Τι γνωρίζετε για την δεύτερη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Σικάγο, 1920, λευκοί, πολυφωνία, ρυθμός, σαξόφωνο, φωνή

Βοήθεια

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920…

Πλήρης απάντηση

Β. Περίοδος Σικάγο: Δεκαετία 1920, η λευκή παραλλαγή του στιλ της Ν. Ορλεάνης.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία σε μικρότερο βαθμό, εφόσον η παραλλαγή της μελωδίας βασίζεται τώρα πάνω στην εναλλαγή των συγχορδιών.
  • Ρυθμός. Εναλλαγή των 4/4 με τα 2/4. Γίνεται πιο χορευτικός.
  • Προστίθεται το σαξόφωνο.
  • Απομίμηση της ανθρώπινης φωνής από τα όργανα.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Johnny και Bady Dodds, μπάντες: Creoly Jazz Band, του King Oliver, Nork κ.ά.

Τι γνωρίζετε για την πρώτη περίοδο της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Ορλεάνη, 1910, πολυφωνία, συγκοπές, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910…

Πλήρης απάντηση

Περίοδος Νέας Ορλεάνης: Δεκαετία 1910.

Χαρακτηριστικά:

  • Πολυφωνία. Παραλλαγμένες, σε σχέση με τη βασική, μελωδίες, με αυτοσχεδιασμό.
  • Συγκοπτόμενος ρυθμός.
  • Ομαδικός αυτοσχεδιασμός. Το μελωδικό τμήμα του οργανικού συνόλου αποτελούν τα όργανα: κορνέτα, τρομπόνι, κλαρινέτο και το ρυθμικό ντραμς, μπάντζο ή κιθάρα, μπάσο τούμπα, ενώ αργότερα προστέθηκε και το πιάνο.

Δημιουργοί: King Oliver, Louis Armstrong, Jelly Roll Morton, μπάντες: Original Dixieland Jazz Βand & New Orleans Rhythm Kings. όργανα από το στρατό, το τσίρκο, τις μπάντες του δρόμου, από την κλασική ορχήστρα, όλα μαζί συνθέτουν το προσωπικό “άρωμα” της μουσικής τζαζ.

Τι γνωρίζετε για την ιστορία της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

19ος αιώνας, Ν. Ορλεάνη, σκλάβοι, άποικοι, στρατιωτικές μπάντες, εμβατήρια, μετατόπιση τονισμού, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική τζαζ εμφανίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αι. στη Νέα Ορλεάνη (ΗΠΑ) και αποτελεί εξέλιξη της μουσικής των Αφρικανών σκλάβων, σε συνδυασμό με τη μουσική των Ευρωπαίων αποίκων (κυρίως αυτή που παίζονταν από τις στρατιωτικές μπάντες).

Τα πρώτα βήματα προς τη διαμόρφωση του μουσικού ιδιώματος της τζαζ έγιναν με την εκτέλεση εμβατηρίων σε αφρικάνικο στυλ (έμφαση στο ρυθμό, μετατόπιση του τονισμού από το ισχυρό μέρος του μέτρου στο ασθενές και αυτοσχεδιαζόμενες μελωδίες στο στυλ των μπλουζ).

Ποια είναι τα μουσικά χαρακτηριστικά της τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

κλίμακες, μείζονες, ελάσσονες, ρυθμοί, παραλλαγές, μέτρα, όργανα, φόρμες, μπλουζ, μπαλάντα

Βοήθεια

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο…

Πλήρης απάντηση

Οι κλίμακες δεν είναι μόνο μείζονες και ελάσσονες. Οι ρυθμοί είναι σύνθετοι και με συνεχείς παραλλαγές που εναλλάσσονται, συνήθως σε μέτρα 2/4 ή 4/4. Tα όργανα χρησιμοποιούνται όπως η ανθρώπινη φωνή. Οι δύο βασικές φόρμες είναι το μπλουζ (ένα κύριο θέμα, κατά κανόνα 12 μέτρων) και η μπαλάντα (συνήθως 32 μέτρων).

Ποιες ιδιομορφίες παρουσιάζει η τζαζ σε σχέση με την δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση;

Λέξεις-κλειδιά

μείζονες, ελάσσονες, άλλες, ευρωπαϊκές αρμονίες

Βοήθεια

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής…

Πλήρης απάντηση

Δεν χρησιμοποιεί μόνο τις βασικές κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής, δηλ. μείζονες και ελάσσονες, αλλά και πολλές άλλες κλίμακες που χρησιμοποιούνται σε μίξη με τις ευρωπαϊκές αρμονίες.

Ποια είναι η δομή του στίχου σε ένα δωδεκάμετρο;

Λέξεις-κλειδιά

ΑΑΒ, ιδέα, επανάληψη, παραλλαγή, ανάπτυξη, ανάλυση

Βοήθεια

Οι στίχοι συχνά έχουν τη μορφή…

Πλήρης απάντηση

Οι στίχοι συχνά έχουν τη μορφή A A B. Ο πρώτος στίχος συχνά παρουσιάζει μια ιδέα ή ένα θέμα, ο δεύτερος το επαναλαμβάνει (ίσως με μια μικρή παραλλαγή), και ο τρίτος αναπτύσσει ή αναλύει την ιδέα που παρουσιάστηκε στον πρώτο και το δεύτερο στίχο.

Κλασική δομή blues:

1ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα

2ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα (συνήθως επανάληψη του πρώτου)

3ος στίχος : 2 μέτρα φωνή + 2 μέτρα όργανο = 4 μέτρα

Συμπληρωματικά

To σύγχρονο blues μπορεί να είναι μόνο οργανικό, με ελεύθερη δομή. Η γλώσσα του blues είναι γοητευτικά απλή, με βαθιά νοήματα. Ο εκτελεστής τραγουδάει ό,τι αισθάνεται και όπως το αισθάνεται. Δεν αφηγείται κάποια ιστορία, όπως ο τραγουδιστής της μπαλάντας. Τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στο blues ήταν αρχικά βιολί και μπάντζο, ενώ αργότερα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία του η κιθάρα, καθώς επίσης και το πιάνο.

Ένας ιδιαίτερος τρόπος παιξίματος πιάνου στο blues είναι το boogie – woogie (μπούγκι-γούγκι). Το αριστερό χέρι παίζει ένα πολύ ρυθμικό επαναλαμβανόμενο μοτίβο (οστινάτο), ενώ το δεξί, κοφτές φράσεις τις οποίες αυτοσχεδιάζει.

Συνθέτες : W.C. Handy “Σεν Λουίς Μπλουζ”, Duke Ellington κ.ά. Ερμηνευτές: Bessie Smith, Mamie Smith κ.ά.

Τι είναι το δωδεκάμετρο;

Λέξεις-κλειδιά

μπλουζ, 4/4, 3 μέρη, 3 συγχορδίες, Ι, ΙV, V

Βοήθεια

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό…

Πλήρης απάντηση

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό των μέτρων του θέματος ενός τυπικού μπλουζ. Συνήθως παίζεται σε μέτρο 4/4. Ένα δωδεκάμετρο μπλουζ διαιρείται σε τρία μέρη των τεσσάρων μέτρων. Μια κλασική μπλουζ ακολουθία αποτελείται από τρεις συγχορδίες: την πρώτη ή τονική (που συμβολίζεται με I), την τέταρτη ή υποδεσπόζουσα (IV), και την πέμπτη ή δεσπόζουσα (V).

Τι γνωρίζετε για το μπλουζ;

Λέξεις-κλειδιά

λαϊκά, χορευτικά, δουλειάς, σπιρίτσουαλς, σύντομες 12μετρες μελωδίες, αμετάβλητη σειρά συγχορδιών, κατέβασμα 3ης, 5ης, 7ης, blue notes, αυτοσχεδιασμός, μελωδία, στίχοι, μπρέικ, αργός ρυθμός, αρμονία

Βοήθεια

Τα μπλουζ είναι λαϊκά, χορευτικά τραγούδια…

Πλήρης απάντηση

Τα μπλουζ είναι λαϊκά, χορευτικά τραγούδια των μαύρων της Αμερικής, εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτουαλς, και αποτελούνται από σύντομες, συνήθως δωδεκάμετρες μελωδίες που βασίζονται σε μια αμετάβλητη σειρά συγχορδιών. Βασικό χαρακτηριστικό της μουσικής μπλουζ είναι το “κατέβασμα” (ύφεση) της τρίτης, της πέμπτης και της έβδομης νότας της μείζονας κλίμακας (οι λεγόμενες blue notes=μπλε νότες). Επίσης, χαρακτηριστικός στα μπλουζ είναι ο έντονος αυτοσχεδιασμός, κυρίως στη μελωδία και τους στίχους.

Άλλα στοιχεία: το ‘μπρέικ’’ (παύση για 2 μέτρα, κατά την οποία ο σολίστας αυτοσχεδιάζει μια μελωδική φράση), ο αργός ρυθμός, η αρμονία των λευκών και ιδίως της θρησκευτικής μουσικής.

Τι είναι τα τραγούδια της δουλειάς;

Λέξεις-κλειδιά

a capella, σωματική εργασία, ρυθμός, συντονισμός, στίχοι

Βοήθεια

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων)…

Πλήρης απάντηση

Ρυθμικά a cappella (χωρίς συνοδεία οργάνων) τραγούδια, εκτελεσμένα από ανθρώπους που κάνουν σωματική – επαναλαμβανόμενη εργασία. Ο ρυθμός χρησιμεύει στο να συντονίζει τους εργαζόμενους την ώρα της δουλειάς. Οι στίχοι συχνά αυτοσχεδιάζονται και κάθε φορά τραγουδιούνται διαφορετικά.

Πού και με ποιον τρόπο χρησιμοποιούνται οι ερωταποκρίσεις στη μουσική των σκλάβων;

Λέξεις-κλειδιά

επικεφαλής, ερώτηση, αυτοσχεδιασμός, χορός, αφρικανική, αφροαμερικανική, κάντρι μπλουζ, διάλογος, κιθάρα, σπιρίτσουαλς, γκόσπελ, κήρυκας, εκκλησίασμα

Βοήθεια

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει…

Πλήρης απάντηση

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει την ερώτηση, αυτοσχεδιάζοντας τις περισσότερες φορές, και ο χορός απαντά. Αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της αφρικάνικης και της αφροαμερικάνικης μουσικής στα “κάντρι μπλουζ”, με διάλογο ανάμεσα στον εκτελεστή και την κιθάρα και στα σπιρίτσουαλς ή τα γκόσπελ με διάλογο ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα.

Τι είναι το γκόσπελ;

Λέξεις-κλειδιά

τραγούδια της δουλειάς, σπιρίτσουαλς, Ευαγγέλιο, ερώτηση-απάντηση, κήρυκας, εκκλησίασμα, κορυφαίοι, ενθουσιασμός, αίθουσες, εκκλησίες, Happy day

Βοήθεια

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς…

Πλήρης απάντηση

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς. Η λέξη gospel σημαίνει “Ευαγγέλιο”. Βασικό χαρακτηριστικό της δομής του είναι η φόρμα ερώτηση-απάντηση ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα. Το χορωδιακό τραγούδι συχνά οδηγείται από έναν ή πολλούς κορυφαίους τραγουδιστές. Πρόκειται για ζωηρή μουσική, γεμάτη ένθερμο ενθουσιασμό. Τραγουδιέται σε αίθουσες συναυλιών – σε διάφορα μέρη – ή σε συγκεντρώσεις μαύρων σε προτεσταντικές εκκλησίες Το πιο γνωστό ίσως είναι το Happy Day.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του σπιρίτσουαλ;

Λέξεις-κλειδιά

συγκοπές, πολυρυθμία, πεντατονικές, αντιχρονισμοί, ερώτηση-απάντηση, επανάληψη, συναισθηματικό, μελαγχολικό, βιβλικά κείμενα

Βοήθεια

Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή…

Πλήρης απάντηση

Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή και μελωδίες σε πεντατονική κλίμακα που βασίζονται έντονα στον αντιχρονισμό, τις ερωταπαντήσεις και την επανάληψη συγκεκριμένων μοτίβων. Είναι έντονα συναισθηματικό και μελαγχολικό τραγούδι. Οι στίχοι του βασίζονται σε βιβλικά κείμενα.

Τι είναι το σπιρίτσουαλ;

Λέξεις-κλειδιά

αφροαμερικανοί, προτεστάντες, Η.Π.Α.

Βοήθεια

Θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι…

Πλήρης απάντηση

Θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, συνδεδεμένο κυρίως με τους Αφροαμερικανούς προτεστάντες των νοτίων Η.Π.Α.

Τι γνωρίζετε για το μπαντονεόν;

Λέξεις-κλειδιά

αερόφωνο πληκτροφόρο, ακορντεόν, Αργενινή, Χάινριχ Μπαντ, 1840, εκκλησιαστική μουσική, καθημερινή λαϊκή μουσική, γερμανοί μετανάστες, στρογγυλά κουμπιά, φυσούνα

Βοήθεια

Είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο…

Πλήρης απάντηση

Είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο (όπως το ακορντεόν), ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Αργεντινή. Ονομάστηκε έτσι από τον εφευρέτη του, τον Γερμανό Χάινριχ Μπαντ. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1840 αρχικά ως όργανο για την εκκλησιαστική μουσική και την καθημερινή λαϊκή μουσική. Οι Γερμανοί μετανάστες στην Αργεντινή έφεραν μαζί τους το όργανο στις αρχές του 20ού αιώνα, όπου ενσωματώθηκε στην ντόπια μουσική. Έχει στρόγγυλα πλήκτρα-κουμπιά και στις δύο πλευρές, ενώ τα περισσότερα παράγουν διαφορετική νότα όταν η φυσούνα ανοίγει από ό,τι όταν κλείνει.

Τι γνωρίζετε για την ορκέστα τίπικα;

Λέξεις-κλειδιά

τάνγκο, 2 βιολιά, πιάνο, κοντραμπάσο, 2 μπαντονεόν, φλάουτο, κλαρινέτο, κιθάρα

Βοήθεια

Είναι το σύνολο που παραδοσικά παίζει το…

Πλήρης απάντηση

Είναι το σύνολο που παραδοσικά παίζει το τάνγκο και περιλαμβάνει συνήθως δύο βιολιά, πιάνο, κοντραμπάσο και δύο μπαντονεόν. Πρώιμες φόρμες του συνόλου μερικές φορές περιλάμβαναν και φλάουτο, κλαρινέτο και κιθάρα.

Τι γνωρίζετε για το τάνγκο;

Λέξεις-κλειδιά

Αργεντινή, Μπουένος Άιρες, συνένωση ειδών ευρωπαϊκής, μιλόνγκα, 1890, λυρική και ποιητική, 1955 έντεχνο, ακρόαση, Πιατσόλα, νέο τάνγκο, ορχηστρική, φωνητικά

Βοήθεια

Το τάνγκο κυριαρχεί στην πρωτεύουσα της…

Πλήρης απάντηση

Το τάνγκο κυριαρχεί στην πρωτεύουσα της Αργεντινής, το Μουένος Άιρες. Προέκυψε από τη συνένωση διαφόρων ειδών ευρωπαϊκής μουσικής. Από αυτές τις επιδράσεις δημιουργήθηκε αρχικά ο χορός μιλόνγκα, ο οποίος σταδιακά εξελίχθηκε σε τάνγκο.

Η λέξη αναφέρεται για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1890. Γύρω στο 1930, το τάνγκο μετατράπηκε από μουσική κυρίως συνδυασμένη με τον χορό, σε μουσική λυρική και ποιητική. Το 1955, έγινε πιο έντεχνο και προσανατολισμένο στην ακρόαση μάλλον παρά στον χορό με τον σπουδαίο Αργεντινό συνθέτη Άστορ Πιατσόλα. Σήμερα εξακολουθεί να αναπτύσσεται χάρη σε μια αναβίωσή του μέσα από το ρεύμα του “νέο τάνγκο“.

Η μουσική του τάνγκο είναι κυρίως ορχηστρική και μερικές φορές περιλαμβάνει φωνητικά.

Τι γνωρίζετε για τη μποσανόβα;

Λέξεις-κλειδιά

νέος ρυθμός, δεκαετία 1950, Ιπανέμα, Κοπακαμπάνα, τζαζ, σάμπα, αργός ρυθμός

Βοήθεια

Σημαίνει “νέος ρυθμός” και είναι…

Πλήρης απάντηση

Σημαίνει “νέος ρυθμός” και είναι είδος μουσικής που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1950 από μια ομάδα συνθετών στις παραθαλάσσιες γειτονιές της Ιπανέμα και της Κοπακαμπάνα. Συνδυάζει στοιχεία τζαζ και ενός απαλού ρυθμού σάμπα, συχνά σε πιο αργό ρυθμό.

Τι γνωρίζετε για τη σάμπα;

Λέξεις-κλειδιά

Βραζιλία, τσόρο, θρήνος, Ρίο, φτωχούς μαύρους, παγκόσμια δημοτικότητα, καρναβάλι

Βοήθεια

Είδος μουσικής από τη Βραζιλία…

Πλήρης απάντηση

Είδος μουσικής από τη Βραζιλία. Στις αρχές του 20ου αι., εξελίσσεται από το τσόρο (choro: είδος τραγουδιού του 19ου αι., που σημαίνει “θρήνος”) στις γειτονιές του Ρίο ντε Τζανέιρο, που κατοικούνταν κυρίως από φτωχούς μαύρους, απόγονους των σκλάβων. Η δημοτικότητά της αναπτύχθηκε κατά τον 20ό αιώνα, παράλληλα με την παγκόσμια δημοτικότητα του καρναβαλιού του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Τι είναι το Μπόλιγουντ;

Λέξεις-κλειδιά

κινηματογράφος, Βομβάη, ανάπτυξη

Βοήθεια

Η κινηματογραφική βιομηχανία στη Βομβάη…

Πλήρης απάντηση

Η κινηματογραφική βιομηχανία στη Βομβάη, που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί η ινδική κινηματογραφική μουσική.

Τι γνωρίζετε για το μουσικό συγκρότημα OPUS;

Λέξεις-κλειδιά

ποπ/ροκ, Αυστρία, Life is life

Βοήθεια

Το ποπ/ροκ συγκρότημα OPUS…

Πλήρης απάντηση

Το ποπ/ροκ συγκρότημα OPUS δημιουργήθηκε το 1973 και τα μέλη του κατάγονται από το Graz της Αυστρίας. Το πιο γνωστό τραγούδι του είναι το Life is Life, ο οποίο γράφτηκε τη δεκαετία του 1980.