λεπτομέρειες.
  • Συχνά μεγάλη διάρκεια (των συνθέσεων).
Συμπληρωματικά

Βασικό χαρακτηριστικό της η επίμονη επανάληψη λίγων μελωδικών και ρυθμικών σχημάτων, με προοδευτική διαφοροποίηση των μελωδικών ή και ρυθμικών στοιχείων.

Εκπρόσωποι: Στιβ Ράιχ, Four Organs, Drumming, Τέρι Ρίλεϊ, A Rainbow in Curved Air, Φίλιπ Γκλας, Akhnaten όπερα (1983-4), Φρέντερικ Ρζέφσκι, Coming Together

Τι είναι αλεατορική μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

τυχαίο, αυτοσχεδιασμός, ελευθερία, σύνθεση, εκτέλεση, ρυθμός, ενορχήστρωση, αριθμός εκτελεστών, accesskey=”τονικό ύψος”

Βοήθεια

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”…

Πλήρης απάντηση

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”, με τη μορφή του αυτοσχεδιασμού, την ελευθερία στη μορφή και διαφορετικούς τρόπους μουσικής γραφής. Η μουσική μπορεί να είναι τυχαία σε ό,τι αφορά την σύνθεση, την εκτέλεση ή και τα δύο. Το τυχαίο επίσης μπορεί να παρουσιάζεται σε ό,τι αφορά τον ρυθμό, την ενορχήστρωση, τον αριθμό των εκτελεστών, το τονικό ύψος, το μέτρο, τη χροιά κ.α.

Πλήρης απάντηση

Ένα έργο μπορεί να έχει τόσες εκτελέσεις όσες θα είναι και οι φορές που θα εκτελεστεί. Ο νέος τρόπος εκτέλεσης προϋποθέτει και νέα σημειογραφία, τη συμβολική γραφή (σύμβολα, γραφικές απεικονίσεις κ.ά.). Τον αλεατορισμό τον συναντάμε τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στη σειραϊκή μουσική. Εκπρόσωποι: Τζον Κέιτζ, Καρλχάιντς Στοκχάουζεν, Πιέρ Μπουλέζ κ.ά.

Τι είναι σειραϊσμός;

Λέξεις-κλειδιά

εξέλιξη δωδεκαφθογγισμού, ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα, σταθερές σειρές, είδος θέματος, καθοριστικός ρόλος

Βοήθεια

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού)…

Πλήρης απάντηση

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού) τα διάφορα μουσικά στοιχεία, όπως ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα κ.ά., οργανώνονται σε σταθερές σειρές που δεν αλλάζουν. Με αυτόν τον τρόπο η σειρά αποτελεί ένα είδος θέματος, που παίζει καθοριστικό ρόλο σε ολόκληρη την σύνθεση

Τι είναι ο δωδεκαφθογγισμός;

Λέξεις-κλειδιά

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Βοήθεια

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Πλήρης απάντηση

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Συμπληρωματικά

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

  • αρχική,
  • αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
  • οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
  • οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.

Τι είναι ατονική μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

έλλειψη τονικού κέντρου, επανάληψη νότας, διαφορετικές νότες, χρωματική κλίμακα, δωδεκάφθογγη μουσική, Σένμπεργκ

Βοήθεια

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την…

Πλήρης απάντηση

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την έλλειψη ενός συγκεκριμένου τονικού κέντρου. Διάφορες συγχορδίες κινούνται ελεύθερα, έτσι όπως τις καθορίζει ο συνθέτης, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί το διάφωνο άκουσμα.

Συμπληρωματικά

Αποφεύγει κάθε σχέση με τονικά κέντρα καθώς επίσης και τη συχνή επανάληψη μιας νότας, επειδή αυτό δημιουργεί την εντύπωση τονικού κέντρου. Το αποτέλεσμα είναι να απαιτούνται όλο και περισσότερες “διαφορετικές” νότες, έτσι που βαθμιαία να απαιτούνται όλες οι νότες της χρωματικής κλίμακας. Η καθιέρωση της δωδεκάφθογγης χρωματικής κλίμακας προαναγγέλει τη δωδεκάφθογγη μουσική. Τα πρώτα ατονικά στο σύνολό τους έργα είναι του A. Σένμπεργκ.

Ποιες δυνατότητες προσέφερε η σύγχρονη τεχνολογία;

Λέξεις-κλειδιά

μαγνητοταινία, επεξεργασία, υπολογιστής, συνθετητές, ύψος, διάρκεια, χροιά, δυναμική, ρυθμός, νέα όργανα, χωρίς εκτελεστή

Βοήθεια

Αρχικά με τη χρήση της μαγνητοταινίας για αποθήκευση ήχων και…

Πλήρης απάντηση

Αρχικά με τη χρήση της μαγνητοταινίας για αποθήκευση ήχων και στη συνέχεια με την επεξεργασία τους από ηλεκτρονικό υπολογιστή, οι δυνατότητες των νέων συνθετών διευρύνονται. Οι συνθετητές (synthesizers) δίνουν στο συνθέτη τη δυνατότητα να δημιουργήσει τους δικούς του ήχους επεμβαίνοντας στο ύψος, τη διάρκεια, τη χροιά, τη δυναμική και το ρυθμό του κάθε ήχου. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές πλέον χρησιμοποιούνται ως τα νέα μουσικά όργανα και ανοίγουν νέους δρόμους στη δημιουργία.

Τώρα πια, είναι δυνατόν να γράψει κανείς μια συμφωνία, στην οποία ο ηλεκτρονικός ήχος να αποτελεί μέρος της ορχήστρας ή να συνθέσει ένα κοντσέρτο για συνθεσάιζερ ή κασετόφωνο και ορχήστρα, χωρίς να χρειαστεί να εμπλακεί σε αυτή τη διαδικασία κάποιος εκτελεστής.

Τι είναι το χρωματικό ύφος;

Λέξεις-κλειδιά

χρωματική κλίμακα, αρμονική, μελωδική δομή

Βοήθεια

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της…

Πλήρης απάντηση

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της χρωματικής κλίμακας, για την αρμονική ή τη μελωδική δομή μιας σύνθεσης.

Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της μουσικής του 20ου αιώνα;

Λέξεις-κλειδιά

ηχόχρωμα, τονικό σύστημα, κλίμακες, σταθερός παλμός, ρυθμικά σχήματα, μελωδία, φωνή

Βοήθεια

Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο…

Πλήρης απάντηση

  • Το ηχόχρωμα έγινε ένα σημαντικό στοιχείο της μουσικής, γιατί έδινε ποικιλία, συνέχεια και συγκεκριμένη διάθεση στο κάθε έργο.
  • Οι συνθέτες, αποδεσμευμένοι από το τονικό σύστημα μείζονας-ελάσσονας, χρησιμοποίησαν νέες κλίμακες, με αποτέλεσμα τα έργα τους να μοιάζουν φανταστικά, απόμακρα και μυστηριώδη.
  • Ο σταθερός παλμός δεν υπάρχει πια. Πολύπλοκες ρυθμικές οργανώσεις του ήχου και η ταυτόχρονη χρήση διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων κατέχουν εξέχουσα θέση.
  • Η μελωδία δε συνδέεται πλέον με τη χρήση της φωνής. Μερικές φορές μάλιστα, η μελωδία είναι εντελώς ανύπαρκτη, αφού οι συνθέτες δίνουν βάρος σε άλλα στοιχεία της σύνθεσης.

Αναφέρετε ονόματα πειραματιστών συνθετών.

Βοήθεια

Κλωντ Ντεμπισύ, Ιγκόρ Στραβίνσκι…

Πλήρης απάντηση

Κλωντ Ντεμπισύ, Ιγκόρ Στραβίνσκι, Άρνολντ Σαίνμπεργκ, Άλμπαν Μπεργκ, Άντον Βέμπερν, Μπέλα Μπάρτοκ, Τζωρτζ Γκέρσουιν, Τζων Κέητζ, Άαρον Κόπλαντ.

Οι συνθέτες αυτοί εξερευνούσαν τους νέους μουσικούς κόσμους που τους ανοίγονταν. Αλλαγές δεν παρατηρούνταν μόνο από συνθέτη σε συνθέτη αλλά και στο ίδιο το έργο αυτών.

Από ποια στοιχεία συντίθεται η τέχνη του τελευταίου τετάρτου του 20ου αιώνα;

Λέξεις-κλειδιά

στοιχεία, κατευθύνσεις, τάσεις

Βοήθεια

α) Παλιά, νέα και πειραματικά στοιχεία…

Πλήρης απάντηση

α) Παλιά, νέα και πειραματικά στοιχεία, β) συντηρητικές, φιλελεύθερες και προοδευτικές κατευθύνσεις, γ) παλαιότερες, σύγχρονες και μελλοντικές τάσεις.

Ποιες ανακαλύψεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ανέτρεψαν αντιλήψεις ετών;

Λέξεις-κλειδιά

αυτοέκφραση, σκέψεις, επιθυμίες, Αινστάιν, Φρόιντ, Πικάσο, Καντίνσκι

Βοήθεια

Σε μια εποχή αυτο-έκφρασης και ίσως εγωιστικών…

Πλήρης απάντηση

Σε μια εποχή αυτο-έκφρασης και ίσως εγωιστικών σκέψεων και επιθυμιών που θεωρούνταν σωστό να εκφραστούν, συνέβησαν τα εξής:

  • Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έφερε επανάσταση με τη θεωρία της σχετικότητας.
  • Ο Σίγκμουντ Φρόιντ δημιούργησε την ψυχανάλυση.
  • Ο Πάμπλο Πικάσο ανέπτυξε τον κυβισμό, που παρουσιάζει πολλές οπτικές γωνίες του ατόμου με μια ματιά.
  • Η αφηρημένη ζωγραφική του Βασίλι Καντίνσκι σταμάτησε να απεικονίζει τον κόσμο με τρόπο ρεαλιστικό.

Τι γνωρίζετε για το έργο Άξιον Εστί;

Λέξεις-κλειδιά

λαϊκό ορατόριο, Ελύτης, 3 μέρη

Βοήθεια

Λαϊκό ορατόριο βασισμένο…

Πλήρης απάντηση

Λαϊκό ορατόριο βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, το οποίο αποτελείται από τρία μέρη: τη Γένεση, τα Πάθη και το Άξιον Εστί. Το έργο είναι γραμμένο για αφηγητή, ψάλτη, λαϊκό τραγουδιστή, μικτή χορωδία, λαϊκή και συμφωνική ορχήστρα. Έργο βαθύτατα ελληνικό, χαρακτηρίστηκε ως η“Βίβλος του Ελληνισμού”.

Ο Οδυσσέας Ελύτης άρχισε να γράφει το Άξιον Εστί το 1950 στο Παρίσι. Κυκλοφόρησε σε βιβλίο το 1960. Ο Μίκης Θεοδωράκης άρχισε να συνθέτει τη μουσική το 1961. Το 1964, άρχισε η ηχογράφηση του έργου και την ίδια χρονιά έγινε η πρώτη εκτέλεση στο Θέατρο Κοτοπούλη, με αφηγητή το Μάνο Κατράκη και τραγουδιστή το Γρηγόρη Μπιθικώτση.