Τι είναι το κλάστερ;

Λέξεις-κλειδιά

διάφωνη συνήχηση, 2η, σύνολο μονοφωνικών ή πληκτροφόρο, γροθιά, παλάμη

Βοήθεια

Ομάδα φθόγγων σε διάφωνη συνήχηση, που απέχουν μεταξύ τους…

Πλήρης απάντηση

Ομάδα φθόγγων σε διάφωνη συνήχηση, που απέχουν μεταξύ τους διάστημα δεύτερης μικρής ή μεγάλης ή ακόμη μικρότερο διάστημα. Μπορεί να εκτελεστεί από σύνολο μονοφωνικών οργάνων ή από πληκτροφόρο, που στην περίπτωση αυτή παίζεται με διάφορους τρόπους, π.χ. με τη γροθιά, με την παλάμη κτλ.

Πώς χρησιμοποιείται η τροπικότητα στην τζαζ;

Λέξεις-κλειδιά

ήχος, σχέση με τονικότητα, απουσία τονικότητας

Βοήθεια

Στην τροπικότητα, οι συγχορδίες επιλέγονται…

Πλήρης απάντηση

Στην τροπικότητα, οι συγχορδίες επιλέγονται πρώτα για τον ήχο τους και δευτερευόντως για τη σχέση τους με την τονικότητα του τραγουδιού. Κάθε συγχορδία σημαίνει και διαφορετική τονικότητα, ίσως και την απουσία τονικότητας.

Τι είναι το δωδεκάμετρο;

Λέξεις-κλειδιά

μπλουζ, 4/4, 3 μέρη, 3 συγχορδίες, Ι, ΙV, V

Βοήθεια

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό…

Πλήρης απάντηση

Ο όρος “δωδεκάμετρο” αναφέρεται στον αριθμό των μέτρων του θέματος ενός τυπικού μπλουζ. Συνήθως παίζεται σε μέτρο 4/4. Ένα δωδεκάμετρο μπλουζ διαιρείται σε τρία μέρη των τεσσάρων μέτρων. Μια κλασική μπλουζ ακολουθία αποτελείται από τρεις συγχορδίες: την πρώτη ή τονική (που συμβολίζεται με I), την τέταρτη ή υποδεσπόζουσα (IV), και την πέμπτη ή δεσπόζουσα (V).

Τι είναι ο δωδεκαφθογγισμός;

Λέξεις-κλειδιά

Σένμπεργκ, χρωματική κλίμακα, προκαθορισμένη σειρά, ισοδύναμες νότες, 4 μορφές, αρχική, αντίθετη, οπισθοδρόμηση, οπισθοδρόμηση της αντίθετης, συγχορδίες, εκπρόσωποι

Βοήθεια

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ…

Πλήρης απάντηση

Δημιουργήθηκε από τον Α. Σένμπεργκ. Κάθε σύνθεση βασίζεται πάνω στην ελεύθερη χρήση των δώδεκα φθόγγων της χρωματικής κλίμακας σε μια προκαθορισμένη σειρά. Όλες οι νότες είναι ισοδύναμες και καμία δε θεωρείται σημαντικότερη από κάποια άλλη.

Συμπληρωματικά

Η σειρά παρουσιάζεται σε 4 μορφές:

  • αρχική,
  • αντίθετη, δηλαδή, τα ανιόντα διαστήματα γίνονται κατιόντα και αντίστροφα,
  • οπισθοδρόμηση, δηλαδή, η σειρά από το τέλος προς την αρχή (οι νότες της αρχικής 1,2,3,4,5, παρουσιάζονται με τη σειρά 5,4,3,2,1) και
  • οπισθοδρόμηση της αντίθετης. Η σειρά αποτελεί το υλικό για την ανάπτυξη του έργου και επαναλαμβάνεται συχνά είτε με τις ίδιες νότες, είτε σε απόσταση διαφορετικού διαστήματος κάθε φορά.

Τοποθετώντας τις σειρές έτσι ώστε να ακουστούν ταυτόχρονα, δημιουργούνται συγχορδίες.

Εκπρόσωποι του δωδεκαφθογγισμού: ο Άρνολντ Σένμπεργκ και οι μαθητές του, Άντον Βέμπερν, Άλμπαν Μπεργκ, Νίκος Σκαλκώτας, Πιέρ Μπουλέζ, Λουτσιάνο Μπέριο κ.ά.

Τι είναι το χρωματικό ύφος;

Λέξεις-κλειδιά

χρωματική κλίμακα, αρμονική, μελωδική δομή

Βοήθεια

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της…

Πλήρης απάντηση

Η χρήση πολλών ή όλων των φθόγγων της χρωματικής κλίμακας, για την αρμονική ή τη μελωδική δομή μιας σύνθεσης.

Τι είναι το γκλισάντο;

Βοήθεια

πληθ. γκλισάντι, (glissando – glissandi): γρήγορη…

Πλήρης απάντηση

πληθ. γκλισάντι, (glissando – glissandi): γρήγορη ακολουθία (γλίστρημα) φθόγγων προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Τι είναι οι ανημιτονικές κλίμακες;

Βοήθεια

Ανημιτονικές ή ανημίτονες λέγονται οι κλίμακες που…

Πλήρης απάντηση

Ανημιτονικές ή ανημίτονες λέγονται οι κλίμακες που δεν έχουν ημιτόνια κατά τη διαδοχή των φθόγγων τους.

Τι είναι το ισοκράτημα;

Βοήθεια

Ισοκράτημα, ισοκράτης: μια κρατημένη…

Πλήρης απάντηση

Ισοκράτημα, ισοκράτης: μια κρατημένη νότα –συνήθως η νότα του τόνου στον οποίο βρίσκεται το κομμάτι– πάνω από την οποία κινούνται οι άλλες φωνές.

Ποιες κλίμακες χρησιμοποιεί η ευρωπαϊκή μουσική;

Λέξεις-κλειδιά

επτάφθογγες, τρόποι, πεντατονικές, με 2-3 φθόγγους, μετατόνιση

Βοήθεια

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο…

Πλήρης απάντηση

Οι επτάφθογγες κλίμακες αποτελούν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής παραδοσιακής μουσικής. Χρησιμοποιούνται επίσης τρόποι, όπως αυτοί της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησιαστικής μουσικής (π.χ. ο Δώριος και ο Μιξολύδιος συναντιούνται συχνά στην αγγλική, ο Φρύγιος στην ισπανική). Συχνές είναι και οι πεντατονικές κλίμακες καθώς και οι κλίμακες με δύο ή τρεις φθόγγους (συνήθως στα παιδικά τραγούδια). Τέλος, πολλές φορές παρατηρείται η μετατόνιση στην Ανατολική Ευρώπη.

Τι είναι το φαλτσέτο;

Βοήθεια

Φωνητική τεχνική που επιτρέπει στον τραγουδιστή…

Πλήρης απάντηση

Φωνητική τεχνική που επιτρέπει στον τραγουδιστή να τραγουδάει νότες οξύτερες από την κανονική του φωνητική έκταση.

Τι γνωρίζετε για την τάλα;

Λέξεις-κλειδιά

ρυθμικά, μέτρο, αλληλουχίες μέτρων, 6-19 χτύπους

Βοήθεια

Ο όρος τάλα αναφέρεται σε όλα τα…

Πλήρης απάντηση

Ο όρος τάλα αναφέρεται σε όλα τα ρυθμικά στοιχεία μιας σύνθεσης και περιγράφει τόσο το κάθε ρυθμικό μέτρο, όσο και τις αλληλουχίες ρυθμικών μέτρων πάνω στις οποίες χτίζεται ένα μουσικό έργο. Συνήθως αποτελείται από 6 έως 16 χτύπους το καθένα.

Συμπληρωματικά

Η έννοια δεν συναντάται στην δυτικοευρωπαϊκή μουσική. Τα τάλα διαιρούνται σε ομάδες χτύπων.

Τι γνωρίζετε για τη ράγκα;

Λέξεις-κλειδιά

δομή ινδικής, μελωδικά στοιχεία, ανιούσα/κατιούσα μορφή, μελίσματα, φράσεις, ώρα, διάθεση, βασικές νότες

Βοήθεια

Η ράγκα είναι το σημαντικότερο στοιχείο στη…

Πλήρης απάντηση

Η ράγκα είναι το σημαντικότερο στοιχείο στη δομή της ινδικής μουσικής. Με τη λέξη αυτή εννοείται το σύστημα που περιλαμβάνει όλα τα μελωδικά στοιχεία μιας σύνθεσης. Κάθε ράγκα έχει ανιούσα και κατιούσα μορφή (που μπορεί να διαφέρει), καθορισμένα μελίσματα, χαρακτηριστικές μελωδικές φράσεις και συγκεκριμένη ώρα της μέρας για εκτέλεση. Τέλος, έχει μια κυρίαρχη διάθεση (rasa) και δύο βασικές νότες, μια κύρια που συνοδεύει τη μελωδική κίνηση και μια δευτερεύουσα συνήθως μια 4η ή μια 5η ψηλότερα.

Συμπληρωματικά

Στα θεωρητικά περιγράφονται χιλιάδες ράγκα αλλά στην πράξη μόνο πενήντα περίπου χρησιμοποιούνται στην Ινδουστανική και πενήντα στην Καρνατική μουσική. Είναι δύσκολο να οριστεί τι είναι ράγκα αφενός επειδή περιγράφει εκτός από μια σειρά φθόγγων και διάφορα εξωμουσικά στοιχεία και αφετέρου επειδή δεν υπάρχει όρος αντίστοιχος στη δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση. Οι αρχαίοι Ινδοί πίστευαν ότι κάθε ράγκα ζωντανεύει μια συγκεκριμένη εικόνα η χρώμα και επικαλείται μια συγκεκριμένη θεότητα. Μοιάζει αρκετά με την έννοια του δρόμου στην ελληνική λαϊκή μουσική και με την έννοια του ήχου στη βυζαντινή.

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (τέμπο):

τέμπο

Η ταχύτητα με την οποία εκτελείται ένα μουσικό κομμάτι. Μπορούμε να μιλάμε για αργό ή γρήγορο τέμπο.

andante

Περπατητά, με μέτρια ταχύτητα

allegro

Γρήγορα, ζωντανά

Accelerando

(ιτ.). Σταδιακή επιτάχυνση

Rallentando

(ιτ.). Σταδιακή επιβράδυνση. Είναι συνώνυμο με το ritardando

A tempo

(ιτ.). Επαναφορά στην αρχική ταχύτητα εκτέλεσης του κομματιού ή μέρους του μετά από πρόσκαιρη αλλαγή της ταχύτητάς του

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (μέτρο):

μέτρο

Η παράμετρος που μας δείχνει την περιοδική επανάληψη του τονισμένου ανάμεσα στους ρυθμικούς παλμούς

ελλιπές μέτρο

Το πρώτο μέτρο μιας σύνθεσης που αρχίζει με έναν ή περισσότερους άτονους φθόγγους πριν από την εμφάνιση του πρώτου τονισμένου (ισχυρού). Στις κλασσικές συνθέσεις αυτή η χρονική έλλειψη συμπληρώνεται στο τελευταίο μέτρο.

διμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από δύο παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός και ο δεύτερος ασθενής

τριμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από τρεις παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός και οι επόμενοι δύο είναι ασθενείς

τετραμερές μέτρο

Είναι το μέτρο που αποτελείται από τέσσερις παλμούς (χρόνους), από τους οποίους ο πρώτος είναι ισχυρός, ο τρίτος σχετικά ισχυρός, ενώ ο δεύτερος και ο τέταρτος είναι ασθενείς

πολυρυθμία

Οι διαφορετικοί ρυθμοί που μπορεί να συνυπάρχουν χρονικά (ταυτόχρονα) αλλά μπορεί και να εναλλάσσονται κατά τη ροή ενός κομματιού

συγκοπή

Είναι η μεταβίβαση του τονισμού από το ισχυρό μέρος του μέτρου στο ασθενές

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (διαστήματα και κλίμακες):

ημιτόνιο

Το μικρότερο διάστημα στη συγκερασμένη κλίμακα μεταξύ δύο συνεχών βαθμίδων

τόνος

Το διάστημα μεταξύ δύο συνεχόμενων βαθμίδων σε μια κλίμακα, που περιέχει δύο ημιτόνια, π.χ. ΝΤΟ–ΡΕ

αλλοιώσεις

Η δίεση πριν από ένα φθογγόσημο το οξύνει κατά ένα ημιτόνιο, η ύφεση το βαρύνει, ενώ η αναίρεση ακυρώνει την προηγούμενη αλλοίωση. Οι τυχαίες αλλοιώσεις ισχύουν για το μέτρο που μπαίνουν, ενώ ο οπλισμός μπαίνει στην αρχή του πενταγράμμου και ισχύει για όλο το κομμάτι.

χρωματική κλίμακα

Είναι η κλίμακα που αποτελείται από 12 νότες που έχουν μεταξύ τους η μία από την άλλη απόσταση ημιτονίου

πεντατονική κλίμακα

Είναι ένα είδος κλίμακας που έχει πέντε φθόγγους, μεταξύ των οποίων σχηματίζονται διαστήματα 2Μ ή 3μ

bouche fermée

Τραγούδι με κλειστό το στόμα

Δώστε τους παρακάτω ορισμούς (άρθρωση και τεχνικές παιξίματος):

stacc.

Staccato – κοφτά. Τρόπος εκτέλεσης νότας, ώστε να διαρκεί λιγότερο από την πλήρη αξία της και να χωρίζεται από την επόμενη. Σημειώνεται με τελεία πάνω από το φθογγόσημο.

λεγκάτο

Legato – ενωμένα. Τρόπος εκτέλεσης νότας, ώστε να παίζεται ενωμένα με τις επόμενες. Σημειώνεται με τη σύζευξη προσωδίας.

τονισμός (accent)

Η έμφαση που δίνεται σε έναν συγκεκριμένο φθόγγο

πιτσικάτο (pizz.)

Οδηγία στους εκτελεστές εγχόρδων να παράγουν τους φθόγγους με τσίμπημα της χορδής και όχι με το δοξάρι

γκλισσάντo

Ανιούσα ή κατιούσα σειρά από συνεχόμενες νότες που ενώνουν δύο κύριους φθόγγους

κορώνα

Το σημείο που υποδηλώνει ότι ο φθόγγος ή η παύση που σημειώνονται έτσι πρέπει να κρατηθούν περισσότερο σε διάρκεια σύμφωνα με το κριτήριο του εκτελεστή