Ποιες περιπτώσεις πολυφωνίας εμφανίζονται στην παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης και πώς διαφοροποιούνται οι διάφοροι πολιτισμοί;

Λέξεις-κλειδιά

Μεσόγειος, Βαλκάνια, ισοκρατήματα, κανόνας, διαφορές χρήση φωνής, ηχόχρωμα

Βοήθεια

Η μουσική στην Ευρώπη είναι κυρίως μονοφωνική…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική στην Ευρώπη είναι κυρίως μονοφωνική. Το πολυφωνικό τραγούδι συναντιέται κυρίως στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Επίσης υπάρχουν ισοκρατήματα και τραγούδι σε μορφή κανόνα στη φωνητική μουσική.

Οι μεγάλες διαφορές στην παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης εμφανίζονται κυρίως στη χρήση της φωνής και το ηχόχρωμα των μουσικών οργάνων. Κάθε πολιτισμός ή περιοχή έχει αναπτύξει το δικό του ιδιαίτερο ηχόχρωμα.

Σχολιάστε το ρυθμό στο παραδοσιακό τραγούδι της Ευρώπης.

Λέξεις-κλειδιά

δομή κειμένου, δεν αλλάζει, στα Βαλκάνια πολύπλοκοι, Δ. Ευρώπη, εναλλαγή, Βαυβαρία

Βοήθεια

Ο ρυθμός τις περισσότερες φορές ακολουθεί…

Πλήρης απάντηση

Ο ρυθμός τις περισσότερες φορές ακολουθεί τη δομή του κειμένου, χωρίς να αλλάζει στην πορεία του τραγουδιού.

Στα Βαλκάνια συχνοί είναι πιο πολύπλοκοι ρυθμοί (π.χ. με μέτρο 9/4: 2+2+2+3 ή μικτά μέτρα με 5, 7, 11 και 13 χτύπους). Στη Δ. Ευρώπη παρατηρείται και εναλλαγή τρίσημων και τετράσημων μέτρων (π.χ. στους βαυαρικούς χορούς).

Ποιες κλίμακες χρησιμοποιεί η ευρωπαϊκή μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

επτάφθογγες, τρόποι, πεντατονικές, με 2-3 φθόγγους, μετατόνιση

Βοήθεια

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο…

Πλήρης απάντηση

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής παραδοσιακής μουσικής. Χρησιμοποιούνται επίσης τρόποι, όπως αυτοί της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησιαστικής μουσικής (π.χ. ο Δώριος και ο Μιξολύδιος συναντιούνται συχνά στην αγγλική, ο Φρύγιος στην ισπανική). Συχνές είναι και οι πεντατονικές κλίμακες καθώς και οι κλίμακες με δύο ή τρεις φθόγγους (συνήθως στα παιδικά τραγούδια). Τέλος, πολλές φορές παρατηρείται η μετατόνιση στην Ανατολική Ευρώπη.

Τι γνωρίζετε για τους περιπλανώμενους μουσικούς του Μεσαίωνα;

Λέξεις-κλειδιά

Μεσαίωνας, τροβαδούροι, Β. Γαλλία, τρουβέροι, Ν. Γαλλία, αρχιτραγουδιστές, Γερμανία, περιπλανώμενοι, αυλές βασιλιάδων, επαρχία, εκκλησιαστική μουσική, προσμίξεις έντεχνης-λαϊκής

Βοήθεια

Στις αρχές του Μεσαίωνα, οι τροβαδούροι στη Β. Γαλλία, οι…

Πλήρης απάντηση

Στις αρχές του Μεσαίωνα, οι τροβαδούροι στη Β. Γαλλία, οι τρουβέροι στη Ν. Γαλλία και οι αρχιτραγουδιστές στη Γερμανία (όλοι περιπλανώμενοι μουσικοί) διέδιδαν τη μουσική από τις αυλές των βασιλιάδων στην επαρχία και το αντίστροφο.

Αυτό, σε συνδυασμό με την εκκλησιαστική μουσική που ακουγόταν στις εκκλησίες, είχε ως αποτέλεσμα να παρουσιαστούν προσμίξεις της έντεχνης με τη λαϊκή μουσική.

Τι γνωρίζουμε για την παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης;

Λέξεις-κλειδιά

λίγες πληροφορίες, καταγραφές από συνθέτες, Αναγέννηση, διαφορετικοί, κοινά χαρακτηριστικά

Βοήθεια

Λίγες πληροφορίες υπάρχουν όσον αφορά…

Πλήρης απάντηση

Λίγες πληροφορίες υπάρχουν όσον αφορά στην παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης. Κάποιες από αυτές αντλούνται από τις καταγραφές παραδοσιακών τραγουδιών από συνθέτες την εποχή της Αναγέννησης.

Παρόλο που οι ευρωπαϊκοί πολιτισμοί είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά στην παραδοσιακή τους μουσική.

Τι γνωρίζετε για τον Άστορ Πιατσόλα;

Λέξεις-κλειδιά

Αργενινός, επανάσταση στη μορφή τάνγκο, στοιχεία κλασικής και τζαζ, νουέβο, απόρριψη, δημιουργικότητα, προσκήνιο

Βοήθεια

Αργεντινός μουσικός και συνθέτης που έφερε…

Πλήρης απάντηση

(1921-1992) Αργεντινός μουσικός και συνθέτης που έφερε επανάσταση στη μορφή του τάνγκο, εμποτίζοντας αυτή τη φλογερή και μελαγχολική χορευτική παράδοση με στοιχεία της κλασικής και της τζαζ μουσικής. Το «τάνγκο νουέβο» (νέο τάνγκο) που δημιούργησε αρχικά έφερε μόνο οργισμένη απόρριψη στην πατρίδα του, αλλά η δημιουργικότητά του τελικά κατάφερε να φέρει τη μοναδική μουσική του στο προσκήνιο σε όλο τον κόσμο.

Τι γνωρίζετε για το μπαντονεόν;

Λέξεις-κλειδιά

αερόφωνο πληκτροφόρο, ακορντεόν, Αργενινή, Χάινριχ Μπαντ, 1840, εκκλησιαστική μουσική, καθημερινή λαϊκή μουσική, γερμανοί μετανάστες, στρογγυλά κουμπιά, φυσούνα

Βοήθεια

Είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο…

Πλήρης απάντηση

Είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο (όπως το ακορντεόν), ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Αργεντινή. Ονομάστηκε έτσι από τον εφευρέτη του, τον Γερμανό Χάινριχ Μπαντ. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1840 αρχικά ως όργανο για την εκκλησιαστική μουσική και την καθημερινή λαϊκή μουσική. Οι Γερμανοί μετανάστες στην Αργεντινή έφεραν μαζί τους το όργανο στις αρχές του 20ού αιώνα, όπου ενσωματώθηκε στην ντόπια μουσική. Έχει στρόγγυλα πλήκτρα-κουμπιά και στις δύο πλευρές, ενώ τα περισσότερα παράγουν διαφορετική νότα όταν η φυσούνα ανοίγει από ό,τι όταν κλείνει.

Τι γνωρίζετε για την ορκέστα τίπικα;

Λέξεις-κλειδιά

τάνγκο, 2 βιολιά, πιάνο, κοντραμπάσο, 2 μπαντονεόν, φλάουτο, κλαρινέτο, κιθάρα

Βοήθεια

Είναι το σύνολο που παραδοσικά παίζει το…

Πλήρης απάντηση

Είναι το σύνολο που παραδοσικά παίζει το τάνγκο και περιλαμβάνει συνήθως δύο βιολιά, πιάνο, κοντραμπάσο και δύο μπαντονεόν. Πρώιμες φόρμες του συνόλου μερικές φορές περιλάμβαναν και φλάουτο, κλαρινέτο και κιθάρα.

Τι γνωρίζετε για το τάνγκο;

Λέξεις-κλειδιά

Αργεντινή, Μπουένος Άιρες, συνένωση ειδών ευρωπαϊκής, μιλόνγκα, 1890, λυρική και ποιητική, 1955 έντεχνο, ακρόαση, Πιατσόλα, νέο τάνγκο, ορχηστρική, φωνητικά

Βοήθεια

Το τάνγκο κυριαρχεί στην πρωτεύουσα της…

Πλήρης απάντηση

Το τάνγκο κυριαρχεί στην πρωτεύουσα της Αργεντινής, το Μουένος Άιρες. Προέκυψε από τη συνένωση διαφόρων ειδών ευρωπαϊκής μουσικής. Από αυτές τις επιδράσεις δημιουργήθηκε αρχικά ο χορός μιλόνγκα, ο οποίος σταδιακά εξελίχθηκε σε τάνγκο.

Η λέξη αναφέρεται για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1890. Γύρω στο 1930, το τάνγκο μετατράπηκε από μουσική κυρίως συνδυασμένη με τον χορό, σε μουσική λυρική και ποιητική. Το 1955, έγινε πιο έντεχνο και προσανατολισμένο στην ακρόαση μάλλον παρά στον χορό με τον σπουδαίο Αργεντινό συνθέτη Άστορ Πιατσόλα. Σήμερα εξακολουθεί να αναπτύσσεται χάρη σε μια αναβίωσή του μέσα από το ρεύμα του “νέο τάνγκο“.

Η μουσική του τάνγκο είναι κυρίως ορχηστρική και μερικές φορές περιλαμβάνει φωνητικά.

Τι είναι η μπατερία και ποια όργανα χρησιμοποιεί;

Λέξεις-κλειδιά

150-200 κρουστά, ρυθμική βάση, σούρντο, κάισα ντε γκέρο, χεπινίκε, απίτο, αγκό-γκο, πολύπλοκους ρυθμούς

Βοήθεια

Ομάδα που αποτελείται από 150-200 εκτελεστές κρουστών…

Πλήρης απάντηση

Ομάδα που αποτελείται από 150-200 εκτελεστές κρουστών που παίζουν τη ρυθμική βάση του συνόλου. Όργανα: Σούρντο, Καΐσα ντε γκέρο, Χεπινίκε, Απίτο, Κουίκα, Τσοκάλο, Ρέκο-Ρέκο ή γκουίρο, Αγκό-γκο (κουδούνα με δυο τόνους, ψηλό και χαμηλό. Την κρατούν με το αριστερό χέρι και τη χτυπούν με μπακέτα τυμπάνου. Παίζει πολύπλοκους ρυθμούς).

Αναφέρετε δυο συνθέτες μποσανόβα και σάμπα.

Λέξεις-κλειδιά

Ζομπίμ, Ζιλμπέρτο

Βοήθεια

Ο Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ έγραψε…

Πλήρης απάντηση

Ο Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ έγραψε τις πρώτες μελωδίες μποσανόβα, ενώ γνώρισε πολύ μεγάλη φήμη με την ταινία Μαύρος Ορφέας (Orfeo Negro) στην οποία ο ρυθμός αυτός ακουγόταν ως μουσική τίτλων.

Ένας πολύ σημαντικός συνθέτης σάμπα είναι ο Ζόγιο (σωστά: Ζοάο) Ζιλμπέρτο, που με τους συγκοπτόμενους ρυθμούς στην κιθάρα του έδωσε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα σε αυτό το είδος μουσικής.

Τι γνωρίζετε για τη μποσανόβα;

Λέξεις-κλειδιά

νέος ρυθμός, δεκαετία 1950, Ιπανέμα, Κοπακαμπάνα, τζαζ, σάμπα, αργός ρυθμός

Βοήθεια

Σημαίνει “νέος ρυθμός” και είναι…

Πλήρης απάντηση

Σημαίνει “νέος ρυθμός” και είναι είδος μουσικής που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1950 από μια ομάδα συνθετών στις παραθαλάσσιες γειτονιές της Ιπανέμα και της Κοπακαμπάνα. Συνδυάζει στοιχεία τζαζ και ενός απαλού ρυθμού σάμπα, συχνά σε πιο αργό ρυθμό.

Πώς συνδέεται το καρναβάλι με τη μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

θέμα, σολίστες, χροωδία, μπατερία, μπατουκάντας, αυστηρά κριτήρια, Χεφίσε, Ολίντα, μαρακατού, βασιλιάδες, Κονγκό, τύμπανα, κουδούνια, χορδατούρα, σείστρα

Βοήθεια

Το θέμα του καρναβαλιού τραγουδιέται από σολίστες…

Πλήρης απάντηση

Το θέμα του καρναβαλιού τραγουδιέται από σολίστες και τη χορωδία κάθε σχολής, με τη συνοδεία μιας μπατερία. Η μουσική που γράφεται για να παρελάσει κάθε άρμα λέγεται μπατουκάντα και η επιλογή της γίνεται με πολύ αυστηρά κριτήρια από μια κριτική επιτροπή ώστε να είναι κατάλληλη για να παρουσιαστεί στην παρέλαση

Στις περιοχές Χεφίσε και Ολίντα παίζουν ένα είδος παραδοσιακής μουσικής με αφρικανικές ρίζες που λέγεται μαρακατού. Αυτό προέρχεται από τις τελετές που λάμβαναν χώρα κατά την εποχή της αποικιοκρατίας για να τιμήσουν τους βασιλιάδες του Κονγκό. Η μουσική παίζεται από μεγάλα τύμπανα, μεγάλα μεταλλικά κουδούνια, τύμπανα με “χορδατούρα” και σείστρα.

Τι γνωρίζετε για τη σάμπα;

Λέξεις-κλειδιά

Βραζιλία, τσόρο, θρήνος, Ρίο, φτωχούς μαύρους, παγκόσμια δημοτικότητα, καρναβάλι

Βοήθεια

Είδος μουσικής από τη Βραζιλία…

Πλήρης απάντηση

Είδος μουσικής από τη Βραζιλία. Στις αρχές του 20ου αι., εξελίσσεται από το τσόρο (choro: είδος τραγουδιού του 19ου αι., που σημαίνει “θρήνος”) στις γειτονιές του Ρίο ντε Τζανέιρο, που κατοικούνταν κυρίως από φτωχούς μαύρους, απόγονους των σκλάβων. Η δημοτικότητά της αναπτύχθηκε κατά τον 20ό αιώνα, παράλληλα με την παγκόσμια δημοτικότητα του καρναβαλιού του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Περιγράψτε τις επιδράσεις στη μουσική της Βραζιλίας.

Λέξεις-κλειδιά

αφρικανική παράδοση, ευρωπαϊκή, ζωηροί, συγκοπτόμενοι ρυθμοί, αντιφωνία, κρουστά, σάμπα, μποσανόβα

Βοήθεια

Οι επιδράσεις στη μουσική της Βραζιλίας προέρχονται από…

Πλήρης απάντηση

Οι επιδράσεις στη μουσική της Βραζιλίας προέρχονται από την αφρικανική μουσική παράδοση και την ευρωπαϊκή (ήταν για πολλά χρόνια πορτογαλική αποικία): ζωηρούς και έντονα συγκοπτόμενους ρυθμούς, αντιφωνικό τραγούδι και την κυριαρχία των κρουστών,

Ο συνδυασμός πορτογαλικών και αφρικανικών στοιχείων είναι ιδιαίτερα προφανής στους βραζιλιάνικους παραδοσιακούς χορούς όπως η σάμπα και στις πιο πρόσφατες αστικές μορφές μουσικής όπως η μποσανόβα.

Τι είναι το τάρκα;

Λέξεις-κλειδιά

αυλός, ξύλο, επιστόμιο, σφυρίχτρα, διαφορετικός ήχος

Βοήθεια

Αυλός από ξύλο, με επιστόμιο-σφυρίχτρα…

Πλήρης απάντηση

Αυλός από ξύλο, με επιστόμιο-σφυρίχτρα και μικρή τρύπα για τον αέρα. Ο ήχος του και ο τόνος του είναι διαφορετικός από οποιονδήποτε αυλό των Άνδεων.

Τι είναι τα τσάιτσα;

Λέξεις-κλειδιά

σείστρα, νύχι κατσίκας/λάμα, αλυσίδα

Βοήθεια

Σείστρα φτιαγμένα από νύχι κατσίκας…

Πλήρης απάντηση

Σείστρα φτιαγμένα από νύχι κατσίκας ή λάμα. Τα νύχια του ζώου κόβονται όταν μεγαλώσουν και δένονται στη σειρά με σχοινί φτιάχνοντας μια αλυσίδα.

Τι είναι το γουανκάρα;

Λέξεις-κλειδιά

δυνατό τύμπανο, Βολιβία, ξύλο, κοχύλι, μεμβράνη, δέρμα κατσίκας

Βοήθεια

Τύμπανο με πολύ δυνατό ήχο …

Πλήρης απάντηση

Τύμπανο με πολύ δυνατό ήχο από τη Βολιβία, φτιαγμένο από ξύλο και κογχύλι με μεμβράνη από δέρμα κατσίκας.

Τι είναι ο αυλός του Πάνα ή ζαμπόνα;

Λέξεις-κλειδιά

αρχαίο αερόφωνο, 10 ή περισσότερους σωλήνες, καλαμένιοι, ζαμπόνα, χαλίκια/ξερά καλαμπόκια, Τιτκάκα, Περού, Βολιβία

Βοήθεια

Ο αυλός του Πάνα είναι ένα αρχαίο…

Πλήρης απάντηση

Ο αυλός του Πάνα είναι ένα αρχαίο ελληνικό, σύμφωνα με τη μυθολογία, αερόφωνο όργανο, που αποτελείται από συνήθως δέκα ή περισσότερους σωλήνες διαφορετικού μήκους (μερικές φορές και πάχους). Οι σωλήνες του αυλού είναι συνήθως καλαμένιοι. Στη Λατινική Αμερική ονομάζεται “ζαμπόνα”. Κουρδίζεται με ακρίβεια τοποθετώντας μέσα στους σωλήνες μικρά χαλίκια ή ξερά καλαμπόκια. Παίζεται από τους ιθαγενείς των υψιπέδων της λίμνης Τιτκάκα, ανάμεσα στο Περού και τη Βολιβία.