Τι είναι η φόρμα λιτανικού τύπου;

Λέξεις-κλειδιά

μοτίβο, επανάληψη, απαντητική, αντιφωνική, συνδυασμός, Αφρική, Ασία, Αμερική

Βοήθεια

Βασικό Χαρακτηριστικό της είναι ότι ένα πολύ μικρό μέρος…

Πλήρης απάντηση

Βασικό χαρακτηριστικό της είναι ότι ένα πολύ μικρό μέρος της μελωδίας (μοτίβο), επαναλαμβάνεται συχνά. Περιλαμβάνει όμως και την απαντητική (σε έναν τραγουδιστή απαντά ή χορωδία, ορχήστρα ή κάποιος άλλος) ή την αντιφωνική τεχνοτροπία ή τον συνδυασμός όλων. Συναντάται στην Αφρική, κεντρική Ασία και Αμερική κυρίως, σε σχήματα Α1ΑΑ2ΑΑ3Α…, ΑΒΑΒΑΒ, ΑΑΑΑΒΒΒΒ κ.ά.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ροκ εν ρολ;

Λέξεις-κλειδιά

θέματα, έρωτας, αυτοκίνητα, χορός, σχολείο, διαμαρτυρία, 4/4, τονισμοί, μορφές

Βοήθεια

Τα θέματα του Rock ‘η’ Roll είναι ο πρώτος έρωτας…

Πλήρης απάντηση

Τα θέματα του Rock ‘η’ Roll είναι ο πρώτος έρωτας, τα αυτοκίνητα, ο χορός, το σχολείο, που ορισμένες φορές υπαινίσσονται και κάποια διαμαρτυρία. Ο ρυθμός σε 4/4, έχει τονισμένα το δεύτερο και τέταρτο τέταρτο, ενώ κυριαρχεί ο δυνατότερος, ρυθμικός παλμός (beat).

Συμπληρωματικά

Στο Rock ‘η’ Roll τα τραγούδια βασίζονται σε τρεις κυρίως μορφές: α) στην κοινή μορφή, στροφή-ρεφρέν, β) στη μορφή ΑΑΒΑ (των ελαφρών τραγουδιών) και γ) στη μορφή ΑΑΒ, μορφή του blues (ερώτηση-απάντηση), η οποία είναι και η επικρατέστερη.

Τι γνωρίζετε για το swing και ποιοι οι εκπρόσωποι;

Λέξεις-κλειδιά

1935, ενδιάμεσο, κουνιέμαι, χορός

Βοήθεια

Από το 1935, το νέο στυλ ονομάζεται “σουίνγκ” (Swing) και…

Πλήρης απάντηση

Από το 1935, το νέο στυλ ονομάζεται “σουίνγκ” (Swing) και αποτελεί ουσιαστικά ένα ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στην παραδοσιακή και στη μοντέρνα τζαζ. Η ονομασία του προέρχεται από το αγγλικό ρήμα swing, που σημαίνει κουνιέμαι. Εξαιτίας του δυναμικού του ρυθμού συνδέθηκε στενά με το χορό.

Συμπληρωματικά

Χαρακτηριστικά:

  • Μεγαλώνει η ορχήστρα (Big Band). Το μελωδικό τμήμα αποτελείται από τρία ή τέσσερα χάλκινα και τρία ή τέσσερα σαξόφωνα και κλαρινέτα. Στο ρυθμικό σχήμα αυξάνεται ο αριθμός των κρουστών.
  • Αναλαμβάνει ενορχηστρωτής – διασκευαστής, που καθορίζει το ρόλο των οργάνων στην ορχήστρα και δίνει οδηγίες για τα αυτοσχεδιαζόμενα μέρη στους σολίστες.
  • Ο τύπος “ερώτηση – απάντηση” αντικαθίσταται από τα σόλι και τη συνοδεία.
  • Μελωδία. Ο αυτοσχεδιασμός περιορίζεται.
  • Ο ρυθμός, σε 4/4 με χαρακτηριστικές συγκοπές και ρυθμικές μετατοπίσεις, προσδίδει στη jazz ένα χορευτικό ύφος που την κάνει πιο δημοφιλή.

Δημιουργοί: α) η ορχήστρα του Duke Ellington, β) οι εκτελεστές: Fletcher Henderson, Don Redman, Artie Shaw, Benny Goodman γ) τραγουδιστές, τραγουδίστριες: Mildred Bailey, η Billie Holliday, και n Ella Fitzgerald που καθιέρωσαν το jazz τραγούδι.

Πού και με ποιον τρόπο χρησιμοποιούνται οι ερωταποκρίσεις στη μουσική των σκλάβων;

Λέξεις-κλειδιά

επικεφαλής, ερώτηση, αυτοσχεδιασμός, χορός, αφρικανική, αφροαμερικανική, κάντρι μπλουζ, διάλογος, κιθάρα, σπιρίτσουαλς, γκόσπελ, κήρυκας, εκκλησίασμα

Βοήθεια

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει…

Πλήρης απάντηση

Στις ερωταποκρίσεις, ο επικεφαλής τραγουδάει την ερώτηση, αυτοσχεδιάζοντας τις περισσότερες φορές, και ο χορός απαντά. Αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της αφρικάνικης και της αφροαμερικάνικης μουσικής στα “κάντρι μπλουζ”, με διάλογο ανάμεσα στον εκτελεστή και την κιθάρα και στα σπιρίτσουαλς ή τα γκόσπελ με διάλογο ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα.

Τι είναι το γκόσπελ;

Λέξεις-κλειδιά

τραγούδια της δουλειάς, σπιρίτσουαλς, Ευαγγέλιο, ερώτηση-απάντηση, κήρυκας, εκκλησίασμα, κορυφαίοι, ενθουσιασμός, αίθουσες, εκκλησίες, Happy day

Βοήθεια

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς…

Πλήρης απάντηση

Εξέλιξη των τραγουδιών της δουλειάς και των σπιρίτσουαλς. Η λέξη gospel σημαίνει “Ευαγγέλιο”. Βασικό χαρακτηριστικό της δομής του είναι η φόρμα ερώτηση-απάντηση ανάμεσα στον κήρυκα και το εκκλησίασμα. Το χορωδιακό τραγούδι συχνά οδηγείται από έναν ή πολλούς κορυφαίους τραγουδιστές. Πρόκειται για ζωηρή μουσική, γεμάτη ένθερμο ενθουσιασμό. Τραγουδιέται σε αίθουσες συναυλιών – σε διάφορα μέρη – ή σε συγκεντρώσεις μαύρων σε προτεσταντικές εκκλησίες Το πιο γνωστό ίσως είναι το Happy Day.

Περιγράψτε τη δομή του τραγουδιού στην αφρικανική μουσική.

Λέξεις-κλειδιά

ομαδικό τραγούδι, κορυφαίος, απάντηση, παραλλαγές, αυτοσχεδιασμός, πολυφωνία, ροντό, συγχορδίες, οστινάτο, όργανα, γέφυρες

Βοήθεια

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως…

Πλήρης απάντηση

Ιδιαίτερα διαδεδομένο είναι το ομαδικό τραγούδι στο οποίο όμως υπάρχει ένας κορυφαίος που τραγουδά και η χορωδία απαντά. Οι τραγουδιστές ή οι εκτελεστές οργάνων μπορούν να αλλάξουν τα λόγια ή τη μελωδία του τραγουδιού όπως θέλουν έτσι ώστε η εκτέλεση να γίνει ένα θέμα με πολλές παραλλαγές. Κατά την εκτέλεση ένας μουσικός μπορεί να αυτοσχεδιάζει ή να φτιάχνει μία ιδιαίτερη παραλλαγή της μελωδίας, ενώ οι άλλοι τραγουδιστές συνεχίζουν την αρχική μελωδία. Συχνά αρκετές φωνές τραγουδούν διαφορετικές μελωδίες ταυτόχρονα (πολυφωνία).

Στην Αφρική τραγουδούν επίσης σε μορφή ροντό, παραλλάσοντας την ίδια μελωδία και την ίδια επωδό (ρεφραίν) αυτοσχεδιαστικά (Α Β Α’ Β’ Α” Β” κ.α.).

Η συνοδεία μπορεί να αποτελείται από συγχορδίες ή μελωδικά οστινάτι (επαναλαμβανόμενα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα). Η πολυφωνία υπάρχει με τη μορφή παραλλήλων διαστημάτων (συνήθως τρίτες, τέταρτες και πέμπτες) και εμπλουτίζεται με στοιχεία ερώτησης-απάντησης και στιγμιαίων ανεξάρτητων αυτοσχέδιων μελωδιών. Πολλά μουσικά όργανα (αερόφωνα και χορδόφωνα) επίσης παίζουν μελωδικά περάσματα (γέφυρες).

Συμπληρώστε τις προτάσεις. Η αφρικανική μουσική:

επηρεάζει…

το ανθρώπινο πνεύμα

έχει κλίμακες…

πεντάφθογγες, εξάφθογγες, επτάφθογγες

έχει μουσικά όργανα…

μεμβρανόφωνα ιδιόφωνα, χορδόφωνα, αερόφωνα

συνοδεύεται από…

χορό

συνοδεύει…

τελετουργίες

χαρακτηρίζεται από…

ερώτηση-απάντηση, συνεχή παραλλαγή, ρυθμική βάση

Με ποιον τρόπο ψάλλεται ένα τυπικό βυζαντινό αντίφωνο; (Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου)

Λέξεις-κλειδιά

δεξιός χορός, αριστερός χορός, μελωδική κατάληξη

Βοήθεια

Ψάλλεται πρώτα από τον…

Πλήρης απάντηση

Ψάλλεται πρώτα από τον δεξιό χορό και επαναλαμβάνεται πιστά, ως απάντηση, από τον αριστερό χορό. Στη συνέχεια επαναλαμβάνεται για τρίτη φορά από τον δεξιό χορό, αλλά με διαφορετική μελωδική κατάληξη.

Τι γνωρίζετε για τη Βυζαντινή αντιφωνία;

Λέξεις-κλειδιά

πρωτοχριστιανική εποχή, δύο τύποι ψαλμωδίας, αντιφωνικός, καθ’ υπακοήν

Βοήθεια

Η Βυζαντινή αντιφωνία είναι γνωστή…

Πλήρης απάντηση

Η Βυζαντινή αντιφωνία είναι γνωστή από την πρωτοχριστιανική εποχή. Από τον 4ο αιώνα διαμορφώθηκαν δύο τύποι ψαλμωδίας: α) ο αντιφωνικός, όπου το εκκλησίασμα χωρίζεται σε δύο μέρη και ψάλλει διαδοχικά και β) ο καθ’ υπακοήν όπου άρχιζε ο ψάλτης και τελείωνε ο λαός.

Τι γνωρίζετε για τα είδη μουσικής των μαύρων σκλάβων της Αμερικής;

Λέξεις-κλειδιά

τραγούδια της δουλειάς, spitituals, θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, Προτεστάντες, συγκοπτόμενοι ρυθμοί, πολυρρυθμία, πεντατονική, βιβλικά κείμενα, ερώτηση-απάντηση

Βοήθεια

Τα πρώτα είδη της μουσικής των μαύρων σκλάβων στην Αμερική…

Πλήρης απάντηση

Τα πρώτα είδη της μουσικής των μαύρων σκλάβων στην Αμερική ήταν τα τραγούδια δουλειάς και τα νέγρικα spirituals. Το σπιρίτσουαλ είναι θρησκευτικό, λαϊκό τραγούδι, συνδεδεμένο κυρίως με τους Αφροαμερικανούς Προτεστάντες των νοτίων Η.Π.Α. Χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, πολυρρυθμική δομή και μελωδίες σε πεντατονική κλίμακα. Είναι έντονα συναισθηματικό και μελαγχολικό τραγούδι. Οι στίχοι του βασίζονται σε βιβλικά κείμενα και εκφράζουν την νέγρικη αντίληψη του θείου μηνύματος: την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Συνήθως έχουν τη μορφή “ερώτηση – απάντηση” (“call and response”) με τη συνοδεία ρυθμικών χτυπημάτων των χεριών ή των ποδιών.

Περιγράψτε την τεχνική ερώτηση – απάντηση.

Λέξεις-κλειδιά

τρόπος επικοινωνίας, φόρμα, 2 φράσεις, Αφρική

Βοήθεια

Το σχήμα “ερώτηση – απάντηση” είναι βασικός τρόπος…

Πλήρης απάντηση

Το σχήμα “ερώτηση – απάντηση” είναι βασικός τρόπος ανθρώπινηs επικοινωνίαs. Στην μουσική είναι ένα βασικό στοιχείο φόρμας. Αποτελείται από δύο ξεχωριστέs φράσειs, που εκτελούνται από διαφορετικούs εκτελεστέs και n δεύτερη φράση ακούγεται ωs άμεση ανταπόκριση στην πρώτη φράση. Ως είδοs μουσικήs είναι πολύ συνηθισμένο στην Αφρική.

[Δείτε επίσης: (“call and response”)]