Πώς δημιουργήθηκε η “Αφροαμερικανική μουσική“;

Λέξεις-κλειδιά

σκλάβοι,τραγούδια δουλειάς, ύμνοι, σύνθετοι ρυθμοί, πολύπλοκη μελωδία, μουσική λευκών, γρηγοριανό μέλος, πόλκα, μαζούρκα, καντρίλια, εμβατήριο

Βοήθεια

Οι μαύροι σκλάβοι από την Δυτική Αφρική συνδύασαν τι δική τους μουσική…

Πλήρης απάντηση

Οι μαύροι σκλάβοι από την Δυτική Αφρική συνδύασαν τι δική τους μουσική, τα τραγούδια δουλειάς και τους ύμνους με τους πολύ σύνθετους ρυθμούς και την πολύπλοκη μελωδία, με τη μουσική των λευκών (γρηγοριανό μέλος, πόλκες, μαζούρκες, καντρίλιες και στρατιωτικά εμβατήρια).

Τι γνωρίζετε για το Ragtime;

Λέξεις-κλειδιά

1890, πιάνο, αρμονία, φόρμες, Αφρική, συγκοπές, 16α, φόρμα, μαρς

Βοήθεια

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ”…

Πλήρης απάντηση

Γύρω στα 1890 εμφανίζεται ένα είδος μουσικής που ονομάζεται “ράγκταϊμ” (ragtime). Βασιζόταν στις πιανιστικές φόρμες του 19ου αι., την αρμονία και τις φόρμες της ελαφράς ευρωπαϊκής μουσικής με τη χαρακτηριστική πολυφωνία της Αφρικής. Συνδύαζε μια συγκοπτόμενη μελωδία με δέκατα έκτα, με τη φόρμα και την αίσθηση του ρυθμού μαρς (εμβατήριο).

Στο πιάνο, αυτό γινόταν εφικτό με το αριστερό χέρι του πιανίστα να παίζει ένα σταθερό ρυθμό 2/4 με μπάσο και συγχορδίες εναλλάξ, και το δεξί να παίζει τη συγκοπτόμενη μελωδία (=ragging). Ο πιο διάσημος μουσικός του ράγκταϊμ θεωρείται ο Σκοτ Τζόπλιν.

Πού και με ποιον τρόπο χρησιμοποιούνται οι ερωταποκρίσεις στη μουσική των σκλάβων;

Λέξεις-κλειδιά

επικεφαλής, ερώτηση, αυτοσχεδιασμός, χορός, αφρικανική, αφροαμερικανική, κάντρι μπλουζ, διάλογος, κιθάρα, σπιρίτσουαλς, γκόσπελ, κήρυκας, εκκλησίασμα

Βοήθεια

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει…

Πλήρης απάντηση

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει την ερώτηση, αυτοσχεδιάζοντας τις περισσότερες φορές, και ο χορός απαντά. Αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της αφρικάνικης και της αφροαμερικάνικης μουσικής στα “κάντρι μπλουζ”, με διάλογο ανάμεσα στον εκτελεστή και την κιθάρα και στα σπιρίτσουαλς ή τα γκόσπελ με διάλογο ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα.

Πώς συνδέεται το καρναβάλι με τη μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

θέμα, σολίστες, χροωδία, μπατερία, μπατουκάντας, αυστηρά κριτήρια, Χεφίσε, Ολίντα, μαρακατού, βασιλιάδες, Κονγκό, τύμπανα, κουδούνια, χορδατούρα, σείστρα

Βοήθεια

Το θέμα του καρναβαλιού τραγουδιέται από σολίστες…

Πλήρης απάντηση

Το θέμα του καρναβαλιού τραγουδιέται από σολίστες και τη χορωδία κάθε σχολής, με τη συνοδεία μιας μπατερία. Η μουσική που γράφεται για να παρελάσει κάθε άρμα λέγεται μπατουκάντα και η επιλογή της γίνεται με πολύ αυστηρά κριτήρια από μια κριτική επιτροπή ώστε να είναι κατάλληλη για να παρουσιαστεί στην παρέλαση

Στις περιοχές Χεφίσε και Ολίντα παίζουν ένα είδος παραδοσιακής μουσικής με αφρικανικές ρίζες που λέγεται μαρακατού. Αυτό προέρχεται από τις τελετές που λάμβαναν χώρα κατά την εποχή της αποικιοκρατίας για να τιμήσουν τους βασιλιάδες του Κονγκό. Η μουσική παίζεται από μεγάλα τύμπανα, μεγάλα μεταλλικά κουδούνια, τύμπανα με “χορδατούρα” και σείστρα.

Τεκμηριώστε τη σύνδεση της λατινοαμερικανικής μουσικής με την αφρικανική παράδοση, σε σχέση με τον ρυθμό και τον χορό.

Λέξεις-κλειδιά

έμφαση στο ρυθμό, συγκοπή, χορός

Βοήθεια

Η έμφαση στον ρυθμό αποτελεί χαρακτηριστικό…

Πλήρης απάντηση

Η έμφαση στον ρυθμό αποτελεί χαρακτηριστικό της αφρικανικής μουσικής παράδοσης που πέρασε στη Λατινική Αμερική και εκφράζεται μέσα από τη χρήση των κρουστών οργάνων. Η συγκοπή, όπου τονίζονται τα ασθενή μέρη του μέτρου αντί για τα ισχυρά, αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της μουσικής αυτής. Η μουσική σε σύνδεση με το χορό αποτελούν σημαντικό κομμάτι έκφρασης, το οποίου συσχετίζεται άμεσα τις αφρικανικές καταβολές.

Σε τι βασίζεται η γενική δομή της λατινοαμερικανικής μουσικής και τα μουσικά όργανα;

Λέξεις-κλειδιά

δομή ισπανικών τραγουδιών, αφρικανικούς ρυθμούς, παραδόσεις ιθαγενών, όργανα, προκολομβιανή εποχή

Βοήθεια

Η γενική δομή της λατινοαμερικάνικης μουσικής βασίζεται στη…

Πλήρης απάντηση

Η γενική δομή της λατινοαμερικάνικης μουσικής βασίζεται στη δομή των Ισπανικών τραγουδιών και τους αφρικανικούς ρυθμούς, διατηρώντας ταυτόχρονα και τις παραδόσεις των ιθαγενών που προϋπήρχαν στην περιοχή. Πολλά μουσικά όργανα προέρχονται από την προκολομβιανή εποχή, όπως επίσης και διάφορες παραδόσεις, οι οποίες σε μερικές απομακρυσμένες περιοχές εξακολουθούν να διατηρούνται ζωντανές.

Περιγράψτε τις κατηγορίες τελετών. Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής σε αυτές;

Λέξεις-κλειδιά

κύκλος της ζωής, μεταβάσεις, καθημερινή ζωή, έναρξη έτους, γεωργικές εργασίες, τελετές της φύσης, εξευμενίζουν τις δυνάμεις

Πλήρης απάντηση

Τελετές του κύκλου της ζωής: γενικά οι τελετουργίες αυτές εκφράζουν τις μεγάλες μεταβάσεις της ανθρώπινης ζωής: τη γέννηση, την ενηλικίωση, τον γάμο και τον θάνατο. Ποικίλουν σε μορφή σπουδαιότητα και ένταση από πολιτισμό σε πολιτισμό.

Τελετές της καθημερινής ζωής: αυτές οι τελετές σχετίζονται με την έναρξη του έτους, με τις γεωργικές εργασίες στις αγροτικές περιοχές περιοχές, με το κυνήγι ή με τις καθημερινές εργασίες.

Τελετές της φύσης: αφορούν περιστασιακά γεγονότα που έχουν να κάνουν με τις εκφράσεις της δύναμης της φύσης. Συνήθως έχουν στόχο να εξευμενίσουν τις υπερφυσικές δυνάμεις που προκαλούν αυτές τις καταστροφές ή να δώσουν δύναμη στους ανθρώπους να τις αντιμετωπίσουν.

Η μουσική, ο χορός και οι ιεροτελεστίες είναι αλληλένδετες στην αφρικανική κοινότητα.

Τι είναι το μίρλιτον ή καζού;

Λέξεις-κλειδιά

κολοκύθες, πλάγια, μεμβράνη, τραγουδά, βόμβος

Βοήθεια

Κατασκευάζεται συνήθως από κούφιες κολοκύθες…

Πλήρης απάντηση

Κατασκευάζεται συνήθως από κούφιες κολοκύθες. Η τρύπα στην οποία βάζει τα χείλη του ο εκτελεστής είναι συνήθως πλάγια και στο μικρότερο άκρο της τοποθετείται μια μεμβράνη (μερικές φορές από ιστό αράχνης). Ο εκτελεστής τραγουδά μέσα στο όργανο και η μεμβράνη παράγει έναν ήχο σαν βόμβο.

Τι είναι η μπίρα ή σάντσα;

Λέξεις-κλειδιά

μεταλλικές/καλαμένιες λάμες, ηχείο, αντίχειρες

Βοήθεια

Αποτελείται από μια σειρά ευέλικτες μεταλλικές ή καλαμένιες λάμες…

Πλήρης απάντηση

Αποτελείται από μια σειρά ευέλικτες μεταλλικές ή καλαμένιες λάμες διαφορετικού μεγέθους, τοποθετημένες σε ένα ξύλινο δίσκο ή σε ένα τραπεζοειδές ηχείο. Ο εκτελεστής κρατά το όργανο με τα δύο χέρια και χρησιμοποιεί τους αντίχειρες για να χτυπάει τις ελεύθερες άκρες των λαμών.

Τι είναι το μουσικό τόξο;

Λέξεις-κλειδιά

τοξωτό κλαδί, χορδή φυτού, μισάνοιχτο στόμα, λεπτό κλαδί, γλώσσα

Βοήθεια

Το όργανο αποτελείται από ένα έντονα τοξωτό κλαδί…

Πλήρης απάντηση

Το όργανο αποτελείται από ένα έντονα τοξωτό κλαδί και μια χορδή από ένα είδος αναρριχητικού φυτού. Η χορδή τεντώνεται στις δύο άκρες του κλαδιού και κρατιέται μπροστά από το μισάνοιχτο στόμα του εκτελεστή. Καθώς τη χτυπά με ένα λεπτό κλαδί, η χορδή παραγάγει ένα σχετικά αδύναμο ήχο. Για να παράγει μια άλλη νότα, ο εκτελεστής αγγίζει τη χορδή με τη γλώσσα.

Τι είναι το τύμπανο με σχισμή;

Λέξεις-κλειδιά

δέντρο, σκάβεται, άνοιγμα, άνισο παχος, διαφορετικό τονικό ύψος

Βοήθεια

Ένα δέντρο ή ένα συμπαγές κομμάτι ξύλου…

Πλήρης απάντηση

Ένα δέντρο ή ένα συμπαγές κομμάτι ξύλου σκάβεται για να αφήσει ένα μεγάλου μήκους άνοιγμα στην πάνω πλευρά. Οι άκρες αυτής της σχισμής είναι άνισου πάχους και παράγουν δύο ήχους διαφορετικού τονικού ύψους.

Ποια είναι τα σημαντικότερα ιδιόφωνα και μεμβρανόφωνα της Αφρικής;

Ιδιοφωνα

Τα ιδιόφωνα παράγουν ήχους τονικούς ή μη. Τα πιο σημαντικά είναι τρια:

Μεμβρανοφωνα
  • Τα τύμπανα τριβής όπου ο εκτελεστής έχοντας αλείψει τα χέρια του με ρητίνη ή κερί, τρίβει ένα λεπτό ξύλο που είναι στερεωμένο στο κέντρο της μεμβράνης
  • Το τύμπανο που μιλά συναντάται κυρίως στη δυτική Αφρική σε φυλές με τονική γλώσσα. Ο εκτελεστής τεντώνει η χαλαρώνει τα σχοινιά που στερεώνουν τις μεμβράνες του τυμπάνου

Περιγράψτε τη δομή του τραγουδιού στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

ομαδικό τραγούδι, κορυφαίος, απάντηση, παραλλαγές, αυτοσχεδιασμός, πολυφωνία, ροντό, συγχορδίες, οστινάτο, όργανα, γέφυρες

Βοήθεια

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως…

Πλήρης απάντηση

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως υπάρχει ένας κορυφαίος που τραγουδά και η χορωδία απαντά. Οι τραγουδιστές ή οι εκτελεστές οργάνων μπορούν να αλλάξουν τα λόγια ή τη μελωδία του τραγουδιού όπως θέλουν έτσι ώστε η εκτέλεση να γίνει ένα θέμα με πολλές παραλλαγές. Κατά την εκτέλεση ένας μουσικός μπορεί να αυτοσχεδιάζει ή να φτιάχνει μία ιδιαίτερη παραλλαγή της μελωδίας, ενώ οι άλλοι τραγουδιστές συνεχίζουν την αρχική μελωδία. Συχνά αρκετές φωνές τραγουδούν διαφορετικές μελωδίες ταυτόχρονα (πολυφωνία).

Στην Αφρική τραγουδούν επίσης σε μορφή ροντό, παραλλάσοντας την ίδια μελωδία και την ίδια επωδό (ρεφραίν) αυτοσχεδιαστικά (Α Β Α’ Β’ Α” Β” κ.α.).

Η συνοδεία μπορεί να αποτελείται από συγχορδίες ή μελωδικά οστινάτι (επαναλαμβανόμενα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα). Η πολυφωνία υπάρχει με τη μορφή παραλλήλων διαστημάτων (συνήθως τρίτες, τέταρτες και πέμπτες) και εμπλουτίζεται με στοιχεία ερώτησης-απάντησης και στιγμιαίων ανεξάρτητων αυτοσχέδιων μελωδιών. Πολλά μουσικά όργανα (αερόφωνα και χορδόφωνα) επίσης παίζουν μελωδικά περάσματα (γέφυρες).

Περιγράψτε τη δομή του ρυθμού στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

2 κατηγορίες, τονισμός ισχυρού/ασθενούς, ρυθμός τυμπάνων, ρυθμική βάση, πολυρυθμική αντίστιξη, παλαμάκια, ξυλόφωνα, σείστρα, μεμβρανόφωνα, ρυθμικές συλλαβές

Βοήθεια

Η οργάνωση του ρυθμού μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κατηγορίες…

Πλήρης απάντηση

Η οργάνωση του ρυθμού μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τον τονισμό: 1) του ισχυρού μέρους, ή 2) του ασθενούς μέρους. Επίσης υπάρχει διάκριση ανάμεσα: 1) στο ρυθμό των τυμπάνων (όπου εφαρμόζεται η μετατόπιση των τονισμών μεταξύ των τυμπάνων) και 2) τη ρυθμική βάση που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του τραγουδιού και πού πάνω σε αυτό παίζουν τα τύμπανα.

Η πολυρρυθμικη αντίστιξη, όπου ανεξάρτητα ρυθμικά σχήματα τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο, πραγματοποιείται με παλαμάκια, ξυλόφωνα, σειστρα και μία ποικιλία μεμβρανοφωνων τονικων ή μη.

Στη ρυθμική βάση οι συλλαβές δε συμπίπτουν με τον παλμό της μελωδίας.

Περιγράψτε τη δομή της μελωδίας στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

μελωδίες σύντομες, απλές, κατιούσες, βηματική κίνηση, γρήγορα και επαναλαμβανόμενα σχήματα

Βοήθεια

Οι μελωδίες είναι συνήθως σύντομες και απλές…

Πλήρης απάντηση

Οι μελωδίες είναι συνήθως σύντομες και απλές. Πολύ συχνά είναι κατιούσες με βηματική κίνηση και σε μερικές περιπτώσεις συναντάμε πηδήματα. Στην αφρικάνικη μουσική χρησιμοποιούνται πολύ συχνά επαναλαμβανόμενα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα.

Συμπληρώστε τις προτάσεις. Η αφρικανική μουσική:

επηρεάζει…

το ανθρώπινο πνεύμα

έχει κλίμακες…

πεντάφθογγες, εξάφθογγες, επτάφθογγες

έχει μουσικά όργανα…

μεμβρανόφωνα ιδιόφωνα, χορδόφωνα, αερόφωνα

συνοδεύεται από…

χορό

συνοδεύει…

τελετουργίες

χαρακτηρίζεται από…

ερώτηση-απάντηση, συνεχή παραλλαγή, ρυθμική βάση

Δώστε παραδείγματα διαφορετικών παραδόσεων στην αφρικανική ήπειρο.

Λέξεις-κλειδιά

Ν. Αφρική, απλή δομή, Κονγκό, ενόργανη, Α. Αφρική, ξυλόφωνα, Δ. Αφρική, τύμπανα

Βοήθεια

Η μουσική ποικίλει στην Αφρική. Οι φυλές που ζουν στις ερήμους…

Πλήρης απάντηση

Η μουσική ποικίλει στην Αφρική. Οι φυλές που ζουν στις ερήμους της Νότιας Αφρικής έχουν πολύ απλά στη δομή τους τραγούδια. Οι άνθρωποι στην κοιλάδα του ποταμού Κονγκό έχουν πιο πολύπλοκα τραγούδια και ενόργανη μουσική. Στην Ανατολική Αφρική εξειδικεύονται στη μουσική που παίζεται με ξυλόφωνα. Στις φυλές της Δυτικής Αφρικής παρατηρείται υψηλή δεξιοτεχνία στο παίξιμο των τυμπάνων.

Τι γνωρίζετε για την κοινωνική θέση της μουσικής στην Αφρική;

Λέξεις-κλειδιά

κοινωνική τάξη, ημιεπαγγελματίες, περιπλανώμενοι, θίασοι

Βοήθεια

Οι μουσικοί δεν θεωρούνται ξεχωριστή κοινωνική…

Πλήρης απάντηση

Οι μουσικοί δεν θεωρούνται ξεχωριστή κοινωνική τάξη. Οι ταλαντούχοι όμως μουσικοί μπορούν να γίνουν ημιεπαγγελματίες, αν τους προτείνει η κοινότητά τους. Σε μερικές περιοχές υπάρχουν περιπλανώμενοι μουσικοί (griot) ενταγμένοι σε μικρούς θιάσους