Ετικέτα: 20ος αιώνας

20ος αιώνας, στρατευμένος, αντιφατικό, όπερες, θέατρο, κινηματογράφος, συμφωνίες, κοντσέρτα, δωματίου

Από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα…

(1906 – 1975) Ρωσία. Από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. Το αξιόλογο έργο του, στρατευμένο στις πολιτικές του πεποιθήσεις, δέχτηκε τόσο τις διακρίσεις της κυβέρνησης (βραβείο Λένιν) όσο και τις επικρίσεις της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Έργο αντιφατικό και ως προς τις επιδράσεις που δέχτηκε. Έγραψε όπερες, μουσική για θέατρο και κινηματογράφο (Η Πτώση του Βερολίνου), συμφωνίες, κοντσέρτα, μουσική δωματίου κ.ά.

Νεοκλασικιστής· το ύφος του χαρακτηρίζεται από…

(1891 – 1953) Ρωσία. Νεοκλασικιστής· το ύφος του χαρακτηρίζεται από έναν υγιή λυρισμό και από ρωσικό χρώμα. Έγραψε το εκπληκτικό συμφωνικό παραμύθι Ο Πέτρος και ο Λύκος, όπερες Ο Παίκτης (του Ντοστογιέφσκι), Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια, μπαλέτα Ο Άσωτος Υιός, Ρωμαίος και Ιουλιέτα (για τα μπαλέτα του Ντιαγκίλεφ), συμφωνίες, κονσέρτα, μουσική, δωματίου κ.ά.

Όταν στο έργο υπάρχουν ταυτόχρονα περισσότερες από μία τονικότητες.

σουρεαλιστής, νεοκλασικιστής, βαγκνερισμός, ρομαντισμός, ιμπρεσιονισμός, χιουμορ

Σουρεαλιστής, νεοκλασικιστής και πολλά άλλα…

(1866 – 1925). Σουρεαλιστής, νεοκλασικιστής και πολλά άλλα (κυβιστής, ντανταϊστής, νεοελληνιστής) αντιδρά στο βαγκνερισμό, στο ρομαντικό λυρισμό και στον ιμπρεσιονισμό και στολίζει τη μελωδία του με χιουμοριστικά σχόλια. Έγραψε κομμάτια για πιάνο και ορχήστρα, οπερέτες, μπαλέτα, για τα οποία συνεργάστηκε με τους Κοκτό και Πικάσο, όπως π.χ. Σωκράτης για τέσσερις σοπράνο και ορχήστρα δωματίου, Συμφωνικό Δράμα σε ύφος “νεοελληνικό” κ.ά.

Ευρώπη, Αμερική, 1920, Ντεμπισί, Σένμπεργκ, κλασικές αρχές, απλότητα, γέφυρα, ατονικότητα, νεο-τονικότητα

Κίνημα που εμφανίστηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική…

Κίνημα που εμφανίστηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα (γύρω στα 1920) κάτω από την επίδραση του Ιμπρεσιονισμού του Ντεμπισί και του Εξπρεσιονισμού του Σένμπεργκ. Πρόκειται για μια επιστροφή στις κλασικές αρχές σύνθεσης. Με μια αρχαϊκή απλότητα αντιτίθεται στα σύγχρονά του κινήματα αλλά και στο ρομαντισμό. Ο νεοκλασικισμός λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στον 20ο αιώνα και στο παρελθόν. Από την ατονικότητα του Σένμπεργκ, οι συνθέτες επιχειρούν να φτάσουν στην τονικότητα του παρελθόντος με μια νέα αντίληψη (νεο-τονικότητα).

δωδεκαφθογγιστής, Σένμπεργκ, τονικά, Βόιτσεκ, Λούλου

Σημαντικός δωδεκαφθογγιστής, μαθητής του Σένμπεργ…

(1885 – 1935) Σημαντικός δωδεκαφθογγιστής, μαθητής του Σένμπεργκ. Στα τελευταία έργα του χρησιμοποιεί και τονικά στοιχεία. Έργα: Βότσεκ, Λούλου όπερες, Λυρική Σουίτα, κοντσέρτα κ.ά.

Σένμπερκ, δωδεκάφθογγο, λίηντερ, τριο, κουαρτέτο, κοντσέρτο, παραλλαγές

Μαθητής και οπαδός του Σένμπεργκ, ακολουθεί το…

(1883 – 1945) Μαθητής και οπαδός του Σένμπεργκ, ακολουθεί το δωδεκάφθογγο σύστημα του δασκάλου του, προσαρμοσμένο όμως στο δικό του προσωπικό στυλ, που είναι ίσως απρόσιτο για τον απλό ακροατή. Έργα: λίηντερ με συνοδεία πιάνου ή μικρών οργανικών συνόλων, τρίο και κουαρτέτο για έγχορδα, κοντσέρτο για εννέα όργανα, παραλλαγές για πιάνο ή ορχήστρα κ.ά.

Πέντε κομμάτια για πιάνο, Σερενάτα, δωδεκαφθογγισμός, ΗΠΑ, θεωρητικά, ζωγράφος, Σκαλκώτας

Το 1923 παρουσιάζει τα Πέντε κομμάτια για πιάνο…

(1874 – 1951) Το 1923 παρουσιάζει τα Πέντε κομμάτια για πιάνο, και ακολουθεί η Σερενάτα έργο 24, που είναι η αρχή του δωδεκαφθογγισμού. Το 1933 μεταναστεύει στις ΗΠΑ, όπου διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Σημαντική είναι η προσφορά του στο θεωρητικό τομέα: έγραψε εγχειρίδια για την αρμονία, την αντίστιξη, καθώς και για τη σύνθεση. Υπήρξε παράλληλα αξιόλογος ζωγράφος και ήταν φίλος και συνεργάτης του Καντίνσκι. Η επίδρασή του στους συνθέτες του 20ου αιώνα είναι μεγάλη. Πολλοί υιοθέτησαν τη μέθοδό του και ανάμεσά τους ο Νίκος Σκαλκώτας. Άλλα έργα: Από το Σήμερα στο Αύριο όπερα, χορικά, λίηντερ για ορχήστρα ή πιάνο, Πελλέας και Μελισσάνθη συμφωνικό ποίημα, Φεγγαρίσιος Πιερότος για φωνή και σολιστικό σύνολο, τρίο, κουαρτέτα, κοντσέρτα, παραλλαγές κ.ά.

Σεφέρ, 1948, ήχοι της φύσης, οργάνων, θόρυβοι, επεξεργασία, συνδυασμός με όργανα, κινηματογράφος, ηλεκτρονική, Ανρί

Τον όρο χρησιμοποίησε ο συνθέτης Πιέρ Σεφέρ…

Τον όρο χρησιμοποίησε ο συνθέτης Πιέρ Σεφέρ το 1948. Ήχοι της φύσης (το νερό, ο αέρας, το κελάιδισμα των πουλιών), οργάνων, ακόμη και θόρυβοι (από καμπάνες, τρένα, αεροπλάνα και άλλες μηχανές), ηχογραφούνται σε μαγνητοταινία και αποτελούν το υλικό που, κατόπιν επεξεργασίας (αναπαραγωγή της εγγραφής σε διαφορετικές ταχύτητες, διαφορετικά ύψη, διαφορετική ρυθμική αγωγή κ.ά) σε στούντιο, θα συνδυαστούν για να αποτελέσουν ένα έργο. Πολλές φορές συνδυάζονται οι ήχοι από μαγνητοταινίες με συμβατικά όργανα ή και την ορχήστρα. Η συγκεκριμένη όμως μουσική χρησιμοποιήθηκε περισσότερο σαν μουσική για κινηματογράφο, για διαφημίσεις και γενικά για την τηλεόραση. Αποτέλεσε όμως, η τεχνική αυτή, την κυριότερη πηγή για την ηλεκτρονική μουσική. Εκπρόσωποι: Πιέρ Σεφέρ, Πιέρ Ανρί κ.ά.

υπολογιστές, λέιζερ, θέαμα-ακρόαμα, όπερα, κολάζ,

Πολλοί συνθέτες τα τελευταία χρόνια συνδυάζοντας σύγχρονους υπολογιστές…

Πολλοί συνθέτες τα τελευταία χρόνια συνδυάζοντας σύγχρονους υπολογιστές με ακτίνες λέιζερ δημιουργούν τα “πολύτεχνα”: ένα θέαμα – ακρόαμα (Ιάνης Ξενάκης). Στην πιο θεατρική τους έκφραση, σε μεγάλα σκηνικά έργα (όπερα), τα πολύτεχνα συνδυάζονται και με την τεχνική του “κολάζ” (collage), τη σύνθεση διάφορων υλικών και τεχνικών μουσικής (Μ. Κάγκελ).

κύκλοι τραγουδιών, ορατόρια, συμφωνική μουσική, όπερες

Κύκλοι τραγουδιών: “Αρχιπέλαγος”, “Πολιτεία Α και Β”, “Επιφάνια”, “Μαουτχάουζεν”, “Ρωμιοσύνη”, “Ο Ήλιος και ο Χρόνος”, “Τα Λαϊκά”, “Αρκαδίες Ι-ΧΙ”, “Τα Τραγούδια του Αντρέα”, “Λιανοτράγουδα”, “Μπαλάντες”

Ορατόρια: “Άξιον Εστί”, “Requiem”, “Επιφάνια Αβέρωφ”, “Πνευματικό Εμβατήριο”, “Canto General”, “Θεία Λειτουργία”, “Κατάσταση Πολιορκίας”.

Συμφωνική μουσική: Συμφωνίες Νο 2, 3, 4, 7, “Κατά Σαδδουκαίων”, “Canto Olympico”.

όπερες: “Μήδεια”, “Ηλέκτρα”, “Αντιγόνη”, “Λυσιστράτη”.

20ος, δημοτικό, αστικό, εμπορικά κέντρα, Ιόνιο, Κωνσταντινούπολη/Προποντίδα, Αιγαίο

Στις αρχές του 20ού αι., κυρίαρχο είδος ήταν…

Στις αρχές του 20ού αι., κυρίαρχο είδος ήταν το δημοτικό τραγούδι, στεριανό ή νησιώτικο. Αυτό το είδος τραγουδιού εξελισσόταν σε “αστικό” στα τότε εμπορικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Πάτρα, Βόλος κ.ά.). Οι περιοχές που συντέλεσαν στη διαμόρφωσή του ήταν:

• Τα νησιά του Ιονίου Πελάγους (με το δυτικότροπο τραγούδι, επηρεασμένο από την Ιταλία),
• Η περιοχή της Κωνσταντινούπολης και της Προποντίδας, και
• Η περιοχή του Αιγαίου Πελάγους, και συγκεκριμένα των εμπορικών κέντρων, της Σμύρνης, της Θεσσαλονίκης, της Σύρου, του Αϊβαλιού, του Πειραιά κ.ά.

Το ελληνικό τραγούδι του 20ού αιώνα είναι κυρίως αστικό τραγούδι.

Ντεμπισύ, Μποτιτσέλλι, Μπρακ, Σαίνμπεργ, Καντίνσκι, Κέητζ, Ντυσάν

Ο Κλωντ Ντεμπισύ εμπνεύστηκε από…

Ο Κλωντ Ντεμπισύ εμπνεύστηκε από τους πίνακες του Μποτιτσέλλι (Άνοιξη) και ο Ζωρζ Μπρακ από τα έργα του Ντεμπισύ. Ο Άρνολντ Σαίνμπεργ ανταλλάσσει ιδέες με τον Βασίλι Καντίνσκι. Ο Τζων Κέητζ συνδέεται με στενή φιλία με τον Μαρσέλ Ντυσάν.

ηχητική μάζα, Ξενάκης, γαλαξίας, νεφέλωμα, επεισόδια, ήχοι, πυκνότητα, τοποθέτηση, σύνταξη

Βασικό στοιχείο της μουσικής αυτής είναι η έννοια…

Βασικό στοιχείο της μουσικής αυτής είναι η έννοια της μάζας. H “ηχητική μάζα” του Ξενάκη είναι ένα είδος γαλαξία, ένα είδος νεφελώματος, που αποτελείται από πολλά και ποικίλα “στοιχεία” (επεισόδια ή ήχους), των οποίων η οργάνωση και η κίνηση έχουν σχέση με την πυκνότητα (πόσα “στοιχεία” ανά δευτερόλεπτο), με την τοποθέτησή τους ανά ύψος και με τον τρόπο σύνταξής τους (με ποια σειρά, δηλ. πυκνότητα-ύψος).

πολύτεχνα, οπτικά ερεθίσματα, διαμορφωμένοι χώροι, ήχος, φως, προβολείς, ηχητικά σύμπαντα/γαλαξίες, τοποθεσία

Τα Πολύτοπα του Ι. Ξενάκη ήταν…

Τα Πολύτοπα του Ι. Ξενάκη ήταν πολύτεχνα έργα, στα οποία η μουσική συνδυαζόταν με οπτικά ερεθίσματα σε συγκεκριμένους, ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Η τοποθεσία ήταν συχνά κάποιος σημαντικός ιστορικός-αρχαιολογικός χώρος. Για την παράσταση επιστρατεύονταν τόσο ο ήχος, όσο και το φως, με προβολείς που κατεύθυναν το φως πάνω στο συγκεντρωμένο πλήθος, ανάλογα με την ανάπτυξη της μουσικής. Στην διάχυση του φωτός στο χώρο αντιστοιχούσε η ανάπτυξη των ηχητικών “συμπάντων” ή “γαλαξιών” του Ξενάκη στο χρόνο. Τα Πολύτοπα έπαιρναν το όνομά τους από την τοποθεσία στην οποία λάμβαναν χώρα.