Περιγράψτε τη δομή του τραγουδιού στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

ομαδικό τραγούδι, κορυφαίος, απάντηση, παραλλαγές, αυτοσχεδιασμός, πολυφωνία, ροντό, συγχορδίες, οστινάτο, όργανα, γέφυρες

Βοήθεια

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως…

Πλήρης απάντηση

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως υπάρχει ένας κορυφαίος που τραγουδά και η χορωδία απαντά. Οι τραγουδιστές ή οι εκτελεστές οργάνων μπορούν να αλλάξουν τα λόγια ή τη μελωδία του τραγουδιού όπως θέλουν έτσι ώστε η εκτέλεση να γίνει ένα θέμα με πολλές παραλλαγές. Κατά την εκτέλεση ένας μουσικός μπορεί να αυτοσχεδιάζει ή να φτιάχνει μία ιδιαίτερη παραλλαγή της μελωδίας, ενώ οι άλλοι τραγουδιστές συνεχίζουν την αρχική μελωδία. Συχνά αρκετές φωνές τραγουδούν διαφορετικές μελωδίες ταυτόχρονα (πολυφωνία).

Στην Αφρική τραγουδούν επίσης σε μορφή ροντό, παραλλάσοντας την ίδια μελωδία και την ίδια επωδό (ρεφραίν) αυτοσχεδιαστικά (Α Β Α’ Β’ Α” Β” κ.α.).

Η συνοδεία μπορεί να αποτελείται από συγχορδίες ή μελωδικά οστινάτι (επαναλαμβανόμενα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα). Η πολυφωνία υπάρχει με τη μορφή παραλλήλων διαστημάτων (συνήθως τρίτες, τέταρτες και πέμπτες) και εμπλουτίζεται με στοιχεία ερώτησης-απάντησης και στιγμιαίων ανεξάρτητων αυτοσχέδιων μελωδιών. Πολλά μουσικά όργανα (αερόφωνα και χορδόφωνα) επίσης παίζουν μελωδικά περάσματα (γέφυρες).

Περιγράψτε τη δομή του ρυθμού στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

2 κατηγορίες, τονισμός ισχυρού/ασθενούς, ρυθμός τυμπάνων, ρυθμική βάση, πολυρυθμική αντίστιξη, παλαμάκια, ξυλόφωνα, σείστρα, μεμβρανόφωνα, ρυθμικές συλλαβές

Βοήθεια

Η οργάνωση του ρυθμού μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κατηγορίες…

Πλήρης απάντηση

Η οργάνωση του ρυθμού μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τον τονισμό: 1) του ισχυρού μέρους, ή 2) του ασθενούς μέρους. Επίσης υπάρχει διάκριση ανάμεσα: 1) στο ρυθμό των τυμπάνων (όπου εφαρμόζεται η μετατόπιση των τονισμών μεταξύ των τυμπάνων) και 2) τη ρυθμική βάση που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του τραγουδιού και πού πάνω σε αυτό παίζουν τα τύμπανα.

Η πολυρρυθμικη αντίστιξη, όπου ανεξάρτητα ρυθμικά σχήματα τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο, πραγματοποιείται με παλαμάκια, ξυλόφωνα, σειστρα και μία ποικιλία μεμβρανοφωνων τονικων ή μη.

Στη ρυθμική βάση οι συλλαβές δε συμπίπτουν με τον παλμό της μελωδίας.

Περιγράψτε τη δομή της μελωδίας στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

μελωδίες σύντομες, απλές, κατιούσες, βηματική κίνηση, γρήγορα και επαναλαμβανόμενα σχήματα

Βοήθεια

Οι μελωδίες είναι συνήθως σύντομες και απλές…

Πλήρης απάντηση

Οι μελωδίες είναι συνήθως σύντομες και απλές. Πολύ συχνά είναι κατιούσες με βηματική κίνηση και σε μερικές περιπτώσεις συναντάμε πηδήματα. Στην αφρικάνικη μουσική χρησιμοποιούνται πολύ συχνά επαναλαμβανόμενα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα.

Συμπληρώστε τις προτάσεις. Η αφρικανική μουσική:

επηρεάζει…

το ανθρώπινο πνεύμα

έχει κλίμακες…

πεντάφθογγες, εξάφθογγες, επτάφθογγες

έχει μουσικά όργανα…

μεμβρανόφωνα ιδιόφωνα, χορδόφωνα, αερόφωνα

συνοδεύεται από…

χορό

συνοδεύει…

τελετουργίες

χαρακτηρίζεται από…

ερώτηση-απάντηση, συνεχή παραλλαγή, ρυθμική βάση

Δώστε παραδείγματα διαφορετικών παραδόσεων στην αφρικανική ήπειρο.

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Αφρική, απλή δομή, Κονγκό, ενόργανη, Α. Αφρική, ξυλόφωνα, Δ. Αφρική, τύμπανα

Βοήθεια

Η μουσική ποικίλει στην Αφρική. Οι φυλές που ζουν στις ερήμους…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική ποικίλει στην Αφρική. Οι φυλές που ζουν στις ερήμους της Νότιας Αφρικής έχουν πολύ απλά στη δομή τους τραγούδια. Οι άνθρωποι στην κοιλάδα του ποταμού Κονγκό έχουν πιο πολύπλοκα τραγούδια και ενόργανη μουσική. Στην Ανατολική Αφρική εξειδικεύονται στη μουσική που παίζεται με ξυλόφωνα. Στις φυλές της Δυτικής Αφρικής παρατηρείται υψηλή δεξιοτεχνία στο παίξιμο των τυμπάνων.

Τι γνωρίζετε για την κοινωνική θέση της μουσικής στην Αφρική;

Λέξεις-κλειδιά

κοινωνική τάξη, ημιεπαγγελματίες, περιπλανώμενοι, θίασοι

Βοήθεια

Οι μουσικοί δεν θεωρούνται ξεχωριστή κοινωνική…

Πλήρης απάντηση

Οι μουσικοί δεν θεωρούνται ξεχωριστή κοινωνική τάξη. Οι ταλαντούχοι όμως μουσικοί μπορούν να γίνουν ημιεπαγγελματίες, αν τους προτείνει η κοινότητά τους. Σε μερικές περιοχές υπάρχουν περιπλανώμενοι μουσικοί (griot) ενταγμένοι σε μικρούς θιάσους

Τι γνωρίζετε για τους Βερβέρους;

Λέξεις-κλειδιά

Β. Αφρική, ποικιλία, πλανόδιοι μουσικοί, αφήγηση ιστοριών, απαγγελία ποιημάτων

Βοήθεια

Οι Βέρβεροι ζουν στη Βόρεια Αφρική…

Πλήρης απάντηση

Οι Βέρβεροι ζουν στη Βόρεια Αφρική εδώ και 4.000 χρόνια. Η μουσική τους παράδοση παρουσιάζει τεράστια ποικιλία και διατηρείται ζωντανή από μικρές ομάδες πλανόδιων μουσικών που ταξιδεύουν από χωριό σε χωριό για να παίζουν και να τραγουδούν, σε συνδυασμό με αφήγηση ιστοριών και απαγγελία ποιημάτων.

Περιγράψτε την χρήση της μουσικής στην αφρικανική ήπειρο.

Λέξεις-κλειδιά

καθημερινή ζωή, τελετές, εορτασμοί, ιεροτελεστία, σημαντικά γεγονότα, ίαση ασθενιών, βροχή, κόσμος των πνευμάτων, ρόλος

Βοήθεια

Η μουσική στην αφρικανική ήπειρο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική στην αφρικανική ήπειρο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής ως κομμάτι θρησκευτικών τελετών, εορτασμών και κοινωνικών ιεροτελεστιών. Είναι στενά συνδεδεμένη με τα πιο σημαντικά γεγονότα της καθημερινότητας των ανθρώπων.

Τα τραγούδια χρησιμοποιούνται για τα σημαντικά και γεγονότα στη ζωή του ανθρώπου (γέννηση, ενηλικίωση, γάμος και θάνατος). Χρησιμοποιούνται επίσης για την ίαση των ασθενών, το κάλεσμα της βροχής και στο χορό που γίνεται για θρησκευτικούς σκοπούς.

Πολλοί Αφρικανοί πιστεύουν ότι η μουσική λειτουργεί ως σύνδεσμος με τον κόσμο των “πνευμάτων”. Ο καθένας παίζει ενεργό ρόλο στη μουσική ζωή της κοινότητας παίζοντας μουσική τραγουδώντας ή χορεύοντας.

Πώς συνδέεται η αφρικανική μουσική με μουσικές και χορευτικές φόρμες άλλων λαών;

Λέξεις-κλειδιά

μουσικές και χορευτικές φόρμες, Καραϊβική, Λατινική Αμερική, σάλσα, ρούμπα, σκλάβοι, δουλεμπόριο

Βοήθεια

Οι μουσικές και χορευτικές φόρμες που εμφανίζονται…

Πλήρης απάντηση

Οι μουσικές και χορευτικές φόρμες που εμφανίζονται σε μουσικές άλλων λαών (όπως τους λαούς της Καραϊβικής ή της Λατινικής Αμερικής) μουσικοχορευτικά είδη όπως η σάλσα η ρούμπα κ.α. οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις αφρικανικές παραδόσεις που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι την εποχή του δουλεμπορίου τον 19ο αιώνα.

Τι ονομάζουμε “αφρικανική μουσική” και τι γνωρίζετε για τη μουσική της Β. Αφρικής;

Λέξεις-κλειδιά

Σαχάρα, Β. Αφρική, ισλαμικά, αραβικά στοιχεία, πολυρυμία, πολυφωνία, αυτοσχεδιασμός

Βοήθεια

Αφρικανική μουσική θεωρείται η μουσική των λαών…

Πλήρης απάντηση

Αφρικανική μουσική θεωρείται η μουσική των λαών που ζουν νότια της Σαχάρας.

Στη Β. Αφρική επικρατεί ένα μουσικό ιδίωμα με έντονα ισλαμικά και αραβικά στοιχεία, λόγω της εξάπλωσης του ισλάμ στην περιοχή κατά τον Μεσαίωνα. Είναι κυρίως πολυρρυθμική και πολυφωνική, στηρίζεται στον αυτοσχεδιασμό και την αυθόρμητη δημιουργία.

Τι γνωρίζετε για την Έθνικ (Μουσική του Κόσμου);

Λέξεις-κλειδιά

1980, παραδοσιακή, προσμείξεις, νέα ιδιώματα

Βοήθεια

Από τη δεκαετία του 1980 και μετά…

Πλήρης απάντηση

Από τη δεκαετία του 1980 και μετά εμφανίζεται το ρεύμα Έθνικ (Μουσική του Κόσμου – World Music). Πρόκειται για ένα στυλ που βασίζεται στην παραδοσιακή και λαϊκή μουσική διαφόρων λαών, παίζεται από σύγχρονα και παραδοσιακά μουσικά όργανα με προσμείξεις από σύγχρονους τρόπους μουσικής έκφρασης και νέα μουσικά ιδιώματα.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής μουσικής και ποια είναι η θεματολογία της;

Λέξεις-κλειδιά

προφορική παράδοση, πολιτισμική ιδιαιτερότητα, κύκλος της ζωής

Βοήθεια

Προέρχεται από προφορική παράδοση…

Πλήρης απάντηση
  • Προέρχεται από προφορική παράδοση.
  • Έχει πολιτισμική ιδιαιτερότητα.
  • Αναφέρεται στον κύκλο της ζωής.

Η οργανική μουσική είναι στενά συνδεδεμένη με τον χορό, ενώ τα τραγούδια καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα όσον αφορά τη θεματολογία τους (επικά, αφηγηματικά, σκωπτικά, εργασιακά, της θάλασσας, των αγροτικών εργασιών, του πολέμου, νανουρίσματα, ταχταρίσματα, θρήνοι κ.ά.).

Τι λέμε παραδοσιακή μουσική και ποια επιστήμη την εξετάζει;

Λέξεις-κλειδιά

λαός, έθνος, περιοχή, προφορικά, παραλλαγή, εθνομουσικολογία

Βοήθεια

Παραδοσιακή μουσική είναι η μουσική ενός λαού…

Πλήρης απάντηση

Παραδοσιακή μουσική είναι η μουσική ενός λαού, ενός έθνους ή μιας περιοχής, η οποία διαδίδεται προφορικά, μέσα από την παραλλαγή μελωδιών δημιουργημένων από τον ίδιο το λαό. Η επιστήμη που ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική λέγεται Εθνομουσικολογία.

Τι γνωρίζετε για τα είδη μουσικής των μαύρων σκλάβων της Αμερικής;

Λέξεις-κλειδιά

τραγούδια της δουλειάς, spitituals, θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, Προτεστάντες, συγκοπτόμενοι ρυθμοί, πολυρρυθμία, πεντατονική, βιβλικά κείμενα, ερώτηση-απάντηση

Βοήθεια

Τα πρώτα είδη της μουσικής των μαύρων σκλάβων στην Αμερική…

Πλήρης απάντηση

Τα πρώτα είδη της μουσικής των μαύρων σκλάβων στην Αμερική ήταν τα τραγούδια δουλειάς και τα νέγρικα spirituals. Το σπιρίτσουαλ είναι θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, συνδεδεμένο κυρίως με τους Αφροαμερικανούς Προτεστάντες των νοτίων Η.Π.Α. Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή και μελωδίες σε πεντατονική κλίμακα. Είναι έντονα συναισθηματικό και μελαγχολικό τραγούδι. Οι στίχοι του βασίζονται σε βιβλικά κείμενα και εκφράζουν την νέγρικη αντίληψη του θείου μηνύματος: την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Συνήθως έχουν τη μορφή “ερώτηση – απάντηση” (“call and response”) με τη συνοδεία ρυθμικών χτυπημάτων των χεριών ή των ποδιών.