Κατηγορία: Α΄ Λυκείου

θεμελιωτής, εθνική σχολή, λαϊκές μελωδίες, ακαδημαϊκός, Λυρική, ιδρυτής ωδείων, έργα για ορχήστρα, συμφωνικό ποίημα, κοντσέρτα, τραγούδια, δωματίου

(1883 – 1962) Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές…

(1883 – 1962) Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της Ελληνικής Εθνικής Σχολής. Η μουσική του δανείζεται στοιχεία από τις λαϊκές ελληνικές μελωδίες. Υπήρξε ως ακαδημαϊκός και πρόεδρος της Λυρικής Σκηνής, σημαντικός παράγοντας των μουσικών θεμάτων της χώρας και ιδρυτής Ωδείων. Έγραψε όπερες, έργα για ορχήστρα, το συμφωνικό ποίημα Μηνάς ο ρέμπελος, κοντσέρτα, τραγούδια, μουσική δωματίου κ.ά.

20ος αιώνας, εθνική ταυτότητα, Καλομοίρης, Ελληνικό Ωδείο, Εθνικό ωδείο, παράδοση, ύμνοι, δημοτικό τραγούδι, επτανησιακή σχολή

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν…

Στις αρχές του 20ου αι., οι συνθέτες προσπαθούν να δημιουργήσουν μουσική που να έχει τη δική της εθνική ταυτότητα και δημιουργούν την Ελληνική Εθνική Σχολή, με κύριο εκπρόσωπο τον Μανώλη Καλομοίρη, ιδρυτή του Ελληνικού Ωδείου και στη συνέχεια του Εθνικού Ωδείου, και σπουδαίο συνθέτη.

Επηρεασμένοι από την ελληνική παράδοση, εμπνέονται αφενός από τους εκκλησιαστικούς ύμνους και το δημοτικό τραγούδι και αφετέρου από την επτανησιακή σχολή.

Χαρακτηριστικό της Ελληνικής Εθνικής Σχολής είναι η προσπάθεια συμβιβασμού της ανατολικής μουσικής αφενός, απ’ όπου παίρνει κάποιες μελωδίες και ρυθμούς, και της μουσικής της Δ. Ευρώπης αφετέρου, απ’ όπου δανείζεται τη ρομαντική αρμονική αντίληψη, τις μουσικές φόρμες (φούγκα, συμφωνία, κοντσέρτο κτλ.) και κυρίως τον τρόπο ενορχήστρωσης.

Η μουσική αυτή σχολή είναι υπεύθυνη για την εναρμόνιση των δημοτικών τραγουδιών και του βυζαντινού μέλους, η οποία, εντάσσοντας αυτά τα είδη στο δυτικό τονικό σύστημα (μείζονα και ελάσσονα) οδήγησε στη νόθευση της αυθεντικότητάς τους. Όμως, στους περισσότερους από τους συνθέτες της Εθνικής μας Σχολής πρέπει να αναγνωριστεί η προσφορά τους στην ελληνική μουσική και παιδεία.

Άλλοι συνθέτες της Εθνικής Σχολής: Διονύσιος Λαυράγκας, Μάριος Βάρβογλης, Αιμίλιος Ριάδης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Νεζερίτης, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης.

1960, Νέα Υόρκη, αντίθεση, επανάληψη λίγων σχημάτων, προοδευτική διαφοροποίηση, τονικότητες, σύντομα σχήματα, εξέλιξη, ελάχιστες λεπτομέρειες, μεγάλη διάρκεια

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη…

Εμφανίστηκε στα μέσα της δεκατίας του 1960 στη Νέα Υόρκη ως αντίδραση στην ατονικότητα και το σειραϊσμό μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα χαρακτηριστικά του μινιμαλισμού είναι:

• Τονικότητες μείζονες, ελάσσονες και τροπικές
• Σύντομα επαναλαμβανόμενα ρυθμικά, μελωδικά και αρμονικά σχήματα.
• Προοδευτική εξέλιξη της πορείας του έργου με αργό τρόπο, ώστε ο ακροατής να επικεντρώνεται στις ελάχιστες λεπτομέρειες.
• Συχνά μεγάλη διάρκεια (των συνθέσεων).

Βασικό χαρακτηριστικό της η επίμονη επανάληψη λίγων μελωδικών και ρυθμικών σχημάτων, με προοδευτική διαφοροποίηση των μελωδικών ή και ρυθμικών στοιχείων.

Εκπρόσωποι: Στιβ Ράιχ, Four Organs, Drumming, Τέρι Ρίλεϊ, A Rainbow in Curved Air, Φίλιπ Γκλας, Akhnaten όπερα (1983-4), Φρέντερικ Ρζέφσκι, Coming Together

τυχαίο, αυτοσχεδιασμός, ελευθερία, σύνθεση, εκτέλεση, ρυθμός, ενορχήστρωση, αριθμός εκτελεστών, accesskey=”τονικό ύψος”

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”…

(alea=κύβος, ζάρι) Εισάγεται η έννοια του “τυχαίου”, με τη μορφή του αυτοσχεδιασμού, την ελευθερία στη μορφή και διαφορετικούς τρόπους μουσικής γραφής. Η μουσική μπορεί να είναι τυχαία σε ό,τι αφορά την σύνθεση, την εκτέλεση ή και τα δύο. Το τυχαίο επίσης μπορεί να παρουσιάζεται σε ό,τι αφορά τον ρυθμό, την ενορχήστρωση, τον αριθμό των εκτελεστών, το τονικό ύψος, το μέτρο, τη χροιά κ.α.

Ένα έργο μπορεί να έχει τόσες εκτελέσεις όσες θα είναι και οι φορές που θα εκτελεστεί. Ο νέος τρόπος εκτέλεσης προϋποθέτει και νέα σημειογραφία, τη συμβολική γραφή (σύμβολα, γραφικές απεικονίσεις κ.ά.). Τον αλεατορισμό τον συναντάμε τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στη σειραϊκή μουσική. Εκπρόσωποι: Τζον Κέιτζ, Καρλχάιντς Στοκχάουζεν, Πιέρ Μπουλέζ κ.ά.

εξέλιξη δωδεκαφθογγισμού, ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα, σταθερές σειρές, είδος θέματος, καθοριστικός ρόλος

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού)…

Στον σειραϊσμό (που αποτελεί εξέλιξη του δωδεκαφθογγισμού) τα διάφορα μουσικά στοιχεία, όπως ύψος, διάρκεια, δυναμική, ηχόχρωμα κ.ά., οργανώνονται σε σταθερές σειρές που δεν αλλάζουν. Με αυτόν τον τρόπο η σειρά αποτελεί ένα είδος θέματος, που παίζει καθοριστικό ρόλο σε ολόκληρη την σύνθεση

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

• αρχική,
• αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
• οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
• οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.

έλλειψη τονικού κέντρου, επανάληψη νότας, διαφορετικές νότες, χρωματική κλίμακα, δωδεκάφθογγη μουσική, Σένμπεργκ

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την…

Η ατονική μουσική έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την έλλειψη ενός συγκεκριμένου τονικού κέντρου. Διάφορες συγχορδίες κινούνται ελεύθερα, έτσι όπως τις καθορίζει ο συνθέτης, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί το διάφωνο άκουσμα.

Αποφεύγει κάθε σχέση με τονικά κέντρα καθώς επίσης και τη συχνή επανάληψη μιας νότας, επειδή αυτό δημιουργεί την εντύπωση τονικού κέντρου. Το αποτέλεσμα είναι να απαιτούνται όλο και περισσότερες “διαφορετικές” νότες, έτσι που βαθμιαία να απαιτούνται όλες οι νότες της χρωματικής κλίμακας. Η καθιέρωση της δωδεκάφθογγης χρωματικής κλίμακας προαναγγέλει τη δωδεκάφθογγη μουσική. Τα πρώτα ατονικά στο σύνολό τους έργα είναι του A. Σένμπεργκ.

Ούγγρος, συνθέτης, εθνομουσικολόγος, παιδαγωγός, γλωσσολόγος, φιλόσοφος, μέθοδος Κόνταϋ, διδασκαλία μουσικής, Μπάρτοκ, ηχογράφησαν

Ούγγρος διακεκριμένος συνθέτης…

(1882 – 1697) Ούγγρος διακεκριμένος συνθέτης, εθvoμoυσικoλόγoς και παιδαγωγός, γλωσσoλόγoς και φιλόσοφος. ήταν ο δημιουργός της “Μεθόδου Κόνταϋ”, μιας παιδαγωγικής προσέγγισης στη διδασκαλία της Μουσικής στα σχολεία, που αναπτύχθηκε στην Ουγγαρία, κατά τα μέσα του 20ού αιώνα και διαδόθηκε σε πολλές χώρες του κόσμου. Μαζί με το συμπατριώτη του Μπέλα Μπάρτοκ ταξίδεψαν στο μεγαλύτερο τμήμα των Βαλκανίων για τη συλλογή δημοτικών τραγουδιών. Ηχογράφησαν, κατέγραψαν και εξέδωσαν έναν πολύ μεγάλο αριθμό τραγουδιών.

Έλληνας συνθέτης και βιολιστής…

(1904–1949) Έλληνας συνθέτης και βιολιστής. Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες συνθέτες του 20ού αιώνα. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών (1914 – 1920) και στο Βερολίνο (1921 – 1933), όπου υπήρξε μαθητής στη σύνθεση των Κουρτ Βάϊλ, Φίλιπ Γιάρναχ και κυρίως του δωδεκαφθογγιστή συνθέτη Άρνολντ Σαίνμπεργκ. Εμπνευσμένος από τον τελευταίο, εισάγει νέες τάσεις στη σύνθεση. Στο έργο του χρησιμοποιεί στοιχεία της ελληνικής δημοτικής μουσικής μέσα από την τονική, ατονική και δωδεκάφθογγη μουσική γραφή.

Παρά τη σπουδαία αναγνώρισή του στο εξωτερικό, από το 1933 που γύρισε στην Ελλάδα ο Νίκος Σκαλκώτας γνώρισε την αδιαφορία και την περιφρόνηση, με αποτέλεσμα να κλειστεί στον εαυτό του και να πεθάνει άσημος και στην αφάνεια. Πολλά χρόνια μετά, το έργο του αναγνωρίστηκε και στην Ελλάδα. Ο Σκαλκώτας στάθηκε από τους ελάχιστους Έλληνες συνθέτες της γενιάς του που είχε το ψυχικό σθένος να βαδίσει αντίθετα στο ρεύμα το άμεσου περιβάλλοντός του, υπηρετώντας την τέχνη του χωρίς ίχνος προσωπικής φιλοδοξίας και κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα νέο κεφάλαιο στα νεότερα είδη μουσικής σύνθεσης, το οποίο εκ των υστέρων αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικό.

μουσικό θεατρικό/κινηματογραφικό έργο, μουσική, τραγούδι, διάλογος, χορός, Μπέρνσταϊν, Βέμπερ, West Side Story, Εβίτα, Φάντασμα της όπερας,

Είναι ένα μουσικό θεατρικό…

Είναι ένα μουσικό θεατρικό ή κινηματογραφικό έργο που συνδυάζει μουσική, τραγούδια, διαλόγους (πρόζα) και χορό (σε στυλ μπαλέτου

Προέρχεται από το “music comedy” του 19ου αιώνα και πέρασε στα όρια τη υψηλής τέχνης, με έργα όπως: West Side Story και Wonderful Town του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν.

[Αξιόλογα έργα με το χαρακτηρισμό rock musical, είναι τα: Jesus Christ Superstar (1971), Evita (1978) και Το Φάντασμα της Όπερας (1986) του Άντριου Λόιντ Βέμπερ.]

Γάλλος, Πυρηναία, Βάσκα, ιμπρεσιονισμός, 20 ετών, Δάφνις και Χλόη, Νιζίνσκι

Γάλλος συνθέτης που γεννήθηκε…

(1875 – 1937) Γάλλος συνθέτης που γεννήθηκε στα Πυρηναία από μητέρα Βάσκα και σπούδασε στο Παρίσι πιάνο και σύνθεση. Οι συνθέσεις του διεύρυναν και εμπλούτισαν το κίνημα του ιμπρεσσιονισμού στη μουσική. Στα είκοσι χρόνια του παρουσιάζει τις πρώτες συνθέσεις του.

Λίγο πριν από τον Α‘ Παγκόσμιο πόλεμο παρουσιάζεται το μπαλέτο του Δάφνις και Χλόη (με τους κορυφαίους χορευτές Νιζίνσκι και Καρσάβινα).

Άλλα έργα: Η μάνα μου η χήνα, πέντε κομμάτια για πιάνο με τέσσερα χέρια, Τρία Ποιήματα του Μαλαρμέ για φωνή και σολιστική ομάδα οργάνων, Τάφος του Κουπρέν, σουίτα στη μνήμη των στρατιωτών που έπεσαν στον πόλεμο, Το παιδί και τα Μάγια, όπερα από ένα παραμύθι, δύο κονσέρτα για πιάνο, λίντερ, το δημοφιλέστατο Μπολερό.

Γάλλος, ιμπρεσιονισμός, συνηχήσεις, εικόνες, χρώματα

Γάλλος συνθέτης, κύριος εκπρόσωπος του…

(1862 – 1918) Γάλλος συνθέτης, ο κύριος εκπρόσωπος του ιμπρεσιονισμού. Χρησιμοποίησε συνηχήσεις που δεν χρησιμοποίησαν συνθέτες πριν απ’ αυτόν και προσπαθεί να περιγράψει με τη μουσική του εικόνες και χρώματα.

Ξεκινά στο Παρίσι τη μουσική του παιδεία από δέκα χρόνων με μαθήματα πιάνου και συνεχίζει με τη σύνθεση.

Έργα: Πελλέας και Μελισσάνθη (του Μ. Μέτερλινγκ) όπερα, χωρίς άριες και σε μεγάλο βαθμό απαγγελία. Θάλασσα συμφωνικό, Εικόνες για πιάνο, Εικόνες για ορχήστρα, Το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού σκηνική μουσική, Πρελούντια για πιάνο, Παιχνίδια μπαλέτο, σονάτες για δύο ή τρία όργανα και πολλά άλλα.