Τι γνωρίζετε για το bebop και ποιοι οι εκπρόσωποι;

Λέξεις-κλειδιά

1940, αντίθεση στις μεγάλες μπάντες, ατομική εκφραστικότητα, αυτοσχεδιασμός, σύνθετες μελωδίες, αρμονίες, έμφαση στο ρυθμό, ασύμμετρες, ακατάλληλο για χορό, ασυνήθιστοι χρωματισμοί, διάφωνοι ήχοι, εξέλιξη στην τεχνική

Βοήθεια

Το “Μπήμποπ” (Bebop) εμφανίστηκε τη δεκαετία του…

Πλήρης απάντηση

Το “Μπήμποπ” (Bebop) εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’40 ως αντίθεση προς τις μεγάλες μπάντες του σουίνγκ, με μικρά σύνολα μουσικών –τεσσάρων ως έξι ατόμων– με ένα σολιστικό συνήθως όργανο, το οποίο λειτουργεί με βάση την ατομική εκφραστικότητα και ενισχύει τη θέση του σολίστα. Με αυτόν τον τρόπο, οι μουσικοί είχαν περισσότερες ευκαιρίες να αυτοσχεδιάζουν. Η ίδια η μουσική είχε πιο σύνθετες μελωδίες και αρμονίες και ιδιαίτερη έμφαση στο ρυθμό. Επιπλέον, κάποιες φράσεις ήταν μερικές φορές ασύμμετρες με αποτέλεσμα να υπάρχει πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα, αλλά μάλλον ακατάλληλο για χορό.

Οι μουσικοί στο μπήμποπ πειραματίζονταν με ασυνήθιστους χρωματισμούς, διάφωνους ήχους και τονισμούς κόντρα στη μελωδία, σηματοδοτώντας έτσι μια στροφή στην εξέλιξη της τεχνικής παιξίματος των κρουστών και του πιάνου.

Δημιουργοί: Ο σαξοφωνίστας Τσάρλι Πάρκερ, ο τρομπετίστας Ντίζι Γκιλέσπι, και ο Τελόνιους Μονκ.

Συμπληρωματικά

Χαρακτηριστικά:

  • Σύντομες, απότομες μελωδικές φράσεις, διακοπτόμενες
  • Συγκοπτόμενος ρυθμός, σε ταχύτατο τέμπο με μια πρωτοφανή πυκνότητα στις εναλλαγές συγχορδιών

Τι γνωρίζετε για το swing και ποιοι οι εκπρόσωποι;

Λέξεις-κλειδιά

1935, ενδιάμεσο, κουνιέμαι, χορός

Βοήθεια

Από το 1935, το νέο στυλ ονομάζεται “σουίνγκ” (Swing) και…

Πλήρης απάντηση

Από το 1935, το νέο στυλ ονομάζεται “σουίνγκ” (Swing) και αποτελεί ουσιαστικά ένα ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στην παραδοσιακή και στη μοντέρνα τζαζ. Η ονομασία του προέρχεται από το αγγλικό ρήμα swing, που σημαίνει κουνιέμαι. Εξαιτίας του δυναμικού του ρυθμού συνδέθηκε στενά με το χορό.

Συμπληρωματικά

Χαρακτηριστικά:

  • Μεγαλώνει η ορχήστρα (Big Band). Το μελωδικό τμήμα αποτελείται από τρία ή τέσσερα χάλκινα και τρία ή τέσσερα σαξόφωνα και κλαρινέτα. Στο ρυθμικό σχήμα αυξάνεται ο αριθμός των κρουστών.
  • Αναλαμβάνει ενορχηστρωτής – διασκευαστής, που καθορίζει το ρόλο των οργάνων στην ορχήστρα και δίνει οδηγίες για τα αυτοσχεδιαζόμενα μέρη στους σολίστες.
  • Ο τύπος “ερώτηση – απάντηση” αντικαθίσταται από τα σόλι και τη συνοδεία.
  • Μελωδία. Ο αυτοσχεδιασμός περιορίζεται.
  • Ο ρυθμός, σε 4/4 με χαρακτηριστικές συγκοπές και ρυθμικές μετατοπίσεις, προσδίδει στη jazz ένα χορευτικό ύφος που την κάνει πιο δημοφιλή.

Δημιουργοί: α) η ορχήστρα του Duke Ellington, β) οι εκτελεστές: Fletcher Henderson, Don Redman, Artie Shaw, Benny Goodman γ) τραγουδιστές, τραγουδίστριες: Mildred Bailey, η Billie Holliday, και n Ella Fitzgerald που καθιέρωσαν το jazz τραγούδι.

Τι γνωρίζετε για τον Ντιουκ Έλλινγκτον;

Λέξεις-κλειδιά

20ος αιώνας, συνθέσεις, φόρμες, ράγκταϊμ, μπλουζ, συμβολή, ορχήστρα, Big Band, σουίνγκ

Βοήθεια

(1899 – 1974) Ο σημαντικότερος συνθέτης του 20ου αι., από πλευράς…

Πλήρης απάντηση

(1899 – 1974) Ο σημαντικότερος συνθέτης του 20ου αι., από πλευράς αριθμού συνθέσεων και ποικιλίας φορμών της τζαζ. Συνέθεσε πολλά είδη Αμερικάνικης μουσικής – ράγκταϊμ, μπλουζ – με ένα στυλ που το διακρίνει η αμεσότητα και η απλότητα στην έκφραση. Έγινε πολύ γνωστός με τη συμβολή του στη δημιουργία της διασκευασμένης τζαζ για μεγάλη ορχήστρα (Big Band), χαρακτηριστικό της περιόδου του σουίνγκ.

Τι γνωρίζετε για τον Λούις Άρμστρονγκ;

Λέξεις-κλειδιά

πρεσβευτής, μεγαλοφυΐα, τρομπετίστας, ήχος, φωνή, scat, What a wonderful world

Βοήθεια

(1900 – 1971) Θεωρείται ο “πρεσβευτής” της τζαζ…

Πλήρης απάντηση

(1900 – 1971) Θεωρείται ο “πρεσβευτής” της τζαζ. Ονομάστηκε μεγαλοφυΐα της τζαζ και “ο μεγαλύτερος τρομπετίστας όλων των εποχών”. Εμπλούτισε τον ήχο του οργάνου του με μια ποικιλία χρωματισμών και ποικιλμάτων, χρησιμοποιώντας το σα να χρησιμοποιούσε τη φωνή του. Είναι επίσης γνωστός για το λεγόμενο “scat singing” (φωνητικός αυτοσχεδιασμός πάνω σε συλλαβές χωρίς νόημα, το οποίο αποτέλεσε σημαντική τάση στην ιστορία της τζαζ). Ηχογράφησε την τελευταία του επιτυχία, το “What a Wonderful World” το 1968, το οποίο χρησιμοποιήθηκε το 1988 στην ταινία “Good Morning, Vietnam”.

Τι είναι το “μελωδικό τμήμα” (melody section) και τι το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section);

Λέξεις-κλειδιά

ντίξιλαντ, τρομπέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι, σαξόφωνο, μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο, τουμπα, συγκοπές,

Βοήθεια

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε…

Πλήρης απάντηση

Συνήθως μια μπάντα σε στυλ “Ντίξιλαντ” (Dixieland) περιλάμβανε ένα “μελωδικό τμήμα” (melody section) που αποτελούνταν από τρομπέτα/κορνέτα, κλαρινέτο, τρομπόνι και περιστασιακά σαξόφωνο.

Το “ρυθμικό τμήμα” (rhythm section) περιλάμβανε μπάντζο, πιάνο, τύμπανα, μπάσο ή τούμπα. Η μουσική είχε συχνά συγκοπτόμενο ρυθμό 4/4 και πολλές φορές έπαιζαν τρίηχα. Το μπάσο έπαιζε συχνά στο πρώτο και το τρίτο μέρος του μέτρου, ενώ το πιάνο έπαιζε συγχορδίες στο δεύτερο και το τέταρτο, όπως περίπου στο ράγκταϊμ. Τα υπόλοιπα όργανα έπαιζαν μελωδίες αντιστικτικά (νότα προς νότα) και εναλλάσσονταν με σολιστικά μέρη.

Τι γνωρίζετε για το Dixieland;

Λέξεις-κλειδιά

ODJB, 1917, ηχογράφηση

Βοήθεια

Η ονομασία του είδους αυτού προέρχεται από την…

Πλήρης απάντηση

Η ονομασία του είδους αυτού προέρχεται από την “Original Dixieland Jazz Band”, ένα συγκρότημα από τη Νέα Ορλεάνη που το 1917 έκανε την πρώτη ηχογράφηση μουσικής τζαζ.

Τι γνωρίζετε για το Ragtime;

Λέξεις-κλειδιά

1890, πιάνο, αρμονία, φόρμες, Αφρική, συγκοπές, 16α, φόρμα, μαρς

Βοήθεια

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ”…

Πλήρης απάντηση

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ” (ragtime). Βασιζόταν στις πιανιστικές φόρμες του 19ου αι., την αρμονία και τις φόρμες της ελαφράς ευρωπαϊκής μουσικής με τη χαρακτηριστική πολυφωνία της Αφρικής. Συνδύαζε μια συγκοπτόμενη μελωδία με δέκατα έκτα, με τη φόρμα και την αίσθηση του ρυθμού μαρς (εμβατήριο).

Στο πιάνο, αυτό γινόταν εφικτό με το αριστερό χέρι του πιανίστα να παίζει ένα σταθερό ρυθμό 2/4 με μπάσο και συγχορδίες εναλλάξ, και το δεξί να παίζει τη συγκοπτόμενη μελωδία (=ragging). Ο πιο διάσημος μουσικός του ράγκταϊμ θεωρείται ο Σκοτ Τζόπλιν.

Τι γνωρίζετε για την δεύτερη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Σικάγο, 1920, λευκοί, πολυφωνία, ρυθμός, σαξόφωνο, φωνή

Βοήθεια

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920…

Πλήρης απάντηση

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920, η λευκή παραλλαγή του στιλ της Ν. Ορλεάνης.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία σε μικρότερο βαθμό, εφόσον η παραλλαγή της μελωδίας βασίζεται τώρα πάνω στην εναλλαγή των συγχορδιών.
  • Ρυθμός. Εναλλαγή των 4/4 με τα 2/4. Γίνεται πιο χορευτικός.
  • Προστίθεται το σαξόφωνο.
  • Απομίμηση της ανθρώπινης φωνής από τα όργανα.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Johnny και Bady Dodds, μπάντες: Creoly Jazz Band, του King Oliver, Nork κ.ά.

Τι γνωρίζετε για την πρώτη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Ορλεάνη, 1910, πολυφωνία, συγκοπές, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910…

Πλήρης απάντηση

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία. Παραλλαγμένες, σε σχέση με τη βασική, μελωδίες, με αυτοσχεδιασμό.
  • Συγκοπτόμενος ρυθμός.
  • Ομαδικός αυτοσχεδιασμός. Το μελωδικό τμήμα του οργανικού συνόλου αποτελούν τα όργανα: κορνέτα, τρομπόνι, κλαρινέτο και το ρυθμικό ντραμς, μπάντζο ή κιθάρα, μπάσο τούμπα, ενώ αργότερα προστέθηκε και το πιάνο.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Jelly Roll Morton, μπάντες: Original Dixieland Jazz Βand & New Orleans Rhythm Kings. όργανα από το στρατό, το τσίρκο, τις μπάντες του δρόμου, από την κλασική ορχήστρα, όλα μαζί συνθέτουν το προσωπικό “άρωμα” της μουσικής τζαζ.

Τι γνωρίζετε για την ιστορία της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

19ος αιώνας, Ν. Ορλεάνη, σκλάβοι, άποικοι, στρατιωτικές μπάντες, εμβατήρια, μετατόπιση τονισμού, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη Νέα Ορλεάνη (ΗΠΑ) και αποτελεί εξέλιξη της μουσικής των Αφρικανών σκλάβων, σε συνδυασμό με τη μουσική των Ευρωπαίων αποίκων (κυρίως αυτή που παίζονταν από τις στρατιωτικές μπάντες).

Τα πρώτα βήματα προς τη διαμόρφωση του μουσικού ιδιώματος της τζαζ έγιναν με την εκτέλεση εμβατηρίων σε αφρικάνικο στυλ (έμφαση στο ρυθμό, μετατόπιση του τονισμού από το ισχυρό μέρος του μέτρου στο ασθενές και αυτοσχεδιαζόμενες μελωδίες στο στυλ των μπλουζ).

Ποια είναι τα μουσικά χαρακτηριστικά της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

κλίμακες, μείζονες, ελάσσονες, ρυθμοί, παραλλαγές, μέτρα, όργανα, φόρμες, μπλουζ, μπαλάντα

Βοήθεια

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο…

Πλήρης απάντηση

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο μείζονες και ελάσσονες. Οι ρυθμοί είναι σύνθετοι και με συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως σε μέτρα 2/4 ή 4/4. Tα όργανα χρησιμοποιούνται όπως η ανθρώπινη φωνή. Οι δύο βασικές φόρμες είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα 12 μέτρων) και η μπαλάντα (συνήθως 32 μέτρων).

Ποιες ιδιομορφίες παρουσιάζει η τζαζ σε σχέση με την δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση;

Λέξεις-κλειδιά

μείζονες, ελάσσονες, άλλες, ευρωπαϊκές αρμονίες

Βοήθεια

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής…

Πλήρης απάντηση

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής, δηλ. μείζονες και ελάσσονες, αλλά και πολλές άλλες κλίμακες που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις ευρωπαϊκές αρμονίες.

Τι γνωρίζετε για το σαξόφωνο;

Λέξεις-κλειδιά

μεταλλικό, μονή γλωττίδα, ξύλινο, οκτώ μεγέθη, άλτο, τενόρο, Αδόλφος Σαξ, εύκολη χρήση, κλασικούς και ποπ/ροκ, τζαζ

Βοήθεια

Έχει μεταλλικό σωλήνα αλλά…

Πλήρης απάντηση

Έχει μεταλλικό σωλήνα αλλά επιστόμιο με μονή γλωττίδα, γι’ αυτό και κατατάσσεται στην οικογένεια των ξύλινων πνευστών. Η οικογένεια περιλαμβάνει οκτώ μεγέθη, από τα οποία χρησιμοποιούνται πιο συχνά το άλτο και το τενόρο. Το σαξόφωνο δημιουργήθηκε το 1848, από το Γερμανό κατασκευαστή οργάνων Αδόλφο Σαξ. Ο μηχανισμός του είναι πολύπλοκος, όμως η χρήση του είναι σχετικά εύκολη. Το σαξόφωνο χρησιμοποιήθηκε από κλασικούς συνθέτες, αλλά πολύ περισσότερο σε είδη μοντέρνας μουσικής όπως, pop, rock και ειδικά jazz μουσική από μεγάλους δεξιοτέχνες, όπως οι Charlie Parker, John Coltrane Sonny Stitt, Joe Henderson και άλλους.